Het is geen alledaagse keuze: je pilotensalaris opgeven om als vrijwilliger te vliegen voor een goed doel. Pilotenpaar Joost en Ruth de Wit-van der Ploeg deed het wel. Ze ruilden de grote Boeings en Schiphol in voor een uitdagende baan in Kenia.
Als kind dromen Joost en Ruth er al van om piloot bij de KLM te worden. Joost begint op 16-jarige leeftijd al met zweefvliegen en Ruth haalt zelfs haar vliegbrevet eerder dan haar rijbewijs. En de kinderdromen komen uit: Joost begint in 2001 en Ruth in 2008 bij KLM. Als kers op de taart ontmoeten ze elkaar in 2008 in de cockpit van een Fokker 70 van KLM Cityhopper.
Allebei zijn het echte vliegtuigliefhebbers. Joost vliegt de laatste jaren als captain op de Boeing 737 en Ruth als co-piloot op de Boeing 777 en 787. Dat ze anno 2024 in de bossen van Kenia in een kleine, eenmotorige Cessna zouden vliegen, hadden ze nooit gedacht.
Tijdens de coronaperiode lezen ze het verhaal van een dame die zich voorbereidt om voor de organisatie MAF Nederland te gaan vliegen. De vrouw heeft op dat moment nog geen vliegervaring en wordt opgeleid tot bushpiloot, zodat ze in ontwikkelingsgebieden als piloot kan worden ingezet.
"Wij vonden dat heel interessant en wilden haar financieel gaan helpen omdat het vliegen heel duur is", vertelt Joost de Wit. "Nadat we haar ontmoet hadden bij vliegveld Teuge en meer hoorden over de organisatie, bleef ik maar denken aan 'vliegen met een missie'. Ik dacht dat het gevoel wel over zou gaan, maar dat ging het niet. Het had me te pakken."
"Het was best spannend: gaan we dit echt doen? Onze baan bij KLM opzeggen?
Als Joost dat twee weken later aan Ruth opbiecht, blijkt zij hetzelfde gevoel te hebben. En dat terwijl ze zich nooit eerder aangetrokken hadden gevoeld tot missievliegen. Het stel besluit er iets mee te gaan doen. Maar dat gaat niet over een nacht ijs.
"Het was geen makkelijke beslissing. Je doorloopt een heel proces met eerst praktische bezwaren zoals: waar kom je terecht, hoe zit het met de veiligheid? En hoe zit het met educatie voor onze kinderen? Maar die zaken waren allemaal oplosbaar. En dan: gaan we dit echt doen? Onze baan bij KLM opzeggen?", vertelt Joost.
Ruth vult aan: "We hebben ons er erg goed in verdiept, veel gepraat met bushpiloten en ook gebeden met de pastor in onze kerk. We vroegen God om bevestiging. Maar eigenlijk wisten we het al dat dit hetgeen was wat we moesten doen, we voelden rust. We hebben het ervaren als Gods roeping: dit is waar hij ons nodig had, om anderen te gaan helpen."
Noodhulp & medische vluchten
Na het behalen van de juiste brevetten en een speciale bushpiloottraining in Nederland, vertrekt het stel met hun twee kinderen Naud (10) en Annemijn (7) in januari naar Nairobi. Ook in Kenia doorlopen ze weer een vliegopleiding omdat ze ook volgens de Keniaanse regels gekeurd en getraind moeten zijn om te mogen vliegen. Bovendien is er ook nog een werkvergunning nodig.
Sinds een paar weken heeft Joost de juiste papieren en vliegt hij als co-piloot mee met de vluchten. Maar als de werkvergunning er is en hij genoeg ervaring heeft opgedaan, zal hij - net als Ruth - in zijn eentje vluchten doen voor MAF.
En die vluchten zijn erop gericht om andere hulporganisaties te helpen. Zo vliegen ze de ene keer met teams die waterputten slaan of waterfilters uitdelen en dan weer met dierenartsen die ziek vee moeten oplappen. Maar ook medische hulp voor de bevolking is hard nodig.
Wat doe je als bushpiloot?
Als bushpiloot vlieg je in afgelegen en moeilijk bereikbare gebieden, vaak zonder geavanceerde vliegvelden. Je vervoert passagiers, goederen, medische voorraden en noodhulp naar dorpen, steden en regio's die anders moeilijk bereikbaar zijn. Bushpiloten opereren meestal in uitdagende omstandigheden, zoals ruwe terreinen, onstabiel weer en beperkte navigatiehulpmiddelen. Ze spelen een cruciale rol in humanitaire missies, medische evacuaties en het ondersteunen van lokale gemeenschappen.
"Zo doen we ook af en toe een 'medische safari', waarbij je in drie tot vier dagen een tour doet langs plekken om mensen medische zorg te geven. Soms moeten mensen er dagen voor lopen om dan bij zo'n plek te komen. Je ziet dan mensen met botbreuken of zwerende wonden. Maar er worden ook ter plaatse staaroperaties gedaan, onder primitieve omstandigheden", vertelt Joost.
