Purmerendse wethouder Rotgans onder vuur nadat hij zegt appjes te verwijderen

Waar gaat het over? Op 30 november afgelopen jaar wordt duidelijk dat het Rijk niet wil meebetalen aan de opvang van 500 tot 1.500 Oekraïense vluchtelingen in Purmerend. De ingediende businesscase van de gemeente wordt afgewezen. Commissielid Marcel Tang (PVV) vraagt Rotgans op 6 december om meer informatie rond die afwijzing. Eén van de vragen is of Rotgans alle correspondentie tussen hem en het Rijk openbaar wil maken. 

In de documenten die de gemeente daarop vrij heeft gegeven is mailverkeer tussen Rotgans en een directeur van het Rijk (naam is zwartgelakt) te lezen. Onderaan een mail van woensdagavond 29 november schrijft Rotgans: "Gelet op de WOO (Wet open overheid, red.) verwijder ik onze appwisseling aan het eind van de avond. Laat s.v.p. even weten als je dit gelezen hebt". Nog geen uur later krijgt hij reactie. Onderaan de mail is te lezen: "PS, mijn richtlijnen staan verwijdering mails overigens niet toe."

Rotgans heeft spijt 

In een verklaring die vandaag werd gepubliceerd op het raadsinformatiesysteem verklaart Rotgans spijt te hebben van zijn opmerking over het verwijderen van appjes. "Een opmerking die ik - hoewel wellicht menselijk verklaarbaar - nooit had mogen maken. Om meerdere redenen niet. Niet in de laatste plaats omdat onze inwoners een transparant bestuur verwachten en verdienen. Mijn bericht is een uitkomst van een ingewikkelde periode, waarin ik op de dag voor de raadsvergadering ondoordacht in een zinsnede een gedachte opschreef die bij mij opkwam. Later op diezelfde avond realiseerde ik mij dat ik een fout had gemaakt. Ik zou nooit berichten verwijderen en had dat alleen al daarom nooit mogen opschrijven." 

Hij zegt dat er uiteindelijk niets is gewist: "Alle relevante stukken zijn er nog: er is niets verwijderd en alles is u ter beschikking gesteld."

Het wissen van appjes of mailtjes door bestuurders ligt erg gevoelig. In 2022 ontstond een nationale discussie over de Nokia van demissionair premier Mark Rutte: hij wistte jarenlang sms’jes van zijn telefoon. In de gemeente Epe verloor toenmalig wethouder Robert Scholten in 2021 zijn baan, onder andere door een door hem gemaakte opmerking 'dus ik zeg altijd: regelmatig eventjes je geschiedenis wissen'.

Ontplofte telefoon

Commissielid Tang hoorde vanochtend van de passage in de vrijgegeven documenten. Zijn telefoon ontplofte haast van alle berichtjes die hij kreeg. "Het is een uitspraak die je van een wethouder niet verwacht en naar mijn mening ook niet mag doen", zegt hij. "Je moet open en eerlijk zijn, ook al komt dat niet zo goed uit."

Hij wacht nog even af wat dit voor gevolgen heeft, maar die zouden er wat hem betreft wel moeten komen: "Je gaat een grens over." Op X, het voormalige Twitter, zinspeelt raadslid Frank Schaaij (Gemeentebelangen Purmerend) al om het vertrek van Rotgans.

Tekst loopt hieronder door.

Dus blijft de vraag over: mag je als bestuurder appjes of mailtjes verwijderen omdat ze anders openbaar kunnen worden? Hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga van de Rijksuniversiteit Groningen is duidelijk: "Nee. Als je weet dat die dingen openbaar gemaakt moeten worden, dan moet je niet afspreken dat je het appverkeer gaat wissen. Dat mag niet. Dan ontduik je de WOO en handel je in strijd met de wet. Zo simpel is het."  

Het zou anders zijn als het om partijpolitieke of privézaken gaat, zegt Elzinga. Dat is hier niet het geval. "Het enige wat je kunt zeggen is dat de wethouder misschien nog niet goed geïnformeerd is over de betekenis en strekking van de WOO."

Muizengaatjes en U-bochten

Elzinga vervolgt: "Nu de WOO veel verder strekt dan de oude WOB (Wet Openbaarheid van Bestuur, red.) gaan bestuurders maar ook politici wegen vinden om aan die voorschriften te ontkomen. Dat betekent dat er veel mondelinge contacten zijn en veel minder stukken zijn. Men maakt geen verslagen meer van vergaderingen omdat men onderling contact heeft. Er zijn veel van die muizengaatjes en U-bochten om die voorschriften te relativeren en te ontwijken. Veel bestuurders zijn niet gewend dat alle functionele appjes en mailverkeer bekendgemaakt moeten worden."

Harry Rotgans was niet beschikbaar om persoonlijk te bevragen. Zijn woordvoerder geeft aan dat daar volgende week wel mogelijkheid voor is.