Amsterdams Burgerweeshuis klaar voor grondige renovatie

Met Margriet Schavemaker van het Amsterdam Museum bezoeken we het voormalige Burgerweeshuis. Door de poort aan de Kalverstraat, de ingang voor de jongenswezen, gaan we naar binnen. 

Oase van rust

Wat direct opvalt is de overgang in geluid. Het geroezemoes van de drukke winkelstraat maakt in een paar seconden plaats voor een oase van rust. Letterlijk, want van de stad met al z'n mensen hoor je niets meer. Het complex ligt er verlaten bij, wachtend op een grondige renovatie.

De binnenplaatsen kleuren inmiddels langzaam groen. Op de meisjesbinnenplaats, meisjes en jongens leefden eeuwenlang gescheiden van elkaar, groeien zelfs overal tomaten. Dat groen is aangevoerd door de wind. 

Tekst gaat door onder de foto.

Het Burgerweeshuis gold ooit als een van de mooiste en rijkste weeshuizen. Eeuwenlang werden hier de wezen van de stad opgevangen en leerden ze een vak. In de loop van de tijd werden dat er wel steeds minder.

Eind jaren zestig werd daarom besloten de kinderen te verhuizen naar een complex elders in de stad. Voor het Amsterdam Museum, dat op zoek was naar een nieuwe locatie, was dat een unieke mogelijkheid.

Klaar voor de toekomst

Inmiddels zijn we vijftig jaar verder en zijn de gebouwen toe aan een grondige opknapbeurt. En dat is hard nodig. Het museumcomplex is slecht toegankelijk. Ook kan het niet meer voldoen aan de hedendaagse duurzaamheidseisen en is er onvoldoende ruimte voor collectie en publiek.

Het alternatief zou een vertrek uit de binnenstad zijn, maar daar moet directeur Judikje Kiers niet aan denken: "Dat zou echt zonde zijn geweest. Het stadsmuseum hoort natuurlijk in de binnenstad." En dus werden er plannen gemaakt om het museum op deze plek weer geschikt te maken voor de toekomst.

Tekst gaat door onder de video.

Margriet Schavemaker laat ons zien waar een van die nieuwe plannen wordt gecreëerd. We staan voor de museumstraat die de jongens- en meisjesgebouwen met elkaar verbindt. Begin jaren zeventig werd-ie gebouwd en gratis toegankelijk gemaakt voor iedereen. Hier werden de belangrijke regentenstukken getoond.

Geen afstand tot kunst

Schavemaker: "Een fantastisch idee, heel democratisch, maar al heel lang niet meer in gebruik op die manier. Qua klimaat en beveiliging konden die dure topstukken daar niet meer hangen. Amsterdam is zo druk geworden, het liep hier dan helemaal vol. Mensen konden geen afstand houden."

Op deze plek wordt nu ondergronds een geheel nieuw entreegebied gecreëerd, van waaruit de nieuwe museumroute begint. 

Tekst gaat door onder de foto.

Dankzij de verbouwing wordt ook een ondergronds gewelf, een van de oudste delen van het complex, weer toegankelijk gemaakt voor het publiek. Waar de museumstraat nu is, liep namelijk ooit een sloot, de Begijnensloot. Die sloot werd in de loop der tijd overkluisd: het water werd overwelft door een bouwwerk.

Onmogelijk te bereiken

Als Margriet ons meeneemt naar dat gewelf wordt ook duidelijk waarom die renovatie zo nodig is. In de verschillende museumgebouwen is het kruip-door-sluip-door om je weg te vinden. Trapje op, trapje af komen we aan op de plek van bestemming. Een onmogelijkheid voor mensen die slecht ter been zijn. "Maar dit gaat allemaal weg", stelt Margriet ons gerust. "Het wordt straks een eenduidig parcours en voor iedereen toegankelijk." 

Tekst gaat door onder de foto.

Balans

Maar hoe zorg je ervoor dat je aan de ene kant oog hebt voor het gebouw als monument, maar aan andere kant het gebouw als museum zo optimaal mogelijk wilt gebruiken. Dat is volgens Judikje Kiers 'een lang proces van ontwerpen, nadenken, puzzelen en bijstellen'.

"Het heeft een paar jaar geduurd voordat we die balans hadden, maar nu is er ook een plan wat echt heel goed is voor het monument en heel goed is voor het museum en de bezoekers. Ik verheug me er enorm op om het nu uit te gaan voeren."