West-Friese kerken te koop: bisdom stoot deel van de gebouwen af

"Ik ben inmiddels een halve makelaar geworden", zegt bestuurslid Peter de Boer, die verantwoordelijk is voor de kerkgebouwen. De afgelopen tijd is hij druk bezig geweest om de afgestoten kerken in Wervershoof, Onderdijk en Andijk in de etalage te zetten. 

"Deze kerken staan niet leeg. Ze worden nog gebruikt voor bruiloften of uitvaarten totdat ze een nieuwe invulling krijgen", aldus De Boer. Als het aan de gemeente Medemblik ligt, behouden de ‘afgestoten’ kerken een maatschappelijke functie in het dorp.

Bod van een euro

Om tot een weloverwogen besluit te komen, heeft het parochiebestuur de hulp van Colliers, gespecialiseerd in religieus erfgoed, en TPAHG architecten ingeschakeld. Achter de schermen wordt er druk gewerkt, zegt De Boer. "Er is interesse. Van woningen tot vergaderruimten tot een bibliotheek. We hebben een bod binnengekregen van één euro. Maar die luxe hebben we niet, we hebben het geld keihard nodig. Daarbij nemen we dit besluit niet alleen, ook het bisdom moet akkoord gaan."

"Binnen nu en vijf jaar moeten de kerken afgestoten zijn", vertelt De Boer. "Maar hoe realistisch is dat? Een verkoop lijkt simpel, maar er komt zoveel meer bij kijken. Het vergt veel tijd."

Omdat het vaak om monumentale kerkgebouwen gaat die lang niet altijd gemakkelijk aan te passen zijn, verloopt herbestemming vaak moeizaam. "Daar komt bij dat sluiting en verkoop van kerkgebouwen is omgeven door veel emoties." 

Ook bij parochie De Waterkant, waar tien kerken onder vallen, zit het bestuur niet stil. De kerken in Zuidermeer, Spanbroek, De Weere en Spierdijk zijn als eerste aan de beurt, daarna volgen Ursem, Obdam, De Goorn, Hoogwoud en op het laatst Nibbixwoud. De Hieronymuskerk in Wognum blijft als 'hoofdkerk' overeind. 

"De verkoop valt niet mee. De kerk in Spanbroek is bijvoorbeeld een rijksmonument, dat maakt het ontzettend moeilijk", geeft bestuurslid Cees Backer aan. Aan het uiterlijk van de kerk mag weinig veranderd worden. "Daar zijn gewoon regels aan verbonden, waardoor je beperkt bent."

Het sluiten van deze kerken is volgens Backer onontkoombaar. "Een viering houden voor vijftien man is niet vol te houden." Maar, zegt het bestuurslid: "Een gemeenschap hoeft hierdoor niet uit elkaar te vallen."

Hij legt uit dat de parochianen, vrijwilligers en het koor van Zuidermeer zich nu bij de kerk in Wognum hebben gevoegd. "Het is mooi om te zien dat ze een nieuw onderkomen in het naburige dorp hebben gevonden." 

Toekomstbestendig

Ook bij parochie West-Friesland Zuid-Oost staat er genoeg te gebeuren. De kerk in Venhuizen is begin dit jaar al onttrokken aan de eredienst en wordt binnen afzienbare tijd te koop gezet door het parochiebestuur. Wel worden de kerkdeuren van het slot gehaald bij 'noodgevallen', zoals een uitvaart of bruiloft, vertelt bestuursvoorzitter Gerard Lakeman. "We zijn ons nu aan het voorbereiden op de verkoop."

Uiteindelijk wil het bestuur naar een situatie waar het gebedshuis in Bovenkarspel als 'hoofdkerk' fungeert. "Maar zover zijn we nog niet. Bij de andere kerken houden we de vinger aan de pols. Is het nog verantwoord om ze langer open te houden? We zijn nu vooral bezig om de parochie toekomstbestendig te maken", aldus Lakeman. 

Ook in en rondom Hoorn zijn er keuzes gemaakt. In de toekomstvisie van parochie Heilige Matteüs, die vorig jaar met de achterban is gedeeld, staat dat de Visitatiekerk in Oosterblokker en de Sint Martinuskerk in Westwoud binnen drie jaar worden gesloten. Dat betekent dat de Koepelkerk in Hoorn en Sint Martinuskerk in Zwaag open zullen blijven.