"Begin er alsjeblieft zo laat mogelijk mee," zegt de Haarlemse wethouder Bas van Leeuwen over smartphonegebruik door jongeren. Eerder riep schoolbestuurder Jord Schaap Haarlemse ouders op hun kinderen tot de middelbare school geen mobieltje te geven.
Schaap wijst op de schadelijke gevolgen van smartphonegebruik door jongeren. "Het is inmiddels duidelijk dat veelvuldig smartphonegebruik de ontwikkeling van een kind schaadt," zei de Haarlemse rector tegen NH. "We moeten een grens trekken." Hij hoopt op een verbond van ouders die afspreken hun kind tot de middelbare school geen mobieltje te geven.
Wethouder Jeugd en Onderwijs in Haarlem, Bas van Leeuwen, deelt die zorgen. "Het is gewoon slecht voor ze, vooral social media. Ik maak onderscheid tussen telefoons en social media. Met name het ‘smart’-gedeelte baart me zorgen. Kinderen slapen slecht, vooral doordat ze veel op social media zitten. Daarnaast leiden online pesten en prestatiedruk – altijd leuk en vrolijk moeten zijn – tot psychische problemen. Daarom zeg ik: begin er zo laat mogelijk mee."
‘Ouders vinden bereikbaarheid belangrijk’
Een harde grens, zoals Schaap voorstelt, wil Van Leeuwen niet trekken. "Het belangrijkste is dat we dit gesprek voeren. Ouders vinden het prettig dat hun kind bereikbaar is, dat moeten we niet uit het oog verliezen." Bij enkele Haarlemse scholen hebben ouders zich al verenigd om hierover in gesprek te gaan. "Dat zijn goede, maar complexe gesprekken."
Ook experts zetten vraagtekens bij een harde leeftijdsgrens voor smartphonebezit. “Een verbod op telefoons of sociale media voor jongeren is niet de oplossing,” zegt Esther Hammelburg, mediawetenschapper aan de Hogeschool van Amsterdam. “Andere maatregelen zijn nodig om dit probleem aan te pakken.”
Bewustwording en regulering
Hammelburg vergelijkt het met snoep. “Dat is ook niet per se goed voor je, maar we zeggen niet: tot je vijftiende mag je het niet eten. Het is beter om bewustzijn te creëren, het aanbod te reguleren en gebruik op bepaalde plekken en momenten in te perken, zoals op school. Zo leren jongeren op een gezonde manier omgaan met hun smartphone.”
Ze ziet dat ouders onderling afspraken maken om hun kinderen tot een bepaalde leeftijd geen telefoon te geven. “Op de school van mijn kinderen gebeurt dat ook. Goed dat dit gesprek wordt gevoerd. Maar het volledig verbieden van smartphones voor jongeren? Daar ben ik het niet mee eens.”
"Ik vergelijk het met snoep. Dat is ook niet goed voor je. Maar daarvan zeggen we ook niet: je mag dat tot je vijftiende niet eten"
Wethouder Van Leeuwen wil het gesprek over smartphonegebruik verder aanjagen. “We hebben als gemeente al regelmatig gesprekken met scholen,” zegt hij. “Daarin komen dit soort onderwerpen ook terug. Maar ik wil zeker ingaan op de oproep van de rector. Dan zou ik vooral heel concreet aan de slag willen gaan.”
Ouders actief betrekken
Van Leeuwen ziet het als een kans om niet alleen docenten, maar ook ouders te betrekken. “Het lijkt me interessant om de komende zes maanden een groep van 25 ouders te trainen. Samen leren we hoe je vanaf de kleuterklas het gesprek voert. Zo kunnen er afspraken ontstaan, zoals die van Jord Schaap.”
Mediawetenschapper Esther Hammelburg steunt het idee om ouders te scholen in het omgaan met smartphones. “We overschatten de invloed van social media op anderen en onderschatten de invloed op onszelf. Kinderen zijn geen willoze slachtoffers van hun smartphones. Net zoals wij ons bewust moeten zijn van hoe we omgaan met onze telefoons, geldt dat ook voor onze kinderen. Ze hebben daar wel ondersteuning bij nodig.”
Actieve betrokkenheid van ouders
Hoe meer de discussie over smartphonegebruik wordt aangewakkerd, hoe groter de kans dat ouders onderling afspraken maken. Wethouder Van Leeuwen benadrukt dat kinderen zich geen zorgen hoeven te maken over verveling of eenzaamheid. “In Haarlem hebben we een breed aanbod van sportverenigingen, scoutingclubs en welzijnsorganisaties. Kijk bijvoorbeeld eens naar de activiteiten die Triple Threat aanbiedt.”