Na zware overstromingen waren veel mensen in Kenia afgesloten van de buitenwereld. Ruth en collega-captain Jono vlogen toen naar hen toe met hulpgoederen.
"Het is bijzonder om te zien dat je het verschil kan maken met iets kleins als een muggennet of slaapmat, met zeep en eten. Iets simpel als ORS tegen diarree of pillen waar je water mee kan ontsmetten, kunnen echt het verschil maken."
Joost en Ruth komen soms 'schrijnende situaties' tegen. "Natuurlijk is het ook fijn dat je kan helpen. Het geeft de mensen toch hoop, er kijkt iemand naar hen om. Veel mensen die in armoede leven, kijken niet ver in de toekomst, die leven met de dag. Vandaag heb ik honger en jij helpt me", vertelt Ruth.
Geiten op de landingsbaan
Dat het vliegen als bushpiloot veel uitdagingen biedt, is iets waar Ruth en Joost van op de hoogte waren. Het contrast met het vliegen voor een luchtvaartmaatschappij als KLM kan bijna niet groter.
"Het was bij KLM ondenkbaar dat je even laag over de landingsbaan vliegt om 'm even te keuren"
"Landingsbanen zijn onverhard en liggen vaak tussen de heuvels of andere moeilijk bereikbare gebieden. Je checkt altijd eerst de baan: zijn er geen gaten, termietenheuvels, geiten of heeft iemand er een fiets op laten liggen. Als je mensen ziet lopen, moet je je afvragen wat die mensen gaan doen. Wat is de dreiging hiervan. Je moet heel goed anticiperen", vertelt Joost.
"Dat was natuurlijk ondenkbaar bij KLM: dat je eerst even laag over de landingsbaan vliegt om 'm even te keuren", lacht Joost.
Het stel kan wel zeggen dat ze veel nieuwe vliegskills opdoen in Kenia, die ze bij KLM nooit zouden hebben opgedaan.
Gevaren
Vliegen in Kenia is namelijk ook risicovoller. Ook de luchthaven Wilson Airport zorgt voor wat uitdagingen. "Het is hier heel druk met allemaal kleine vliegtuigen. In de lucht is het een wespennest. Vliegtuigen vliegen op zicht. Dus je moet heel goed uitkijken voor ander verkeer en samenwerken met de piloten om je heen om het in goede banen te leiden"
"En het gaat ook af en toe mis: begin dit jaar nog botsten twee vliegtuigen tegen elkaar aan," vertelt Joost. Voorheen vlogen hij en Ruth bij KLM ook naar Kenia, maar naar de grotere, modernere luchthaven van Nairobi. Een wereld van verschil.
Ook sociale onrust is een element in hun nieuwe bestaan. Momenteel zijn er veel demonstraties in Nairobi tegen de overheid wat voor onrust zorgt in de stad. "De kinderen zijn vier dagen niet naar school geweest en als we de compound niet uithoeven, doen we dat niet", vertelt Ruth.
Maar ook tijdens het vliegen zijn er gevaren. Een van de bestemmingen is Zuid-Soedan, waar de onrust nog veel groter is. "Er is daar burgeroorlog geweest waardoor het land instabiel is geworden. Er zijn rebellengroepen die de macht willen. en het is heel onveilig omdat er veel wapens rondslingeren. Er is veel ellende en armoede", schetst Joost.
En juist daarom willen veel hulporganisaties daarnaartoe. "Over de weg is het te gevaarlijk, en daarom willen ze dan vliegen. En dan komt het op ons aan", zegt Joost. Toch weerhoudt dat het stel er niet van om dit werk te doen. "KLM zou nooit op dit soort plekken vliegen. Alleen MAF móet er vliegen. Maar niet ten koste van alles, als er serieuze gevaren zijn, wijken we uit. En gelukkig zijn de vliegtuigen van alle gemakken voorzien: we hebben radar, gps en satellietcommunicatie.
Minder luxe
Dat het stel nu geen riant salaris meer verdient, vinden ze geen probleem. "We hebben nu alleen een toelage met huishoudgeld. Al onze kosten worden van donaties betaald. We moeten nu veel bewuster met geld omgaan en dat is prima", vertelt Joost.
Het gezin woont op een beveiligde compound van MAF met andere expats. Het compleet andere leven dan dat zij in Nederland hadden, went verbazingwekkend snel, vertellen ze.
"Wat ik van het vliegen bij een grote luchtvaartmaatschappij mis, is het reizen. Hier ga je soms naar Oeganda of Zuid-Soedan, maar het is een beperkt rondje. Voor de rest mis ik niks", zegt Ruth. "Het voelt heel goed om hier te zijn. We zijn op onze plek. We zijn hier hard nodig en kunnen hier echt iets betekenen."
Meer nieuws over Schiphol
📰 Al het nieuws over Schiphol vind je op nhnieuws.nl/schiphol
💬 Tips over Schiphol- en luchtvaartverhalen zijn welkom op [email protected]
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]