Zwitserland heeft dit jaar het Eurovisie Songfestival gewonnen. De 68e editie van het internationale liedjesfestijn in het Zweedse Malmö was zwaarbeladen met extra beveiliging, protesten, ongekend boegeroep en de diskwalificatie van de Nederlandse inzending.
Het Zwitserse liedje The Code van Nemo kreeg in totaal 591 punten. Nemo is daarmee de eerste non-binaire artiest die wint. Titelfavoriet Kroatië eindigde op de tweede plaats. Oekraïne kwam op plek drie.
De 24-jarige zanger Nemo Mettler gaf een indrukwekkend en spectaculair optreden waarbij een ronde schijf vooral opviel waarop de artiest stond. Het nummer bevat elementen van opera, drum-'n-bass, rap en rock. Het gaat over de ontdekking naar zichzelf als non-binair persoon.
Zo won Nemo het songfestival:
Zwitserland wint het songfestival. Dat is een kleine verrassing. Kroatië was topfavoriet. - NOS
Het is de derde keer dat Zwitserland het songfestival heeft gewonnen. Dat laatste keer dat het land won was in 1988. Toen eindigde Céline Dion met Ne Partez Pas Sans Moi op de eerste plaats.
Israël, dat hoog stond bij de bookmakers, eindigde met Hurricane op de vijfde plaats. Zangeres Eden Golan kreeg weinig punten van de vakjury's (52) maar wel 323 punten van de thuisstemmers.
Geen finale voor Europapa
In totaal deden dit jaar geen 26 landen maar 25 landen mee nadat Joost Klein voor Nederland werd gediskwalificeerd. Hij werd uitgesloten van het festival nadat tegen hem een klacht was ingediend over bedreiging van een vrouwelijke tv-medewerker.
De vertolker van het opzwepende Europapa hield zich tijdens de finale opvallend stil. Wel plaatste hij een Instagram-story waarop dansende honden te zien waren. Dat bericht was verder niet van commentaar voorzien.
Estland bedankte het publiek in het Nederlands, wat een verkapte steun leek te zijn voor de gediskwalificeerde Klein:
De Estlandse act heeft het publiek na het optreden bedankt in het Nederlands. Dat lijkt een steunbetuiging te zijn aan Joost Klein. - NOS
Ook het publiek uitte hun ongenoegen over de uitsluiting van Klein. Er klonk gejuich toen de punten van de Nederlandse vakjury werden aangekondigd, maar gejoel toen de punten daadwerkelijk kenbaar werden gemaakt.
Eurovisie-baas uitgefloten
Vlak voor de start van de finale trok Nikkie de Jager zich terug om namens Nederland de punten te verdelen. Ze was het oneens met het songfestival om Klein te diskwalificeren. Daardoor was het Eurovisie-baas Martin Österdahl die uit naam van Nederland de punten van de vakjury gaf. Toen hij dat deed klonk er luid boegeroep vanuit de zaal.
Eerder op de avond kreeg Österdahl al te maken met luid gejoel. Dat was toen hij de procedure uitlegde voorafgaand aan de puntenverdeling door de vakjury's:
Eurovisie-baas Martin Österdahl spreekt kort het Eurovisie-publiek toe. Hij wordt getrakteerd op veel boe-geroep. Niet alleen bij de Nederlandse delegatie heerst dit jaar onvrede. - NOS
Voorafgaand aan het songfestival was er veel te doen over de deelname van Israël vanwege de oorlog in de Gazastrook tegen Hamas. Volgens tegenstanders hanteert de organisatie een dubbele standaard door Israël wel toe te laten terwijl Rusland sinds 2022 niet mee mag doen vanwege de oorlog in Oekraïne.
Mede daarom waren de regels over het maken van politieke statements nog verder aangescherpt. Acts mochten al niet over politiek zingen, maar nu werden bijvoorbeeld ook de vlaggenregels aangescherpt. Alleen vlaggen van deelnemende landen mochten worden getoond en publiek werd bij de ingang zeer streng gecontroleerd. Toch waren er, net als in de halve finales, wel wat kleine politieke statements te zien.
Watermeloen
Zo riep de Ierse deelnemer Bambie Thug "Love will always triumph hate" aan het eind van haar nummer. Dat kon als het eerste politieke statement van de avond worden opgevat.
Toen de vakjury de punten uitdeelde had de artiest een afbeelding van een watermeloen achter zich. Watermeloenen worden vaker gebruikt als symbool door pro-Palestijnse activisten omdat die dezelfde kleuren hebben als de vlag van Palestina.
Een mogelijk politiek statement aan het einde van het optreden van Ierland. EBU probeert dit soort statements zoveel mogelijk te voorkomen. - NOS
Tijdens het optreden van Israël was het onrustig in de zaal. Eden Golan kreeg tijdens haar ballad Hurricane te maken met zowel boegeroep als luid applaus. Op het moment dat de punten aan Israël kenbaar werden gemaakt, was er luid gejoel te horen.
Tijdens de repetities van vanmiddag onderbrak de Franse zanger Slimane zijn nummer Mon Amour met een pleidooi voor verbroedering. Dat herhaalde hij tijdens de finale niet.
Protesten buiten de arena
En hoewel er binnen in de Malmö Arena werd feestgevierd, was het buiten onrustig. Duizenden mensen waren samengekomen om te protesteren, zag persbureau Reuters.
Veel van hen droegen Palestijnse vlaggen en riepen "Eurovision united by genocide" wat een verbastering is van de officiële slogan van het festival: "United by music".
Vlak voor de start van de finale werden meerdere Pro-Palestijnse activisten opgepakt. De politie gebruikte onder meer pepperspray om demonstranten uit elkaar te drijven. Verschillende mensen kwamen daardoor op de grond terecht.
Ook de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg, met een keffiyeh, een Palestijnse sjaal om haar hals, werd aangehouden, maar was later toch weer te zien bij de arena.
Bij het Nederlandse publiek gingen de meeste punten naar Israël. Omdat de meeste Nederlandse televoters op Eden Golan stemden, kreeg zij twaalf punten. Kroatië kreeg van het publiek 10 punten. Uiteindelijke winnaar Nemo kreeg van de Nederlandse televoters 7 punten. De Nederlandse vakjury gaf twaalf punten aan Nemo.
Na de winst reageerde Nemo emotioneel. "Ik hoop dat deze wedstrijd zijn belofte kan waarmaken en kan staan voor vrede en waardigheid voor elke persoon", zei de artiest na het in ontvangst nemen van de bokaal.
Bekijk hier het optreden van songfestivalwinnaar Nemo terug:
Bekijk hier het afsluitende optreden van de winnaar van het Eurovisie Songfestival terug. - NOS