Inwoners willen kerk in 't Zand koste wat kost behouden en zelf opkopen

Het bisdom Haarlem-Amsterdam is dit jaar gestart met het verkopen van katholieke kerken in de Kop van Noord-Holland. Door minder kerkgangers en stijgende onderhoudskosten is het niet meer rendabel zoveel kerken in stand te houden. In het voorjaar kwam de rooms-katholieke kerk in Anna Paulowna al te koop, nu staat de kerk in 't Zand in de verkoop.

Maar in 't Zand willen de Zandtemmers koste wat kost voorkomen dat 'hun' kerk in handen komt van een andere partij waardoor het gebouw mogelijk verloren gaat voor het dorp. En dus hebben ze anderhalf jaar geleden al een stichting opgericht om de kerk te 'redden'.

'Veel emotie bij deze kerk'

"Het was geen grote schok toen we hoorden dat de kerk zou sluiten", vertelt Kees de Wit van Stichting Kerkgebouw 't Zand. "Maar mensen vroegen zich wel af wat er dan met het kerkgebouw zou gaan gebeuren." Dat het leeft in 't Zand is duidelijk: bij de eerste bijeenkomst van de stichting waren 120 inwoners van het kleine dorp aanwezig. En een recente inzamelactie van de bank leverde een opbrengst van 1.375 euro op. "Mensen hebben natuurlijk ook veel emotie bij deze kerk, waar ze zijn getrouwd en hebben gerouwd."

Tekst gaat verder onder de foto.

Kees de Wit geeft een rondleiding door het gebouw. Hij wijst op de kerkbanken, die plaats bieden aan 400 kerkgangers, maar waar nu wekelijks nog maar zo'n 30 tot 50 mensen gebruik van maken. Achterin de kerk is een kleine Mariakapel, waar slechts een paar kaarsjes branden. Uit het tiental kruisjes dat aan de muur hangt, blijkt dat er afgelopen jaar nog een aantal kerkelijke uitvaartdiensten in de Onze-Lieve-Vrouwe Visitatiekerk zijn geweest. 

Alle religieuze voorwerpen moeten weg

Hoe mooi het er ook uitziet, zodra een kerk is verkocht en van de eredienst is onttrokken, moeten alle religieuze voorwerpen uit het gebouw zijn. Dat geldt niet alleen voor de beelden, bijbels en kaarsen, maar ook voor het altaar, de preekstoel en het orgel. Het is een niet te onderhandelen eis van het bisdom, die de spullen soms verkoopt.

Al ligt het in deze kerk iets genuanceerder: omdat de kerk een gemeentelijk monument is en de preekstoel, het altaar en het orgel daar ook onder vallen, mogen die niet zomaar uit het gebouw worden gehaald, laat makelaar Jan van Til weten. Het mag alleen niet zichtbaar zijn, dus zou het altaar bijvoorbeeld afgetimmerd moeten worden.

Tekst gaat hieronder verder.

Wat dan overblijft, is een kale kerk. En wat doe je straks met een oud kerkgebouw uit 1863? Over die vraag hebben de dorpsbewoners zich gebogen en uit de overleggen zijn verschillende ideeën gekomen. 

Het gebouw moet worden omgevormd in een dorpscentrum, zo willen ze, met daarin ruimtes voor diverse bestemmingen. Denk aan een plek om - in samenwerking met een uitvaartverzorger - overledenen te herdenken, aan een bibliotheek, een ruimte voor activiteiten voor jeugd en ouderen en een knutselruimte voor een hobbyclub in 't Zand.

Tekst gaat verder onder de foto.

Wat er ook gebeurt: het belangrijkst voor de dorpsbewoners is dat het kerkgebouw behouden blijft voor 't Zand. "Het is een beeldbepalend gebouw in het dorp", zegt Kees de Wit. "Als je de kerk ziet, weet je dat je weer thuis bent. Zonder kerk haal je de ziel uit het dorp."

Hoewel de stichting de steun van het dorp (en de gemeente Schagen) heeft, beseft ze dat het een uitdaging wordt om de kerk te kopen, en daarna rendabel te maken. "De grootste uitdaging wordt om een toekomstbestendige financiering op te zetten", zegt De Wit. "We zullen het pand eerst moeten verduurzamen en daarna moeten we er financieel natuurlijk ook niet op achteruitgaan."

Hertenkamp ook te koop

Bovendien staat niet alleen de kerk te koop, ook de naastgelegen pastorie en het hertenkamp achter de kerk worden verkocht. Alleen de begraafplaats blijft eigendom van het bisdom. En volgens Kees de Wit is het geen optie om het hertenkamp weg te halen (wat overigens ook niet de intentie van de stichting is): "Dan krijg je de Zandtemmers op je dak."