Een steen door de ruit, afgebroken vlaggenstokken en verbrande vaandels. Berichten over vernielde of gestolen regenboogvlaggen zijn allang niet ongewoon meer. In één geval probeerde iemand zelfs een vlag met een explosieve stof van de gevel te blazen. Maar waarom is nou juist deze vlag zo'n geliefd doelwit?
Regenboogvlaggen steeds vaker doelwit - NH Nieuws
De café-eigenaar van R. de Rosa heeft het precies bijgehouden: "Dit is de vijfde keer, ja." Floris Burgers heeft zijn kroeg op de Boomstraat in de Jordaan nu een jaar open, en de regenboogvlag hangt standaard uit. "En elke keer dat-ie wordt gestolen of vernield, halen we een nieuwe."
Op de Instagram-account van zijn café sprak Burgers zich uit over de constante vernielzucht. "Om te laten zien wat er gebeurt", zegt Burgers. Niet lang daarna was het weer raak. "Nog in diezelfde week is de nieuwe er alweer afgetrokken. Het geeft wel een moedeloos gevoel, af en toe."
Symbolen
Het incident in de Jordaan staat niet op zichzelf. "We zien het sowieso vaker gebeuren de afgelopen jaren", zegt queeractivist Rocher Koendjbiharie. "Er is een steeds groter wordend conservatief sentiment in onze samenleving." In Amsterdam was het onder meer raak op de Zeedijk, waar tijdens de Pride van 2023 zeker vijf vlaggenstokken werden afgebroken. Een week daarvoor werd een grote regenboogvlag bij de Sloterplas gestolen.
Daders gaan soms over op geweld. Een Amsterdammer in Nieuw-West die de vlag uit had hangen kreeg deze winter een steen door de ruit. Verderop in het stadsdeel probeerden vandalen vorige zomer een vlag met een explosief middel in brand te krijgen.
Volgens Koendjbiharie gaat het daders vaak om het signaal dat uitgaat van het vernielen of weghalen van zo'n vlag. "Het gaat om de symboliek, net zoals de vlag zelf een symbool is. Voor onze gemeenschappen zijn vlaggen een manier van uiten. Het jatten en verbranden van een vlag is dat ook."
Wat ook meespeelt: een vlag is een gemakkelijk doelwit - dikwijls vrij letterlijk laaghangend fruit. "Het is een heel gemakkelijk doelwit, omdat het anoniem is."
Nieuwe vlag
Burgers heeft inmiddels weer een nieuwe vlag uithangen - al moet een bezem voorlopig dienst doen als vlaggenstok. "Die hadden we nog niet", lacht Burgers - het is dus even improviseren. Maar hij peinst er niet over om te stoppen met het vlagvertoon. "Als we gaan stoppen die vlag op te hangen, geef ik ook een beetje op."
Een veranderende vlag
Activist Hans Verhoeven is betrokken bij Pride-organisaties door heel Europa en marcheert naar eigen zeggen al bijna zijn hele leven achter de regenboogvlag aan. Het eerste ontwerp zag er nog iets anders uit, vertelt Verhoeven. "Gilbert Blaker uit San Francisco ontwierp de eerste vlag in 1978. Toen had de vlag nog acht strepen. Elke kleur had zijn eigen betekenis." Zo stond rood voor leven, en roze voor seks.
Roze en turquoise waren als kleuren echter niet gemakkelijk verkrijgbaar, en de zesbanige regenboogvlag die daardoor ontstond, werd al snel door de homorechtenbeweging omarmd. Verhoeven: "Hele generaties hebben achter die vlag aan gemarcheerd."
In recente jaren duikt de Progress Pride Flag steeds vaker op. Op de mastzijde van de vlag springt een driehoek in, met lichtblauw, roze, bruin en zwart. "Die kleuren staan voor de transgemeenschap en groepen van mensen van kleur", legt Verhoeven uit. De vlag, ontworpen in 2018 door Daniël Quesar uit Amerika, won na de Black Lives Matter-protesten snel aan populariteit.
Daarnaast hebben veel subgroepen binnen de queergemeenschap een eigen vlag. Allemaal met verschillende kleuren, maar bijna altijd met horizontale banen - als hommage aan de regenboogvlag van Blaker waarmee het 46 jaar geleden allemaal mee begon.