Ga naar Content

Amsterdamse brouwer stopt met kerstboom-bier, maar zelf maken kan ook

Een Amsterdamse bierbrouwer stopt met de productie van bier waarin naalden van afgedankte kerstbomen waren verwerkt. De inzameling en selectie van geschikte bomen kostte te veel tijd. NH zocht uit of er alternatieven zijn, en of je zelf bier (of andere eet- of drinkbare zaken) van je kerstboom kunt maken.

Deze afbeelding is gegenereerd door middel van AI - Foto: nh-DALL·E 3

"Het is geen makkelijk proces," zegt Sam Sierink, medewerker bij de duurzame brouwerij Lowlander, in gesprek met NH. Hij verwijst naar het grootschalig brouwen van bier met naalden van naaldbomen.

Dit jaar werd de Winter I.P.A voor de vijfde keer op rij gebrouwen met naalden van ingezamelde kerstbomen, maar het was ook de laatste keer. Ook de alcoholvrije variant verdwijnt uit het assortiment.

Eerder deze week keurde het Belgische voedselagentschap het advies van het Gentse stadsbestuur af om kerstbomen op te eten. Achtergebleven pesticidenresten zouden een risico kunnen vormen. De krant De Standaard sprak echter een kweker die stelt dat deze pesticiden uiterlijk in juni worden toegepast en binnen tien weken zijn afgebroken.

Het idee voor kerstbomen-bier ontstond in 2018, toen brouwer Frederik Kampman tijdens een rondje hardlopen veel gedumpte bomen zag liggen. Omdat zijn bedrijf uitsluitend met botanische producten werkt, kreeg hij het idee om de naalden van de kerstbomen in bier te verwerken. 

Heel veel experimenteren

'Al vrij snel' wist Kampman dat hij 'er iets moois van kon maken'. Toch zijn er aan de succesformule met sparrennaalden heel wat experimenten voorafgegaan, vertelt hij in onderstaande AT5-reportage uit 2018.

Om deze inhoud te kunnen zien, moet je cookies accepteren.

"Takje voor takje," laat Kampman in de video het arbeidsintensieve productieproces zien, waarbij de mogelijk met pesticide verontreinigde naalden grondig worden gereinigd. Na het oogsten worden ze drie keer gewassen en vervolgens in neutrale alcohol ontsmet.

Dit arbeidsintensieve proces is een van de redenen dat de brouwerij de productie staakt. Niet alleen het verwerken van de naalden, ook het inzamelen van de bomen is een tijdrovende klus. "Een logistieke uitdaging," erkent Sierink, waarbij veel werk door vrijwilligers wordt verricht. "Tijdens corona hadden mensen minder te doen."

"Vorig jaar hebben we de helft van de bomen afgekeurd"

Sam Sierink, Brouwerij Lowlander

Bovendien zijn lang niet alle bomen geschikt voor consumptie. "Vorig jaar hebben we ongeveer de helft van de bomen afgekeurd," vertelt Sierink. "Omdat ze waren bewerkt met chemicaliën, zoals kunstsneeuw, of omdat ze geen kluit hadden."

"De laatste keer hadden we dertig kilo. Daarvan zijn duizenden liters bier gemaakt," schat Sierink. Die batch staat nu in de winkel. "Die wordt meestal tot en met maart verkocht." In de webshop waarschuwt de brouwer op ludieke wijze: dit bier bevat kerstbomen.

Naast kerstbomen zijn er ook jeneverbessen gebruikt voor het bier. "Mooi helder, met dennenachtige, hoppige noten en een tijdloze citruskick," aldus de lovende woorden van de brouwer zelf.

Geen kerstbomen meer, maar wel pompoenen. De Pumpkin Weizen moet het gemis van de Winter I.P.A. goedmaken. En die is, zoals Sierink benadrukt, ook duurzaam: het gaat om pompoenen die niet aan het schoonheidsideaal voldoen en daarom nauwelijks verkocht worden.

Belangrijke kanttekening: van het pompoenbier is alleen een alcoholvrije variant verkrijgbaar. Dat past goed binnen de nieuwe koers van het bedrijf, legt Sierink uit, en binnen de tijdsgeest. "Mensen modereren, ze drinken bewuster." Daarom maakt de brouwerij vanaf nu alleen nog alcoholvrije bieren en bieren met maximaal 3,5 procent alcohol.

Zelfgemaakt kerstbomenbier

Bier op basis van sparrennaalden is in Nederland moeilijk te verkrijgen. In de Verenigde Staten was het vroeger een populaire drank, maar er zijn nog maar een handvol merken over. Wie het niet kan missen, kan een poging doen om het zelf te maken: online zijn veel recepten te vinden waarvoor je slechts een paar handjes naalden, water, gist, citroen en suiker nodig hebt. En veel geduld.

De vraag over de consumptie van kerstbomen komt voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) als een verrassing. Een woordvoerder kan geen oordeel vellen over mogelijke risico's, maar benadrukt dat er geen aanwijzingen zijn dat de volksgezondheid in gevaar is. Naast bier kunnen sparrennaalden ook worden gebruikt voor het maken van boter, thee of als garnituur.

Wie zeker wil zijn van een pesticidevrije consumptie, wordt geadviseerd naalden van biologisch geteelde sparren te gebruiken. Het plukken van bomen of andere natuurproducten in de openbare ruimte is illegaal wanneer ze voor commerciële doeleinden worden gebruikt, maar wordt doorgaans niet bestraft als het voor eigen gebruik is.

Van sparrennaalden kun je meer maken dan alleen bier, weten de brouwers. Denk aan knolselderijsteaks Wellington met sparrennaalden-hollandaise, een scroppino met sparrennaalden of zelfs sparrennaaldenjam.

Omdat Kampman en zijn team graag willen laten zien dat een kerstboom geen afval hoeft te zijn, hebben ze deze toepassingen gebundeld in een kookboek.

Lees ook

💬 Wil je niets missen uit Amsterdam?

Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]