Ga naar Content

200 jaar na 'vergeten watersnood' luiden kerkklokken opnieuw in Noord-Nederland

Precies 200 jaar geleden kwamen honderden mensen en duizenden dieren om bij de stormvloed van 1825. Deze week wordt er volop stilgestaan bij de 'vergeten ramp' en klinken de kerkklokken in Overijssel, Friesland en Flevoland. 200 jaar geleden klonken de klokken ook al, maar toen om inwoners te waarschuwen voor het naderende onheil.

Om precies 18.25 uur, een verwijzing naar het jaartal, werden vanavond op tientallen plekken in Overijssel de kerklokken 305 keer geluid: één keer voor elk slachtoffer in die provincie. "Het heeft een aantal oorzaken dat de ramp bij niet zoveel mensen bekend is", legt historicus Martin van der Linde van de Overijsselacademie uit bij regionale omroep Oost.

"Vijf jaar later kwam de Belgische opstand, waarbij de zuidelijke provincies zich afscheidden van Nederland en België vormden. Dat was een nationaal trauma, waardoor 1825 sneller werd vergeten. Daarbij was het oosten niet het economische hart van ons land, daar was veel minder aandacht voor dan voor het westen van Nederland." Toch is de ramp qua impact te vergelijken met de Watersnoodramp in 1953, aldus de historicus.

Schokland

Ook het voormalig eiland Schokland in de huidige Noordoostpolder werd in de nacht van 3 op 4 februari 1825 geteisterd door de zeer zware storm. Het oude Emmeloord, het dorpje met toen zeventig woningen op de noordpunt van Schokland, werd deels verzwolgen door de hoge golven van de Zuiderzee. Twaalf inwoners verdronken. Eén slachtoffer overleed korte tijd later aan de gevolgen van zijn verwondingen.

"De eerste aanval van de wind kwam uit het noorden", zegt Henk van Heerde van de Schokkervereniging, de vereniging van nazaten van de vroegere bewoners van Schokland, tegen Omroep Flevoland. "De langste golven zullen daar direct de terpen van Emmeloord hebben bereikt."

De stormvloed zorgde voor overstromingen in een groot gebied:

Emmeloord was het armste dorp van het eiland en had houten huizen; 27 huizen raakten beschadigd en 25 huisjes verdwenen volledig. Ook verwoestte de storm de kerk van het katholieke dorp. Alle slachtoffers zijn vermoedelijk begraven op de begraafplaats van het dorp. Dat is alleen niet bijgehouden in een register. Voor grafmonumenten was geen geld, zegt Van Heerde.

Museum Schokland stond vanavond vanaf 18.00 uur stil bij de ramp met een herdenking met poëzie en een tijdelijke tentoonstelling.

Twee derde van Friesland onder water

In Friesland deden zondagavond al meer dan honderd kerken mee aan een herdenking. Hier luidden de kerkklokken 17 keer, voor alle Friese slachtoffers één keer. Twee derde van Friesland stond na de ramp onder water. Die trof vooral het zuiden van de provincie, zoals Weststellingwerf, de polder Nieuwland bij Workum en het merengebied, schrijft Omrop Fryslân.

De watersnood zorgde ook voor ziektes en mislukte oogsten, wat weer tot hongersnood leidde. Daardoor overleden naar schatting nog eens duizenden mensen.

Dit is nieuws van NOS. Wil je deze artikelen blijven zien?