Tranen na excuses slavernijverleden burgemeester Haarlem: 'Ik zie u als mijn vader'

Toen de burgemeester zijn 'mea culpa' uitsprak aan het einde van de druk bezochte bijeenkomst in de bibliotheek in het centrum van de stad, viel de zaal stil. Na de toespraak kwamen veel aanwezigen Wienen bedanken voor zijn woorden.

Een jonge vrouw was zichtbaar geraakt door de woorden van de burgemeester. "Ik zag u en toen was ik zo geëmotioneerd. Want ik ben u zo dankbaar dat u naar ons, als Afrikanen en Surinamers, heeft omgekeken. Dat we toch een stem hebben, dat mensen zien wie wij echt zijn. U bent een vader, een getrouwde man. Ik wil u bedanken voor het feit dat u mij als Afrikaan hebt geaccepteerd. Mijn voorouders zijn verkocht door de Nederlanders, door iedereen. Ik dank u dat u hier bent gaan staan en dat u mij als uw dochter ziet. Ik zie u nu als mijn vader."

Wonden geslagen

Na die woorden volgde een innige omhelzing met de burgemeester. Wienen was zelf ook onder de indruk. "Ik heb geprobeerd uit mijn hart te spreken. Ik hoop dat we kunnen proberen om balsem te zijn voor de wonden die geslagen zijn in de geschiedenis. Ik ben ontroerd door sommige reacties die ik kreeg van Surinaamse mensen hier. Ik denk dat we als Haarlemmers vanavond een beetje dichter bij elkaar zijn gekomen."

Volgens Wienen hebben we de periode van de slavernij met zijn allen verdrongen. "We moeten ons realiseren dat juist dat verdringen pijn heeft veroorzaakt bij nakomelingen van mensen die tot slaaf zijn gemaakt. Ons past geen borstklopperij, wij moeten zelf ook in de spiegel kijken."

Voorzitter Yoshina Davelaar van de stichting Keti Koti Haarlem had de excuses niet verwacht. "We hebben meerdere gesprekken met de burgemeester gevoerd. Ik had echt niet verwacht dat de burgemeester de stap zou zetten om excuses te maken. Het is niet alleen het excuus, het is het hele proces wat eraan vooraf ging, dat er zoveel mensen over gesproken hebben." 

Suiker en textiel

Het boek is een resultaat van een motie van de Actiepartij in de Haarlemse gemeenteraad, die een oproep deed tot diepgravend onderzoek naar het slavernijverleden van de stad. Het onderzoek brengt in kaart hoe Haarlemmers profiteerden van de slavernij. Rijkdom werd vergaard in onder meer de suiker- en textielindustrie. 

Maar we moeten niet alleen naar het verleden kijken, juist naar het heden en de toekomst, vindt Yoshina Davelaar: "Dit boek is belangrijk omdat het een opmaat is naar veel andere zaken. Van het verleden naar het heden, naar hoe wij nu met elkaar omgaan. Slavernij is nog steeds aan de orde van de dag. Op de een of andere manier rekenen we elkaar nog steeds af op uiterlijke kenmerken. Daar zijn we goed in, maar eigenlijk zou het niet mogen." 

Moderne slavernij

Uit de toespraken van wetenschappers bij de boekpresentatie bleek onder meer dat er zelfs in 2023 wereldwijd maar liefst veertig miljoen mensen te maken hebben met mensenhandel, uitbuiting en moderne slavernij. Bijvoorbeeld in Congo, waar mensen gedwongen worden om grondstoffen als kobalt te delven onder erbarmelijke omstandigheden. Dat wordt onder meer gebruikt voor onze computers en telefoons.

Tekst loopt door onder de foto.

Keti Koti

Om racisme aan te pakken, is er volgens de voorzitter van de stichting Keti Koti Haarlem veel meer nodig dan alleen een boek. "Het nadeel van een boek is dat alleen een bepaalde groep mensen het leest. Maar ik hoop dat mensen die het lezen, ook in discussie gaan met andere mensen en zo een domino-effect bewerkstelligen. En een laagdrempelige manier om dichter bij elkaar te komen, is natuurlijk de viering van Keti Koti. Dat doen we volgend jaar weer."

Ook burgemeester Wienen hoopt dat het boek een eerste aanzet is. "Wij hopen dat dit een voortgaande discussie oproept in de stad. Dat mensen met elkaar in gesprek gaan. Dat deze bladzijde uit onze geschiedenis veel meer aandacht krijgt, en hoe we kijken naar onze verantwoordelijkheid in onze tijd. We gaan dit boek ook verspreiden onder scholen in Haarlem."