Wat verandert de spreidingswet in de provincie? Vijf vragen en antwoorden

1. Wat houdt de spreidingswet in? 

De spreidingswet is in het leven geroepen om de druk op asielopvang beter over gemeenten te verdelen. In de praktijk betekent het dat alle gemeenten uit Nederland een bepaald aantal asielzoekers moet opvangen.

Ook in Noord-Holland zullen alle gemeenten op basis van inwoneraantal en financiële draagkracht opvangplekken toegewezen krijgen. Door de wet krijgt het Rijk de bevoegdheid gemeenten te dwingen. En dat kan, volgens NH-politiekverslaggever Maarten Edelenbosch, in de provincie voor flink wat verschuivingen gaan zorgen. 

"De wet kan in onze provincie heel wat veranderingen teweeg brengen. Provinciebreed zijn gemeenten namelijk verdeeld over de invulling van asielopvang. Sommige gemeenten hebben op dit moment geen asielopvang. Wanneer deze worden gedwongen, schat ik in dat dit lastig kan worden. Andere gemeenten vangen juist meer op dan ze eigenlijk moeten. Zij zullen juist blij zijn met de wet, omdat ze van mening zijn dat sommigen de snor drukten. Met deze wet zou er een eerlijkere verdeling moeten komen."

2. Er zijn asielzoekers en statushouders. Wat is het verschil? 

Volgens Edelenbosch gooien mensen statushouders en asielzoekers vaak op één hoop. Er ontstaat daardoor vaak verwarring. Onder meer over de verdeling van woningen. "Het is een onterechte aanname dat asielzoekers gelijk een woning krijgen toegewezen."

Een asielzoeker heeft (nog) geen verblijfsvergunning en wordt opgevangen in een asielzoekerscentrum of noodopvang. De nieuwe wet betreft de gedwongen opvang van deze groep. Edelenbosch: "Een asielzoeker krijgt geen woning, in tegenstelling tot een statushouder. Die heeft namelijk een verblijfsvergunning en daarom volgens de wet net zoveel recht op een woning als iedere andere Nederlander." 

3. Hoeveel asielzoekers moeten gemeenten door de nieuwe wet opvangen? 

Edelenbosch: "Het is lastig daar een eenduidig antwoord op te geven. Het aantal asielzoekers per gemeenten hangt in eerste instantie af van de instroom van dat moment. Een exact aantal per gemeente is op dit moment dus lastig te geven. Wel is het duidelijk dat gemeenten zullen opvangen op basis van inwoneraantal en financiële draagkracht. Rijkere gemeenten zullen zodoende meer opvangplekken moeten regelen, dan minder welvarende gemeenten."

De nieuwe wet kan er voor zorgen dat bepaalde gemeenten met een huidige hoge asielopvang worden verlicht. Daartegenover staat dat de wet bepaalde gemeenten juist kan verplichten meer opvangplekken te creëren. 

4. Hoe wordt de spreidingswet door Noord-Hollandse gemeenten ontvangen? 

Volgens Edelenbosch zijn de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen een goede maatstaaf voor deze vraag. "Tijdens de verkiezingen was migratie een belangrijk onderwerp voor veel mensen, ook in onze provincie. In Amsterdam stemden inwoners overwegend links en waren de bezwaren tegen migratie minder groot. Toch was de PVV in de meeste Noord-Hollandse gemeenten de grote winnaar. Vanwege hun sterke politieke standpunt tegen migratie, kun je daaruit opmaken dat veel inwoners uit Noord-Holland niet staan te springen voor meer asielopvang in hun gemeente. Het argument dat het meeste daarvoor wordt gegeven, is dat mensen bang zijn dat het voor overlast in de buurt zal zorgen."

5. Hoe is de asielopvang door gemeenten op dit moment geregeld? 

Uit recente cijfers van het Centraal Orgaan Asielopvang (COA) blijkt dat 20 van de 44 gemeenten in Noord-Holland de afgelopen twaalf jaar géén asielzoekers hebben opgevangen. Volgens Edelenbosch vertellen de cijfers van het COA niet het hele verhaal. "In de regio West-Friesland heb je een crisisnoodopvanglocatie, dat is net een rondrijdend circus. Asielzoekers gaan daar om de paar maanden van plek naar plek. Dat is geen permanente oplossing. En daar wordt juist wel naar gezocht."