Lukt het Extinction Rebellion vandaag opnieuw de A10 te bezetten?

"We willen dat ING stopt met het financieren van bedrijven die iets te maken hebben met fossiele industrie", zo vertelt een woordvoerder van de actiegroep de afgelopen tijd meermaals tegen AT5. Op 30 december 2023 gingen honderden demonstranten ter hoogte van het oude hoofdkantoor van ING - ook wel bekend als 'de schoen' - de snelweg op. Dit eindigt in een urenlange zit, pas na zo'n drie uur grijpt de politie in en worden mensen de weg afgehaald. Een actie die vandaag weer gepland staat.

Een woordvoerder van Extinction Rebellion laat weten dat de reden van demonstreren hetzelfde is als vorige keer. Ook behoort het zelf ophouden van het verkeer weer tot de mogelijkheden. In december ging dat zo: iets na 12.00 uur 's middags begint de demonstratie door zeven demonstranten die iets verder op de A10 het verkeer ontregelen met langzaam rijdende auto's en mensen die de weg op gaan. "We hopen dat Rijkswaterstaat de weg zelf al afzet om de demonstratie te faciliteren, maar zo niet dan zijn er meerdere scenario's om de weg van ons te maken."

Opnieuw een verbod

Burgemeester Halsema verbiedt opnieuw de demonstratie op de A10 net als zo'n twee maanden terug. In haar brief noemt Halsema de 'zeer grote veiligheidsrisico’s', onvoldoende garanties voor een ongehinderde doorgang van nood- en hulpdiensten en de bereikbaarheid van het nabijgelegen ziekenhuis Amsterdam UMC, locatie VUmc als belangrijkste redenen voor dat besluit. Het veldje naast de A10 en voor het oude hoofdkantoor van de bank wordt aangewezen als alternatieve locatie, maar daar demonstreren heeft volgens de demonstranten niet genoeg effect.

"Een vredig verloop", zo omschrijft de burgemeester de eerste demonstratie achteraf in AT5's 'Gesprek met de Burgemeester'. Pas na zo'n drie uur begint de politie met aanhouden en het duurt nog zeker twee uur voor de snelweg leeg is. Na de optie te hebben gegeven zelf weg te gaan, worden demonstranten met bussen naar een plek in Noord gebracht waar ze weer vrijuit gaan. Van geen van hen worden identiteitsgegevens genoteerd.

Politieke ophef

De grote discussies na het vorige 'vredige protest mét strafbare overtredingen' gaan grotendeels over de snelheid en manier van handelen door de driehoek. Het al dan niet bestuurlijk verplaatsen en aanhouden is onderdeel van gesprek en volgens onder andere een deel van de oppositiepartijen in de Amsterdamse raad is er niet snel genoeg gehandeld en liet de politie het te lang duren voordat de vierhonderd demonstranten worden aangehouden. 

Daarbij is, behalve een boete voor zes 'startende' demonstranten, niemand vervolgd. Het Openbaar Ministerie (OM) zei toen: "Er ligt te veel werk om ook nog verdachten van de A10-blokkade te vervolgen." Uiteindelijk krijgen zes demonstranten een boete. 

Demissionair minister Yesilgöz roept landelijk op strenger in te grijpen bij demonstraties, maar Halsema volgt die oproep niet per definitie op. Volgens haar is het nog steeds aan de lokale driehoek om de aanpak te bepalen en neemt zij de verantwoordelijkheid om hierin goede afwegingen te maken. In AT5's 'Het gesprek met de Burgemeester' vertelt ze afhankelijk te zijn van Europese wetgeving, maar toch 'ongeduldiger' te werk te willen gaan.

Op die Europese wetgeving hamert ook Extinction Rebellion-advocaat Willem Jebbink. Een paar uur moeten demonstranten het recht kunnen behouden om vrijuit te demonstreren, zo zegt hij. Het feit dat er geen geweld wordt gebruikt door demonstranten, betekent dat ze een groot demonstratierecht behouden. Maar de alternatieve locatie en daarmee het verbod op de A10 blijft vanuit Halsema staan, wat die 'ongeduldige' aanpak van vandaag inhoudt, is dus nog niet duidelijk.

Aanhouding van automobilisten

Gisteren zat hoofdofficier van justitie René de Beukelaer bij Park Politiek aan tafel. "Ik had het liefst de mensen in die auto's ook aangehouden", vertelt hij over de start van de demonstratie eind 2023. "Voor op de snelweg lopen en het verkeer in gevaar brengen zijn bepaalde richtlijnen waar wij ons aan moeten houden. Dus je kunt dat niet vergelijken met andere overtredingen." Over de vraag of er anders wordt opgetreden: "We gaan zeker strenger optreden." Hij wil dat dat sneller gebeurt dan de vorige keer. "De demonstranten die in de auto de snelweg blokkeren wil ik nu zeker aangehouden hebben." Wel benadrukt hij opnieuw de politiebezetting die te klein is om al vooraf in te grijpen voordat de demonstranten de A10 op kunnen.

Om 12.00 verwacht de actiegroep te starten met de demonstratie. AT5 en NH Nieuws zijn er live bij.