Alledaagse emoties in moeilijke tijden: oorlogsdagboek inspireert Haarlemse kinderen

De leerlingen van groep 7 en 8 van de Haarlemse Sint Bavoschool-Reviusstraat hoeven amper tot stilte te worden gemaand als zij de studiezaal van het Noord-Hollands Archief doorkruisen. Rustig nemen ze plaats op de stoelen die zijn klaargezet in de naastgelegen Janskerk. Aan motivatie en betrokkenheid geen gebrek tijdens en na afloop van de schrijfwedstrijd die Stichting Miep Diesel en het Noord-Hollands Archief organiseren. 

Dat valt ook Hilde van Garderen op. Als dochter van Miep Diesel is zij aan de slag gegaan met zowel de materiële als symbolische erfenis van haar moeder. Het dagboek is in 2020 onder de naam Bakvis in oorlogstijd gepubliceerd.

Tweede Wereldoorlog

Met haar dochter Démi van 't Wout richtte ze Stichting Miep Diesel op, die met lessen en educatieve opdrachten tieners leert over de Tweede Wereldoorlog en het schrijven over emoties.

“Al tijdens de gastles merkte ik dat de kinderen bijzonder geïnteresseerd waren”, vertelt Van Garderen voorafgaand aan de uitreiking. “Bij het beoordelen van hun werk was ik alweer onder de indruk van hun toewijding.”

De kinderen hebben de opdracht gekregen om een ‘egodocument’ te maken. Het dagboek van Miep Diesel, waarover ze tijdens de gastles hebben gehoord, dient als inspiratie. Van Garderen: “Ik had altijd van mijn moeder het beeld dat zij zeer had geleden in de oorlog en dat het een nare tijd voor haar was. Toen ik het dagboek voor de eerste keer las, stonden de tranen in mijn ogen. Ik zag plotseling een heel ander mens: een avontuurlijke en soms opstandige meid. Vrolijk ook, ondanks de oorlog.”

Gevoelens

Juist die alledaagse emoties staan centraal in de opdracht. In plaats van jaartallen en oorlogshandelingen uit het hoofd te leren, worden de leerlingen uitgedaagd hun gevoelens vast te leggen. Dat mag in dagboekvorm, maar kan ook in een gedicht, lied of video.

“Het idee is dat we het dicht bij huis houden”, legt Démi van 't Wout uit. “Als ik vertel dat mijn oma het dagboek is begonnen toen zij 15 was, dan heb ik gelijk de aandacht. Kinderen kunnen zich verplaatsen in de situaties die 80 jaar geleden zijn beschreven, ondanks dat we nu in een heel andere tijd leven.”

Tekst gaat door onder de foto.

Dat het dagboek van Miep Diesel de kinderen heeft geïnspireerd, blijkt wel uit het resultaat van de opdrachten. Van de 27 inzendingen bestaan er 26 uit tekst, veelal in dagboekvorm. Eén leerling heeft gekozen voor de vorm van een strip.

Ook inhoudelijk zijn de leerlingen a la Miep Diesel te werk gegaan. “Ik wist al gelijk waar ik over wilde schrijven”, vertelt Femke. “Vorig jaar had ik nog heel erg last van prikkels. Toen zou ik dit, hier met al die mensen bij elkaar, moeilijk vinden. Daarom gaat mijn tekst over hoogsensitiviteit."

Even slikken

De drie leerlingen die worden beloond met een beker blinken elk op hun eigen manier uit met hun werk. De jury, met afvaardigingen van Stichting Miep Diesel, Noord-Hollands Archief en NH Nieuws, roemt de openhartigheid van hen.

Van Garderen: “Tijdens het lezen, moest ik soms even slikken. Kinderen maken best wel wat mee, ook gewoon thuis. Dat heeft mij wel aan het denken gezet.” Zo heeft Nikkie in aangrijpende vorm over haar moeder geschreven. “Zij is anderhalf jaar geleden overleden. Daar ben ik nog veel mee bezig.” Ze werd net als prijswinnaars Malaika en Sarah beloond met een beker. “Misschien dat ik ook een dagboek bij ga houden.”

Tekst gaat door onder de foto.