Op wrakkenjacht in Hoornse Hop: "We brengen de hele bodem in kaart"

"Als we kijken naar de hoeveelheid gevonden wrakken in de Flevopolder, dan schatten we dat er hier zo'n tachtig zouden moeten zijn gezonken", legt Seger van den Brink, senior archeoloog bij Periplus Archeomare uit. Samen met surveybedrijf DEEP uit Amsterdam, voeren zij het onderzoek uit. 

Ongeveer de helft van het aantal gezonken schepen zou nog op de bodem moeten liggen, zo schat Michiel Bartels van Archeologie West-Friesland in. "De bodem van het Hoornse Hop bestaat voor het grootste deel uit prut. De schepen die gezonken zijn zullen nog maar met een klein deel er bovenuit steken. Maar ze zullen ook goed behouden zijn, weten we uit andere schepen die we gevonden hebben."

Voor het onderzoek is geld beschikbaar gesteld vanuit de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Tweeëneenhalf jaar voorbereiding ging eraan vooraf.  In vijftien dagen tijd wordt er een nauwkeurige scan van de bodem gemaakt. Seger: "We hebben met kabels een sonar en een magnetometer achter de catamaran hangen. De sonar zendt akoestische signalen uit naar de bodem, die worden gereflecteerd en omgezet in beelden waardoor je een soort zwart-wit foto krijgt. De magnetometer die signaleert storingen in het aardmagnetisch veld, waarmee je de diepere bodemstructuren maar ook scheepskannonnen in beeld kan brengen."

Meer dan wrakken

Als de bodemscan af is, zullen scheepsarcheologen op de kaart bekijken om wat voor schepen het gaat. Omdat er volgens de archeologen nog relatief weinig onderzoek is verricht naar de Slag op de Zuiderzee, hopen zij naast scheepwrakken ook andere vondsten te doen. Zo is de exacte plek van de Slag nog altijd onbekend, evenals de plek van het verdwenen kasteel van Floris V dat bij Wijdenes op de Markermeerbodem te vinden zou moeten zijn. 

Seger: "We hebben hier ook te maken met een verdronken prehistorisch landschap – wat mensen zich vaak niet beseffen - waar allerlei oude opgevulde geulen liggen uit de tijd dat dit nog land was. Dat land is langzaam verdronken en daar ligt nu een dikke laag zand bovenop." Met de apparatuur aan boord, kan door de zandlaag gekeken worden. "Het is heel spannend want het is hier nog nooit onderzocht op deze manier."

Het scannen van de bodem neemt vijftien dagen in beslag. De hoop is gevestigd op vondsten van vóór de 17e eeuw. Na het afronden van de bodemscan, zal een archeologisch duikteam  de vondsten verder gaan onderzoeken.