De Amsterdamse fotograaf Eddo Hartman reisde meerdere malen naar Kazachstan. In dit deel van de voormalige Sovjet Unie werden atoombommen getest. Zeventig jaar later is het gebied nog steeds radio actief besmet. Met een infraroodcamera wist Hartman de vervuiling prachtig in beeld te brengen. "Het land is opgeofferd, net als de bewoners daar". De foto's van Eddo Hartman zijn nu te zien in Huis Marseille in Amsterdam.
Foto's van Eddo Hartman - NH Nieuws
De Amsterdamse fotograaf was al meerdere keren naar Kazachstan afgereisd om daar de schadelijke gevolgen van atoomproeven tijdens de Sovjetperiode van Rusland vast te leggen. Hij wilde aan de kaak stellen dat er vaak op onverantwoorde manier met de aarde een de bewoners wordt omgegaan. Het gaat om opgeofferd land. Dat is ook de titel van deze tentoonstelling The Sacrifice Zone. "Recent zijn er gebieden opgeofferd door multinationals die een hek zetten om een gebied bij oliewinning en willens en wetens een gebied kapot maken. Eerst dacht ik al deze opgeofferde gebieden af te gaan", vertelt Hartman. "Maar toen dacht ik, ik ga naar de allereerste, iconische opofferingszone ter wereld en dat was het gebied in Kazachstan. Daar bleken de Sovjets in de jaren 40 een enorm openluchtlaboratorium te hebben opgezet om atoombommen te testen".
Infrarood
Hartman reisde meerdere malen naar het gebied in Kazachstan. Hij sprak daar met bewoners en fotografeerde ze ook. Wetenschappers, boeren, zwervers, oud ijzerdieven en bewakers. Hartman maakte foto's van deze mensen in desolate landschappen en bij ruïnes. Toch was hij steeds niet helemaal tevreden. Tot hij van de wetenschappers hoorde dat ze infrarood camera's gebruiken voor onderzoek bij planten. "Toen ben ik gaan fotograferen met een infraroodcamera en het resultaat was verbluffend", vertelt Hartman. "Alles wat radioactief besmet was in het landschap lichtte rood-oranje op. Dus ik heb het niet gebruikt als esthetisch trucje maar puur functioneel om de zieke aarde bloot te leggen".
Symbool
In de tentoonstelling zien we niet alleen het zieke landschap maar ook wat de gevolgen 70 jaar na dato zijn voor de mensen die er achterbleven. Hartman raakte bevriend met een kunstenaar die werd geboren zonder armen. "Hij schildert met zijn voeten en zijn mond. Er ligt ook een schilderij van hem hier in de tentoonstelling", vertelt Hartman. "Hij is het symbool geworden van het slachtofferschap maar tegelijk probeert hij er wel wat van te maken".
Radioactiviteit
Op de vraag of het voor Eddo zelf niet heel gevaarlijk was om daar meerdere keren rond te lopen en te fotograferen, reageert hij vrij laconiek. "Als je dat gebied ingaat moet je een wit pak aan. Dat beschermt je tegen het stof. Dat je het niet inademt en het ook niet mee naar huis neemt. Het beschermt je op zich niet tegen straling", vertelt Eddo. "Maar ik zou nooit onverantwoorde dingen doen, dat wil ik mijn familie en vrienden niet aan doen".
De tentoonstelling The Sacrifice Zone, met foto's van Eddo Hartman, is te zien tot en met 25 februari in Huis Marseille in Amsterdam.
Culture Club bij NH Nieuws