HOORN De gemeenteraad in Hoorn heeft gisteravond na maanden van discussie de knoop doorgehakt over de veelbesproken tekst op de sokkel van Jan Pieterszoon Coen.
De standbeeldtekst belicht straks dat Coen zijn successen als gouverneur-generaal van Nederlands-Indië in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC) op zeer gewelddadige wijze boekte.
De raad bepaalde vorig jaar na een burgerinitiatief dat de tekst bij het beeld op de Roode Steen, in het centrum van Coens geboortestad Hoorn, zou worden aangepast. Kritische bewoners konden het niet verteren dat Pieterszoon Coen ondanks de vermeende slachtingen die hij in Nederlands-Indië aanrichtte als held wordt vereerd.
Passende tekst
De afgelopen maanden heeft het Hoornse gemeentebestuur gewerkt aan een passende tekst, die de historische gebeurtenissen op correcte wijze weergeeft. Hierin staat onder meer dat Coen een krachtdadig en visionair bestuurder was, maar 'evenzeer wordt bekritiseerd om zijn gewelddadig optreden'. Ook wordt vermeld dat het standbeeld niet onomstreden is.
"Volgens critici verdient Coens gewelddadige handelspolitiek in de Indische archipel geen eerbetoon'', aldus een van de passages. De indiener van het burgerinitiatief vindt deze aangepaste tekst nog steeds te neutraal. Hij had graag gezien dat de tekst concreet de volkerenmoord benoemt die Coen in 1621 zou hebben aangericht. Wethouder Peter Westenberg liet al weten dat de gemeente geen moreel oordeel wil vellen. De meerderheid van de gemeenteraad sloot zich daar bij aan. Het is nog onduidelijk wanneer de tekst precies bij het beeld wordt geplaatst.
De tekst
Hieronder staat de nieuwe tekst:
Jan Pieterszoon Coen (Hoorn 1587- Batavia 1629)
Koopman, directeur-generaal en gouverneur-generaal van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC). Vormgever van het succesvolle handelsimperium van de VOC in Azië. Stichter van Batavia, het huidige Jakarta.
Geroemd als krachtdadig en visionair bestuurder. Maar evenzeer bekritiseerd om zijn gewelddadige optreden bij het verwerven van handelsmonopolies in Indië.
Voerde in 1621 een strafexpeditie uit tegen één van de Banda-eilanden, omdat de bewoners tegen het verbod van de VOC in nootmuskaat leverden aan de Engelsen. Duizenden Bandanezen lieten hierbij het leven, de overlevenden werden naar Batavia gedeporteerd.
Coen kreeg aan het eind van de negentiende eeuw de status van nationale held, compleet met standbeeld in zijn geboortestad. Een landelijk oprichtingscomité onder leiding van de Hoornse burgemeester Van Dedem zamelde hiervoor het geld in. Het bronzen beeld, een ontwerp van Ferdinand Leenhoff (1841-1914), leraar aan de Academie voor Beeldende Kunst in Amsterdam, werd in 1893 feestelijk onthuld. Onomstreden is het standbeeld niet. Volgens critici verdient Coens gewelddadige handelspolitiek in de Indische archipel geen eerbetoon.