De gisteren gelanceerde app die senioren weerbaarder moet maken tegen babbeltrucs is volgens ervaringsdeskundige Pieter Bogaers (67) 'een aardige poging om mensen te helpen meer weerstand te bieden tegen bedriegers, maar gaat voorbij aan de dagelijkse praktijk'.
Oud-advocaat Pieter Bogaers (67) uit Bussum probeerde op verzoek van NH Nieuws de, door seniorenorganisatie KBO-PCOB ontwikkelde, applicatie Trucs tegen babbeltrucs uit.
Lees ook: Babbeltruc-bende opgepakt in Amsterdam: jongste verdachte 14 jaar oud
Op voorhand juicht Bogaers het initiatief toe. "Er kan niet genoeg worden gedaan om mensen te beschermen", vertelt hij. De Bussumer kan het weten, want nog maar een jaar geleden deed een oplichter met een vlotte babbel nog een poging om hem een paar tientjes af te troggelen.
'Buitengesloten buurman'
Omdat hij tijdig doorhad dat de 'buitengesloten buurman' in werkelijkheid een oplichter was, gaf hij hem niet de gevraagde dertig euro. Toen de oplichter liet weten dat hij met het geld een treinkaartje naar Apeldoorn wilde kopen, besloot Bogaers hem te testen door dat reisbewijs persoonlijk voor hem te kopen. "Dat kaartje kan hij niet opeten", zei hij daags na de ontmoeting tegen De Gooi- en Eemlander. "Dat is mijn lol."
De pensioneerde Bussumer is niet de enige in zijn leeftijdscategorie die met een oplichter te maken krijgt: onderzoek wijst uit dat in ruim negentig procent van de babbeltrucs senioren het doelwit zijn. Hoewel ze regelmatig worden gewaarschuwd, helpt dat volgens KBO-PCOB onvoldoende.
Nagebootste babbeltrucs
De organisatie heeft daarom in samenwerking met de Vrije Universiteit (VU) een applicatie ontwikkeld waarmee senioren kennis kunnen maken met zes virtueel nagebootste babbeltrucs. In een van de scenario's staat er een 'pakketbezorger' voor de deur die zichzelf naar binnen probeert te praten, in een ander setting belt een 'telefonisch verkoper' die probeert gegevens te ontfutselen.
De app (beschikbaar voor iPads/iPhones in Apple Store en voor Android-apparaten in de Google Play Store) vraagt de gebruiker wat hij of zij in zo'n situatie zou doen, waarna je de virtuele oplichter van repliek moet dienen. Daarvoor is gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie, want de app registreert de intonatie waarmee gesproken wordt. Een mogelijke oplichter dient niet schuchter, maar zelfverzekerd te worden afgewimpeld, zo is de gedachte.
"We mogen best iets ruiger zijn"
Bogaers is wel kritsch over het advies van de applicatie: "In de app worden mensen gestimuleerd vriendelijk te blijven, en dat is precies waar bedriegers op hopen", benoemt hij. "We mogen best iets ruiger zijn", adviseert hij senioren om potentiële babbelaars van stevige repliek te dienen.
De zes scenario's in de app bieden handige handvatten, maar missen volgens de Bussumer de dynamiek van situaties in de echte wereld. "Mensen moeten alert zijn, hun woordje klaarhebben en rechtstreeks kunnen reageren, maar dat is heel erg moeilijk."
Alarmnummer
Toch kan de app zeker van toegevoegde waarde zijn, vertelt hij. Hij doelt onder meer op de verwijzing naar het alarmnummer, dat gebruikers bij de minste of geringste verdenking dienen te bellen. "De oproep om 112 te bellen lijkt me goed", zegt hij. "Maar wat ik mis is het advies om een foto te maken als die mogelijkheid er is." Bovendien raadt hij iedereen die wordt opgelicht aan aangifte te doen. "En er op toe te zien dat er iets met die aangifte gebeurt."