Ga naar Content

Groeispurt filmstad Haarlem: science-fiction of happy end?

Haarlem wordt weer een echte filmstad. Het aantal bioscoopstoelen groeit sinds enkele jaren explosief, zowel in de wereld van arthouse als blockbusters. Is het verzadigingspunt al bereikt? Nee, denkt de Schuur. Het filmhuis breidt dit jaar uit om nieuwe, noodzakelijke inkomsten te verwerven.

De Schuur in Haarlem - Foto: NH Media/Maikel Ineke

Alweer wordt het aantal filmzalen in Haarlem uitgebreid. Twee ruimtes met in totaal 120 stoelen komen erbij. Het gaat om uitbreiding van de Schuur, waar de Haarlemse gemeenteraad eind vorig jaar groen licht voor gaf. Later dit jaar starten de werkzaamheden. Naar verwachting worden de zalen begin 2027 in gebruik genomen.

Trend in de filmwereld

De uitbreiding van de Schuur is de bevestiging van een trend die drie jaar terug is ingezet: het aantal bioscoopstoelen in Haarlem stijgt explosief. Waren Pathé en de Schuur tot 2022 nog de enige filmtheaters van de stad, tegenwoordig is het aantal bioscopen verdubbeld. De FilmKoepel en Kinepolis zijn er sindsdien bijgekomen. En de Schuur staat nu dus op het punt van uitbreiden.

Raakt de markt niet verzadigd? "Nee", zegt Sunniva Matla van de Schuur. "Meer zalen leidt tot meer publiek. Dat is een filmwet en ook wat lokaal onderzoek uitwijst. Doordat je meer ruimte hebt, kun je slimmer programmeren. Je kunt extra titels draaien, wat nieuw publiek aantrekt. Bovendien kun je publiekstrekkers vaker laten draaien."

Tekst gaat verder onder de foto.

De historische gevel in de Korte Begijnestraat waarachter later dit jaar aan de uitbreiding van de Schuur wordt gewerkt - Foto: NH Media/Maikel Ineke

Teruglopende bezoekcijfers voor de Schuur na corona

Voor de Schuur is de uitbreiding een manier om groei te forceren. Dat is noodzakelijk omdat de bezoekcijfers de afgelopen jaren zijn teruggelopen. Ontving de Schuur in 2019 nog 217.000 bezoekers, een jaar later was dat nog maar 100.000. Die terugval was voor een groot deel te wijten aan de corona-epidemie. Zorgelijk was dat in 2023, na de epidemie, de bezoekcijfers nog steeds ruim 25 procent lager lagen dan in 2019.

"Dat is ook eigenlijk niet zo gek", zegt Matla. "In 2022 opende de FilmKoepel. Toen gebeurde precies waar we al voor waarschuwden. De programmering van de FilmKoepel had overeenkomsten met onze filmhuis-programmering, dus het was onvermijdelijk dat wij dat zouden voelen. Ondertussen zijn de inkomsten uit film wel noodzakelijk om onze andere activiteiten, bijvoorbeeld theater, te financieren."

Heeft Haarlem potentie als filmstad?

Die situatie leidde tot een structureel tekort van ongeveer een half miljoen euro per jaar. Met meer bezoekers, en dus meer inkomsten, wil de Schuur het tij keren. Het college en een meerderheid in de raad ondersteunen dat plan. Voor de uitbreiding heeft de gemeente een bedrag van 3,3 miljoen euro gereserveerd. 

Tekst gaat verder onder de foto.

Film levert de Schuur geldt op waarmee onder meer theater wordt gefinancierd - Foto: Schuur

Voor de Schuur is het nu van levensbelang dat extra stoelen daadwerkelijk tot extra bezoeken gaan leiden. Daarom is het relevant om te kijken naar de potentie die Haarlem heeft als filmstad. Hoe groot is de doelgroep? Is er voldoende filmpubliek om na de opening van Kinepolis en de FilmKoepel, ook de bioscoopstoelen in de nieuwe zalen van de Schuur te vullen?

NVBF schildert rooskleurig beeld

Cijfers van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF) laten een rooskleurig beeld zien. Uit het meest recente jaarverslag van 2023, blijkt dat Haarlem erg goed scoort als het om bioscoopbezoek gaat. De hoofdstad van Noord-Holland staat op een achtste plek op de ranglijst van steden van meeste bioscoopbezoek. Dat terwijl het aantal bioscoopstoelen in de stad het laagst ligt van de hele top 10. 

Een andere graadmeter is Cineville, het abonnement waarmee filmliefhebbers onbeperkt vertoningen in filmhuizen mogen bezoeken. Vóór de opening van de FilmKoepel in 2019, had Haarlem het hoogste aantal Cineville-pashouders per beschikbare filmhuis-stoel: 2,5 keer het landelijk gemiddelde. Cineville is vooral populair onder hoogopgeleide jongvolwassenen.

Tekst gaat verder onder de foto.

De FilmKoepel in Haarlem - Foto: NH Media/Rob Wtenweerde

In de jaren 70 had Haarlem zeven bioscopen

"Die groep is groot in Haarlem", ziet Matla. "Maar wij willen bij de Schuur juist nog meer mensen verwelkomen die nog niet de weg naar de culturele instellingen weten te vinden."

Zo beschouwd lijkt er genoeg potentie om de nieuwe stoelen te vullen. Een relevantere vraag is misschien wel hoe Haarlem het juist jarenlang heeft gedaan met zo weinig bioscoopstoelen, toen het lokale filmaanbod alleen door Pathé en de Schuur werd bepaald. 

Vóór die tijd telde Haarlem immers veel meer filmtheaters. Zo was de stad midden jaren 70 zeven bioscopen rijk. Die rijke filmgeschiedenis is nog zichtbaar in de Grote Houtstraat, waar de karakteristieke gevel van Cinema Palace nog is te herkennen. In dezelfde straat kon je tot midden jaren 90 ook naar de film in het Luxor Theater. Op de Grote Markt waren de bioscopen Rembrandt en Brinkmann.

Resultaten uit het verleden bieden geen garantie

Wie uitzoomt en de langere geschiedenis bekijkt, ziet dat de groei van het aantal filmstoelen in Haarlem eerder een correctie is dan een zware trendbreuk met het verleden. Toch bieden resultaten uit het verleden de Schuur geen garanties voor de benodigde groei in de toekomst. Wat dat betreft is de uitbreiding net een bezoek aan de bios: het vooruitzicht is mooi, maar een happy end is niet gegarandeerd.

Cinema Palace in 1983: de gevel is vandaag de dag nog te herkennen in de Grote Houtstraat - Foto: collectie Noord-Hollands Archief

Lees ook

Meer nieuws uit Haarlem e.o.?

💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit Haarlem en omgeving. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws.

📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/Haarlem.

🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt

📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]

✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]