In Antwerpen is er momenteel een proef gaande waarbij men met kunstmatige intelligentie (AI) op slimme wijze de afvalproblematiek in de stad probeert te bestrijden. Dankzij deze technologie kan 24 uur aan beeldmateriaal in slechts 15 minuten worden geanalyseerd, waar dit vroeger drie uur duurde. Een enorme efficiëntieslag. Kan Amsterdam een voorbeeld nemen aan Antwerpen? Deskundigen zijn kritisch.
In Antwerpen wordt kunstmatige intelligentie gebruikt om overtreders zoals sluikstorters en foutparkeerders sneller op te sporen. Slimme camera’s registreren verdachte situaties, zoals automobilisten die afval dumpen, fietsers die vuilniszakken achterlaten of voorbijgangers die afval ongemerkt laten vallen. Dankzij software is een aantal gewone camera’s omgevormd tot geavanceerde middelen om afval te traceren. Zou het Amsterdam, dat toch ook vaak te kampen heeft met grote overlast, kunnen helpen?
Slimme technologie of simpele oplossing?
"We leven in een tijd waarin kunstmatige intelligentie wordt gepresenteerd als zo’n beetje de oplossing voor ieder probleem en voordat je überhaupt aan de slag kunt gaan, zul je eerst het algoritme moeten trainen en beoordelen", zegt Frans Feldberg, hoogleraar Data Driven Business Innovation aan de Vrije Universiteit. Volgens Feldberg is het ook een kwestie van geld. "De kosten van apparatuur zijn relatief beperkt, maar de kosten voor het ontwikkelen en het trainen van het algoritme kunnen aanzienlijk zijn."
De AI-software zit niet in de camera's; daarvoor heb je een centrale database nodig, want de apparatuur is alleen een manier om data te verzamelen. Volgens Feldberg kan het gebruik AI een oplossing zijn, maar om te bepalen of het dé oplossing voor het probleem is moet je het afwegen tegen andere alternatieven. "Je moet ervoor waken dat je AI om de AI toe gaat passen."
"Bij eventueel gebruik van AI moet de privacy gewaarborgd zijn"
"Mijn advies aan de gemeente Amsterdam is om dit niet te doen", legt Michel Klein, Associate Professor AI & Behaviour aan de Vrije Universiteit, uit. "Nog los van mogelijke juridische bezwaren, de risico's zijn gewoon groot, want er zitten altijd fouten in, en je moet je echt afvragen of AI voor dit probleem als stad een goede toepassing is; er zijn tal van andere oplossingen."
Volgens Klein is het belangrijk om ook intern te kijken, bij het personeel, dat vaak wel weet waar de containers voller zijn dan op andere plaatsen. "Als je als stad wat zou willen doen aan het afvalprobleem met AI, dan zou ik zeggen: misschien moet je dan onder bijvoorbeeld veegauto's camera's hangen. Probeer dan met behulp van AI te kijken: waar ligt er meer afval, waar minder afval? Welk soort afval is dat dan?"
Kanttekeningen bij AI
Bovendien is het de vraag hoe de privacy gewaarborgd is. Volgens Lotte Houwing, beleidsadviseur van Bits of Freedom, hoeft het gebruik van AI niet per se een privacyinbreuk te zijn; dat hangt af van het doel en de toepassing. "Je moet voorkomen dat de lat voor technologie die het gedrag van mensen registreert steeds lager wordt. Eerst moet je kijken wat het echte probleem is en of er opties zijn die geen inbreuk op de privacy maken."
Maar er zijn meer ethische bezwaren. Zoals discriminatie in wijken, omdat de ene wijk schoner is dan de andere. Ook dreigen met de inzet van zo'n AI-systeem meer boetes. Volgens Houwing zou een stad als Amsterdam echt andere oplossingen moeten bedenken tegen zwerfafval of sluikstorten. "Want dit stuurt heel erg toe naar wie moeten we beboeten om op die manier het probleem op te lossen." Gebruik maken van sensoren is niet privacygevoelig in vergelijking met camera's.
'Mens moet centraal staan'
In het verleden heeft de gemeente een proef gedaan met 'dynamisch inzamelen'. Wethouder Hester van Buren (Afval en Reiniging) zegt altijd open te staan voor nieuwe initiatieven. "Een schonere stad vraagt onze continue inzet, maar ook om nieuwe ideeën en innovatie. Hier staan we dan ook voor open, ook voor het gebruik van kunstmatige intelligentie, wel moet hierbij de mens centraal staan en privacy gewaarborgd zijn." De wethouder kijkt graag naar de vormgeving en resultaten van de werkwijze in Antwerpen.
💬 Wil je niets missen uit Amsterdam?
- Blijf op de hoogte via nhnieuws.nl/amsterdam
- Mail je tips naar [email protected]
- Praat mee en deel jouw nieuws in onze speciale Amsterdamse Facebookgroep!
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]