HAARLEM - Door de coronacrisis kunnen de Open Joodse Huizen niet doorgaan. Tijdens het evenement in Haarlem zouden vertellers rond 4 mei in huizen van veelal Joodse families en verzetsstrijders, hun bijzondere en vaak pijnlijke oorlogsgeschiedenis delen. NH Nieuws wil in aanloop naar 4 mei deze tragische en soms heroïsche verhalen toch delen en spreekt met de vertellers. Vandaag over de moed van vader en zoon Hoogendoorn, drukkers, die zich ontpopten tot verzetshelden.
"Het is donderdag 29 april 1943 als pa Joop Hoogendoorn nog een middagdutje doet en zoon Ad Hoogendoorn aan het werk is in de drukkerij als er hard op de deur wordt gebonsd." Aan het woord is schrijver Jan de Roos, die zijn leven voor een groot deel aan het maken van kranten heeft besteed en op die manier een fascinatie voor de drukkerij heeft. Hij verdiepte zich een jaar in de drukkerij aan de Burgwal in Haarlem en schreef het boek: ´Joop & Ad Hoogendoorn - Haarlemse drukkers in verzet´.
Soefi's
De Roos bezoekt voor het eerst de historische plek waar nu de Vereniging Soefi Contact zijn ontmoetingsplek heeft voor soefi's (leerlingen van de mysticus en vredesleraar Hazrat Inayat Kahn.) De Roos herkent nog maar weinig van die plek waar ooit de drukkerij zat. "Het zou hier eigenlijk nog naar inkt moeten ruiken, maar het is hier nu modern ingericht."
Worsteling
De Roos vertelt over die bewust lentedag in april 1943: "Als er op de deur wordt gebonsd doet Ad open en voor zijn neus staat een onaangekondigde man met een glazen oog die met vader Joop wilt spreken. Joop wordt wakker gemaakt en vertrouwt de man niet." Terecht, want terwijl hij met de man praat, stormen er drie mannen binnen. Het is een inval van de beruchte Duitse Sicherheitsdienst.
Er ontstaat een worsteling. "Zoon Ad stormt naar voren om zijn vader te helpen en pakt een grote moersleutel van de muur. Hij springt bovenop een van de Duitsers en probeert hem tevergeefs te wurgen." De vier man overmeesteren vader en zoon en zij worden nota bene onder begeleiding van de Haarlemse politie naar een Amsterdams gevang gebracht.
"In de geschiedenis gaan veel dingen fout, maar je kunt ook achteraf iets goeds doen"
Vader en zoon worden gemarteld en verhoord. De Roos: "Er volgt een schijnproces en vader krijgt de doodstraf. Want wie illegaal drukwerk vervaardigt krijgt automatisch de doodstraf van de Nazi's." Joop Hoogendoorn wordt gefusilleerd en zoon Ad, nog maar 18 jaar oud, belandt voor jaren in het Duits gevang. Hij maakt een helse tijd door en komt enkele jaren later broodmager weer thuis.
Eerbetoon
Uw verslaggever kijkt om zich heen in het gebouw dat van drukkerij veranderde in een spiritueel centrum van de soefi's. Op de tafel staan zeven kaarsen. Schrijver De Roos lijkt hetzelfde te denken: zou het niet mooi zijn om twee van de zeven kaarsen aan te steken? De soefibeweging vindt het prima en De Roos staat te popelen om de sacrale handeling te verrichten. "Ja, voor Joop en Ad Hoogendoorn en hun rol in het verzetswerk", zegt de schrijver terwijl hij in het schemer twee kaarsen aansteekt. "In de geschiedenis gaan veel dingen fout, maar je kunt ook achteraf iets goeds doen. Op deze manier een eerbetoon aan twee echte helden."
NH Nieuws maakt vijf portretten over de Open Joodse Huizen. Kijk hier voor meer video's.
In de weken tot de bevrijding besteedt NH Nieuws geregeld aandacht aan 75 jaar vrijheid. Deze verhalen zijn mede mogelijk gemaakt door ondersteuning van het Vfonds.