Frank uit Overveen helpt je je band te plakken (zodat je het de volgende keer zelf kunt)

Eén keer dacht Frank van Alphen de afgelopen maanden: 'Oef, nu wordt het serieus'. Dat was toen hij de volledige inboedel van een ter ziele gegane Amsterdamse fietsenzaak in zijn tijdelijk gehuurde houten schuurtje laadde. Hij was pas een maand met pensioen. Zijn wilde idee was nu plots tastbaar. En ervan afzien, was niet meer mogelijk.

Do it yourself-mentaliteit

Maar Frank is er de persoon niet naar om lang te twijfelen of zaken te overdenken. Liever het gewoon proberen, het zelf doen. Dat had hij al 45 jaar geleden, toen hij in een kraakpand in Amsterdam woonde. “Dat is de do-it-yourself-mentaliteit, van de punk. Waarom zou je het iemand anders laten doen als je het zelf kan?”, zegt de Overvener die tot voor kort journalist was en over pensioenen schreef.

Zo gezegd, zo gedaan. Frank heeft nu zijn fietswerkplaats, een mobiele fietswerkplaats vooralsnog. Vanuit het houten schuurtje laadt hij de benodigde gereedschappen en fietsonderdelen in een karretje. Die koppelt hij aan zijn fiets, zodat hij heel Haarlem kan bestrijken. Vanaf eind deze maand is hij samen met één van de drie andere vrijwilligers elke dinsdag aanwezig in de buurtstalling op het Doelenplein in Haarlem.

Tarief: 5 euro per half uur

Zijn werkwijze is even simpel als verrassend. Voor een fietsreparatie betaal je 5 euro per half uur. Maar, en nu komt de crux, dan moet je zelf meehelpen. Zodat je het zelf leert. En je de volgende keer je fiets zelf kunt repareren. Je begrijpt: Frank is zijn fietswerkplaats niet begonnen om rijk te worden. Zijn initiatief is idealistisch van aard.

"De fiets zit in de verdrukking", stelt Frank. "Of eigenlijk: de trapfiets zit in de verdrukking. De elektrische fiets is in opkomst. Kijk maar om je heen. Daar doe je niks aan. Ik vind dat je de mensen die nog trappen het zo aantrekkelijk mogelijk moet maken. Dat gaat dan om het hele ecosysteem met aantrekkelijke paden en fietsroutes, maar ook om de kosten."

Tekst loopt door onder de foto.

"Ik heb niks tegen fietsenmakers", legt Frank uit, "maar als je voor een reparatie al 70 euro aan uurloon moet betalen, dan loopt het snel in de papieren. En alsnog leer je het zelf niet. Ik hoop daar wat aan te veranderen. De fietsenmakers zullen echt niet verdwijnen. Als het om een ingewikkelde reparatie gaat of om een moeilijk te verkrijgen onderdeel, dan verwijs ik gewoon door."

Reparatie in plaats van nieuwkoop

Frank waakt ervoor om uitspraken te doen over de veranderende samenleving. Hij ziet zich niet als voortrekker van een maatschappelijke beweging. Toch sluit zijn initiatief wel aan op een trend waarin hergebruik van producten centraal staat. In een tijd van consumentisme, waarin nieuwkoop vaak wordt verkozen boven reparatie, vraagt een groeiende groep mensen zich af of zij niet zelf weer met gereedschap aan de slag moet gaan. Zie de Repair Cafés die in heel het land oppoppen. 

Tekst loopt door onder de foto.

Afgelopen zaterdag stond Frank bij wijze van proef met zijn werkplaats op Festival Circulair in de Haarlemse Kweektuinen. "Dat liep als een trein", vertelt hij opgetogen. "Mensen kwamen handenwrijvend naar ons toe en zeiden: 'Dat lijkt me heerlijk, dat klussen'. En als je dan samen een fiets hebt gerepareerd, lopen ze stralend van trots weer weg."

Het is voor Frank het ultieme bewijs dat het concept werkt. Hij weet ook wel dat hij van deze werkwijze niet rijk wordt. "Als ik niet al teveel verlies maak, dan ben ik tevreden." Het plezier zit 'm óók in het samenwerken met de drie vrijwilligers, die meer verstand hebben van fietsen dan hij zelf. "Beetje klussen, beetje lullen, prachtig toch?"