Ga naar Content

Vissers Sam, Jan en Kees stierven bijna op zee, toch zwegen ze daar 50 jaar lang over

Het heeft niet veel gescheeld of Texel had in november 1970 niet alleen moeten rouwen om het verlies van de mannen van de viskotter TX26, maar ook om die van de TX25 en TX38. De twee schepen kwamen in de problemen toen een flinke storm in zee langs de Belgische kust voor metershoge golven zorgde. Bemanningsleden praatten er nooit over, tot nu. 

Sam Witte, Jan van Dijk en Kees Mulder in de nettenschuur in Oudeschild - Foto: NH Media / Kelly Blok

Maandagochtend 11 uur. Het is koud in de haven van Oudeschild. Er lopen wat toeristen rond en er zijn een handjevol mannen in de nettenschuur bezig met het herstellen van kapotte visnetten. Bekend terrein voor Sam Witte, Jan van Dijk en Kees Mulder. Het is de haven waar ze als visserman hun werkweek jarenlang begonnen én eindigden en veel hebben meegemaakt. 

Het is ook geen geheim dat het leven van een visserman soms gevaarlijk en onvoorspelbaar kan zijn. En treurig genoeg, soms ook met dodelijke afloop. Een zware storm kostte in november 1970 het leven van vijf bemanningsleden van de Texelse viskotter TX26. Maar wat veel mensen niet weten is dat slechts één dag na deze verschrikkelijke ramp, er bijna nog twee schepen niet terug zijn gekeerd van zee. 

Windkracht 9

De TX25 en TX38 voeren die dag, met onder anderen Sam, Jan en Kees aan boord, samen de haven van Oostende uit om te vissen op haring. Ze visten in span, wat betekent dat de twee schepen één net trekken. "We wisten wel dat het slecht weer zou worden. Ze gaven windkracht 9 op, maar het water was nog zo vlak en met haringvissen weet je dat je in korte tijd veel kan vangen", vertelt Jan van Dijk, destijds bemanningslid op de TX25. 

En dat was dit keer niet anders, want er kwam een goede vangst haring naar boven. Er leek dus geen vuiltje aan de lucht, maar dat veranderde plotseling. "We hadden net alles aan dek van de TX25, en toen kregen we zo een klap water in de kotter", vertelt Kees Mulder. En dat terwijl alle bemanningsleden op dat moment nog druk bezig waren met de vangst op te slaan in het visruim van de TX25. 

Tekst gaat door onder de foto

Viskotters TX25 en TX38 - Foto: Privéfoto

"Ik stond op dat moment ijs te scheppen in het visruim. Maar er kwam zo veel water naar binnen dat mijn lieslaarzen aan de binnenkant nat waren", weet Sam Witte zich nog te herinneren. En dan wordt het opeens donker in het visruim. 

Opgesloten in het visruim

"De luiken waren dichtgegooid want al het water stroomde naar binnen", vertelt Sam. En zo zit de visserman minutenlang helemaal alleen in een donker visruim, terwijl er buiten een grote storm woedt. "Je weet dan dat het foute boel is. Ik heb ook nog met een schop tegen het luik staan bonken, maar ze deden niet open", vertelt Sam. 

Aan de andere kant van het schip staat Jan van Dijk vastgenageld aan dek. "Ik kon geen kant op door het hoge water. En de rest van de bemanning was vreselijk in de weer. Ik zag dat allemaal gebeuren. Ook dat het luik dichtgegooid werd."

Tekst gaat door onder de foto

Een flinke vangst - Foto: Privéfoto

Dat het nog wel eens mis zou kunnen gaan, spookt bij alle bemanningsleden wel door het hoofd. Maar dankzij schipper Bram van Dijk, die het hoofd koel kon houden, lukt het om het schip voor de wind te krijgen. "Dat was je eindige redding. Als wij dwars waren blijven liggen dan was het afgelopen", stelt Jan. 

En zo komen de TX25 en TX38 uiteindelijk weer veilig in de haven van Oostende. Kees kan dat moment nog goed herinneren. "We gingen naar binnen en we draaiden een sjekkie en we zaten te roken. Ik heb ook nog geprobeerd te slapen, maar dat lukt niet." Maar praten over wat er afgelopen nacht was gebeurd, en waarbij de bemanningsleden door het oog van de naald waren gekropen, werd niet gedaan.  

Vermissing van TX26

Toch slaat de stemming in Oostende gauw om als de bemanningsleden horen over de vermissing van de TX26. Aan boord zitten veel bekenden, en ook Kees, de broer van Sam Witte. "Toen heb ik meteen naar huis gebeld en mijn vader en moeder wisten op dat moment van niks. Toen heb ik de trein naar Vlissingen gepakt en daarna de taxi om thuis te komen."

De scheepsramp van de TX26 overschaduwt meteen wat Sam die vorige nacht zelf mee heeft gemaakt. Hij kan het immers nog navertellen, zijn broer Kees niet meer. "Je was met andere dingen bezig. En ook later heb ik het nooit verteld. Zelfs mijn vrouw niet."

"De naam Kees mocht al amper uitgesproken worden in huis"

Sam Witte over zijn verongelukte broer Kees

Het vergaan is in de familie Witte altijd een gevoelig onderwerp geweest. "Ik kon het er met mijn vader niet eens over hebben. De naam Kees mocht al amper uitgesproken worden in huis. Mijn broer is acht maart jarig en dan sloot mijn vader zich boven hele dag dag op. Hij zat dan vliegtuigjes te bouwen en boeken te lezen."

Ook Jan en Kees hebben deze gebeurtenis lang voor zichzelf gehouden. Maar als Jan in een emotionele tijd terechtkomt door het overlijden van zijn vrouw, komt ook deze bijna scheepsramp weer in zijn gedachten terecht. Hij schrijft alle emoties van zich af. In 2015 wint hij er een prijs mee tijdens de Verhalenwedstrijd van het Texelfonds. 

Nu er een documentaire is verschenen over de zoektocht naar de viskotter TX26, komen de herinneringen opnieuw weer bovendrijven. "We zijn er echt best van afgekomen", concludeert Kees Mulder dan ook. 

Lees ook