Volgens fysiotherapeut Stephan B. (59) was het een standaardbehandeling, maar daar denken vijf vrouwelijke patiënten anders over. Zij beschuldigen de Aalsmeerder van aanranding. Deze week moest hij voor de rechter verschijnen.
RECTIFICATIE: In een eerdere versie van dit artikel stond dat de eis van het OM 2,5 jaar cel is, maar dit is 1,5 jaar cel.
De rechtbank trok een volle dag uit voor het eerste deel van de zitting, waarin de feiten werden besproken, het OM haar zegje deed en de aangevers gebruik maakten van hun spreekrecht. Voor twee vrouwen was het te zwaar om aanwezig te zijn. Zij lieten hun advocaat een brief voorlezen.
De andere drie vrouwen vertelden B. zwaar geëmotioneerd wat de zaak met hen doet. "De prijs die ik zowel emotioneel als fysiek betaal, is hoog", vertelt een van hen. "Ik wilde stop zeggen, maar ik durfde niet. Ik wil me wassen en schoon voelen, maar het gevoel van onveiligheid blijft hangen."
"Stel je niet aan. Je ligt bij een professional die dagelijks allerlei mensen ziet en behandelt, dacht ik"
De vrouwen benadrukken in hun verhalen dat zij zich tijdens het veronderstelde misbruik in een kwetsbare situatie bevonden. "Daar lag ik, vrijwel naakt op een behandeltafel. Stel je niet aan, je ligt bij een professional die dagelijks allerlei mensen ziet en behandelt, dacht ik", omschrijft een van hen. Een ander: "Het is onrechtvaardig dat je in jouw positie van vertrouwen misbruik hebt gemaakt als fysiotherapeut." Met hun aangiftes willen ze andere vrouwen nare ervaringen besparen.
B. houdt tijdens de zitting vol dat hij nooit seksuele handelingen heeft verricht bij patiënten. "Ik raak gewoon mensen aan. Dat is wat mijn werk is. Ik kan niet met iedere aanraking gaan denken: hoe zou iemand dit nu voelen of ervaren?", verklaart hij.
Meerdere slachtoffers
Toch zeggen vier vrouwen tijdens een behandeling door hem te zijn aangerand. B. zou hun schaamlippen, clitoris en borsten hebben aangeraakt. Eén vrouw zou zijn hand hebben weggeslagen toen hij dat probeerde. Meerdere slachtoffers hebben in het verleden te maken gehad met seksueel misbruik en lieten dat ook aan B. weten.
De vrouwen deden tussen 2020 en 2023 afzonderlijk van elkaar aangifte. Hun verhalen hebben veel gemeen. Zo zeggen vier van de vijf vrouwen dat zij hun beha gedurende de hele behandeling uit moesten laten. Volgens B. is dit niet ongebruikelijk. "Het kan handig zijn als iemand geen beha aanheeft. Soms kan je er niet bij."
"Het onnodig ontkleed houden van een patiënt is grensoverschrijdend gedrag"
Toch kreeg hij naar aanleiding van klachten die twee vrouwen bij de commissie van toezicht voor fysiotherapeuten indienden al eens een officiële waarschuwing. "Het onnodig ontkleed houden van een patiënt is grensoverschrijdend gedrag", werd geconcludeerd. De vrouwen kregen niet de aanwijzing om hun beha weer aan te trekken toen B. hun voorkant ging behandelen.
Daarnaast vond B. het bij alle vrouwen nodig om in verband met rug- en nekklachten rondom het bekken en het schaambot te masseren. Iemand verklaart: "Hij zat net op het schaambeen. Net niet op de clitoris. Toen hij naar de liezen ging, en onder mijn onderbroek, verkrampte ik."
Methode Meyer
B. erkent dat hij tijdens zijn behandelingen soms de spieren en aanhechtingen diep in de buik masseert, ook de spieren bij het schaambeen. Dat zou onderdeel zijn van de 'Meyer-methode', die erop gericht is om afwijkingen aan de wervelkolom op te lossen, waardoor iemand weer goed en pijnloos kan bewegen. Dat hij ook de schaamlippen of clitoris van vrouwen zou hebben aangeraakt, ontkent hij stellig.
De methode Meyer wordt in Nederland door zeven fysiotherapeuten gehanteerd. Volgens fysiotherapeut Willem Jan den Hengst is het inderdaad niet ongebruikelijk voor fysio's die deze methode hanteren om rondom het schaambeen te masseren. "Anatomisch gezien is het niet heel raar. Van de rug naar de lies loopt namelijk een spier die de bekken spant. Het kan noodzakelijk zijn om die los te maken."
"Bij een gynaecoloog houd je ook je broek niet aan"
Het laten uittrekken van de beha is volgens hem sinds een jaar of tien minder gebruikelijk dan voor die tijd. Hij merkt dat de handelingen en werkwijze van fysio's sinds een jaar of tien kritischer worden bekeken. "Het accent ligt op het negatieve. Bij een gynaecoloog houd je ook je broek niet aan."
B.'s praktijk in Aalsmeer is momenteel op last van het OM gesloten. Hij mag in afwachting van het vonnis wel mannen behandelen, maar alleen in de praktijk en onder toeziend oog van Den Hengst. "Hij is zoekend naar een nieuwe balans", legt zijn collega uit.
Betrouwbaarheid zorgprofessional
De officier vindt de verklaringen van de vrouwen betrouwbaar. Ook is er volgens haar genoeg steunbewijs, omdat vrienden en familie in de meeste gevallen kunnen bevestigen dat zij overstuur waren na een behandeling van B.
Dat hij een zorgverlener is, zou volgens haar strafverzwarend moeten werken. "Een slachtoffer zei treffend: in de kroeg had ik hem een tik gegeven, maar nu lag ik daar. Door de behandelrelatie durfden ze niet te zeggen dat het niet oké was. Er is misbruik van ze gemaakt in een situatie van pijn." De vrouwen betwijfelen of zij ooit nog een mannelijke zorgverlener zullen vertrouwen.
De officier eist 1,5 jaar cel met een voorwaardelijk deel van een halfjaar. Daarnaast wil ze dat de rechter hem verbiedt om nog vrouwen te behandelen. Volgende week woensdag gaat de zaak verder met het pleidooi van B.'s advocaat. Op 11 december doet de rechtbank uitspraak.
Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie laat desgevraagd aan NH weten dat 'een behandeling in kwetsbaar gebied' kan voorkomen. "Het is dan noodzakelijk dat de patiënt daarover goed geïnformeerd wordt en het is aan de fysiotherapeut om in die situatie te verifiëren of de patiënt zijn informatie en uitleg goed begrepen heeft. De fysiotherapeut moet zich er te allen tijde van bewust zijn dat een dergelijke aanraking voor de patiënt problematisch kan zijn. De behandeling mag dan ook alleen plaatsvinden na overleg en met uitdrukkelijke toestemming van de patiënt."
Ben je slachtoffer?
Heb jij te maken met (seksueel) geweld of misbruik? Er zijn verschillende organisaties die je hierbij kunnen helpen.
- Raadpleeg bij acuut gevaar altijd de politie via 112.
- Wil je ondersteuning bij het doorlopen van het proces of weet je niet waar je moet beginnen? Neem contact op met het Centrum Seksueel Geweld via 0800-0118.
- Bij Slachtofferhulp kan je hulp krijgen met het verwerken van seksueel geweld of bijvoorbeeld bij het doorlopen van een rechtszaak.
- Ben je onveilig in je thuisomgeving of vermoed je dat een naaste daarmee te maken heeft? Neem dan contact op met Veilig Thuis.