West-Friesland wordt overspoeld door riviercruises, vloek of zegen voor de regio?

Nadat Amsterdam de schepen deels in de ban deed om het aantal toeristen in te perken, werden de riviercruises met open armen ontvangen in de havensteden Hoorn, Medemblik en Enkhuizen. "Het kan de lokale economie een boost geven", zei de Enkhuizer wethouder Jan Franx daarover.

In Enkhuizen worden dit jaar 430 schepen verwacht. De ligplaatsen aan de Gependam zijn bijna continu bezet. Vooral in voor- en naseizoen is het druk met vooral Amerikanen, Zwitsers, Italianen en Duitsers. Dat is hoe dan ook ook kassa voor de gemeente: er wordt liggeld betaald en voor de 125 tot 150 passagiers per schip moet toeristenbelasting worden afgerekend. 

Entertainment, eten en drinken: alles is al aan boord

Maar eenmaal aangemeerd eten, slapen en drinken de passagiers veelal aan boord. ’s Avonds komen ze amper van de boot af, want ook voor entertainment is gezorgd. Vrije tijd komt in het slechtste geval niet voor.

Rond twee uur ’s middags ligt een schip stilletjes afgemeerd aan een steiger aan het Oostereiland in Hoorn. Passagiers zitten op het bovendek in de zon, in plaats van op het terras. Anderen genieten nog van hun lunch. Bij de MS Alina, dat een kwartiertje later aanmeert, is het beeld niet anders.

Toch profiteren de plaatselijke ondernemers wel degelijk van de cruiseschepen, zegt Marieke Schooneman van Winkeliersvereniging Enkhuizen. Vooral kibbeling en chocolaatjes in de vorm van tulpen zijn een groot succes. "Maar ze halen ook iets bij de bakker, of kopen theedoeken en zeepjes. De ene ondernemer verdient er meer aan dan de andere. Dat ligt eraan wat ze verkopen", vertelt Schooneman, waarbij ze benadrukt dat het ook aan de touroperators en dagprogramma's ligt.

"Als passagiers überhaupt al tijd hebben om de stad in te gaan, is het vaak niet meer dan een paar uur. Maar elke euro erbij is er eentje.” 

‘This is our famous pub because the king has been here’

In de horeca zien ze dat anders. "Of ik nu meer omzet maak? Dat valt mee. Als ik zie hoeveel passagiers er rondlopen, en hoeveel er uiteindelijk op het terras zitten, dan valt dat tegen", zegt Karin Mazereeuw van café 't Ankertje. Leon van Bourgonje van de Eendracht in Van Bleiswijk beaamt dat. "Het levert vooralsnog weinig op."

Het gaat volgens beide horecaondernemers om het totaalplaatje. "Het zorgt voor een levendige sfeer in het centrum", vindt Van Bourgonje. Mazereeuw vult aan: "Het is juist mooi als ze langs het café lopen. 'This is our most famous pub because the king has been here’, vertelt de gids dan, waarna ze allemaal foto's van het café maken. Dat is toch hartstikke leuk?!"

Tekst gaat verder onder de foto.

Ook in Hoorn meren veel meer riviercruiseschepen aan dan voorheen. Tot blijdschap van de gemeente, maar toch lijkt het erop dat een groot deel van de passagiers helemaal niet in de stad verblijft, maar Hoorn slechts gebruikt als tussenstop.

Van Hoorn gelijk per bus naar andere plekken

Dan pakken ze bijvoorbeeld de bus naar de Zaanse Schans of bloeiende bollenvelden, lopen ze een rondje door het centrum en vertrekken ze daarna met het schip naar de volgende bestemming.

Jan de Jong van Alpha Tours uit Hem, die het vervoer verzorgt, beaamt dat en laat weten dat hij de passagiers onder meer naar Spierdijk, Avenhorn, Slootdorp of Volendam brengt. Of naar het museum in Enkhuizen en Medemblik. "Maar er zijn genoeg mensen die een wandeling door de stad maken. Niet iedereen gaat mee met een activiteit."

Winkelen

Ellis Bosch, die met haar VVV-winkel tegenover de aanlegsteigers zit, vertelt dat ze elke dag passagiers met winkeltasjes door de stad ziet lopen. "Mochten ze vrije tijd hebben, dan gaan ze vaak de stad in. En als ze vragen naar streekproducten, verwijs ik ze door naar een speciaalzaak."

Bij Bosch klinkt twijfel of de horeca ervan profiteert. Een rondgang bij meerdere cafés en restaurants in de buurt van de haven leert dat weinig profiteren van de vele toeristen. Reden: zo ongeveer alles is ook verkrijgbaar aan boord.

"We verdienen er niet heel veel aan", benadrukt Michael Joosten van bistro De Kade. Volgens hem ligt het ook aan de doelgroep. De passagiers aan boord zijn bijna allemaal 55-plussers. "In het verleden kwamen ze nog wel eens langs voor een proeverij. Dat was leuk, maar hier ging uiteindelijk een streep doorheen." Toch wordt geprobeerd de vele toeristen te verleiden om de steden te ontdekken. Én wordt er onderzoek gedaan naar hoe het in de toekomst verder moet. Hij hoopt dan ook dat Hoorn hier ook daadwerkelijk wat mee gaat doen.