Vol vertrouwen begon Laura, de dochter van Jaap Reijneveld, vorig jaar aan de havo op het Amsterdamse Berlage Lyceum. Ze heeft twee vaders en koos de school juist omdat die zich presenteert als ruimdenkend, met veel aandacht voor acceptatie en burgerschap. Toch zeiden klasgenoten de naarste dingen over homoseksualiteit: het werd afgedaan als vies en zondig. Haar vaders vinden dat de school te laat en te weinig in actie kwam, Laura is van de school gegaan.
Laura durfde op school niet te vertellen dat ze twee vaders had - NH Nieuws
Veel ouders hebben het in de coronajaren aan den lijve ondervonden: hoe lastig het is om een middelbare school te kiezen als je er niet zelf een middagje rond kan lopen. "Je wilt toch even de sfeer kunnen proeven, maar dat ging dus niet", vertelt Jaap Reijneveld. Zijn vriend en hij hebben drie geadopteerde kinderen. De middelste, Laura, begint in het najaar van 2021 met het zoeken van een school om het jaar erop te beginnen met de havo.
En Laura heeft een helder wensenlijstje: tweetalig onderwijs en een open houding als het om seksuele diversiteit gaat. Of, zoals Reijneveld het verwoordt: "Een plek waar onze gezinsvorm niet een belemmerende factor was."
Daarom wordt gekeken of de scholen die Laura's interesse hebben een GSA (Gender Sexuality Alliance) hebben.
Gender Sexuality Alliance
Het Berlage Lyceum, gelegen in de Diamantbuurt in de Pijp, heeft zo'n GSA. Die draagt actief de boodschap uit dat je op school mag zijn wie je bent, of je nou homo, hetero of non-binair bent. "Het is een leerlingengroep, geleid door een docent", vertelt afdelingsleider Alijn van Hoorn. "Aan het begin van het schooljaar gaan ze de brugklassen langs om te vertellen wat ze doen."
"Ons programma is ermee doordrenkt"
En daar blijft het niet bij, volgens de schoolleiding van het Berlage. Als Unesco-school krijgen zaken als mensenrechten en wereldburgerschap regelmatig aandacht in de klas. Rector Rosanne Bekker: "Ons programma is ermee doordrenkt. Eigenlijk al jaren." Vrijwilligers geven op de school regelmatig voorlichting over thema's als seksualiteit en grensoverschrijdend gedrag.
"Die mogen geen rechten hebben"
Laura begint in 2022 aan de havo op het Berlage, maar vertelt thuis maar mondjesmaat over hoe het op school gaat. "Ze bracht ook nooit klasgenoten thuis. Terwijl ze op de lagere school een hele club mensen om zich heen had." Na lang doorvragen komt het hoge woord bij Laura eruit. "Ze zei: 'ik wil niet dat er iemand bij ons thuis komt, omdat ik niet wil dat ze weten dat ik twee vaders heb.'"
Een deel van Laura's klasgenoten - merendeels kinderen met een islamitische achtergrond - reageren afwijzend en afkeurend als zaken als homoseksualiteit ter sprake komen, zegt Reijneveld. "Het werd direct afgedaan als vies, als zondig. Ze zeiden: 'Deze mensen mogen niet bestaan, die mogen geen rechten hebben'."
Stroeve gesprekken
Al snel ziet haar vader hoe Laura een schim is van het vrolijke kind dat ze in groep 8 nog was. "Ze wrong zich ook in allerlei bochten om maar niet met ons op school te worden gezien", zegt Reijneveld. Hij gaat het gesprek aan met haar klassenmentor en later ook met leidinggevenden van het Berlage, maar die verlopen volgens hem erg stroef. "De twee mensen van school met wie we spraken waren zelf toevallig ook homo, en die zeiden nooit problemen gehad op school." Reijneveld schampert: "Dat is het verschil tussen een volwassene met autoriteit, en een meisje van 13."
"Ik heb collega's met kinderen op school in Haarlem of Heemstede, en daar is dit geen probleem"
De school reageert dus weinig empathisch, vindt Reijneveld - al geeft hij toe dat hij ook zag dat Laura 'angstiger was dan nodig'. Maar, herhaalt hij nogmaals: ze is 13. "Op een gegeven moment stelde de school voor dat Laura het maar gewoon moest vertellen. Maar dat weet ik ook nog van mijn eigen coming out: zoiets moet je niet dwingen. Dus wij vonden dat we dat niet zo moesten doen."
Lesprogramma aangepast
Het Berlage Lyceym zegt niet te kunnen reageren op inhoudelijke vragen over de gebeurtenissen tijdens Laura's schooljaar, omwille van de privacy van de betrokkenen. Dat maakt het lastig om helderheid te krijgen over deze specifieke situatie. Wel zegt afdelingsleider Van Hoorn dat het lesprogramma sinds dit schooljaar is aangepast: een les over diversiteit is overgeheveld van het tweede jaar naar de brugklas.
Maar Reijneveld en zijn partner komen er niet meer uit met de school, zelfs niet nadat de gemeente aanschuift bij de gesprekken. Dit jaar is Laura begonnen op een andere school in Amsterdam-Zuid.
Gender- en seksuele diversiteit op middelbare scholen
Universitair docent Quita Muis doet onderzoek naar conservatisme onder jongeren, en ziet dat bepaalde groepen extremer zijn in hun opvattingen. "Wat we zien is dat de nieuwe generatie jongeren met een religieuze achtergrond vaker op de flanken zit als het gaat om thema's als gezin, gendergelijkheid en seksuele diversiteit. Dat is overigens niet alleen bij islamitische jongeren zo, maar ook bij andere religies."
Volgens Niels Spierings, onderzoeker aan de Radboud Universiteit, is de dominante interpretatie van de Koran en de Hadith - het levensverhaal van Mohammed - negatief over homoseksualiteit. "Die interpretatie zie je ook terug in culturele normen, ook in moslimlanden. Tegelijkertijd blijkt uit enquêtes onder Nederlandse moslims dat zij vinden dat het niet aan hen is een oordeel te vellen over mensen. Dat mag alleen God."
Jeroen Horvers stond de afgelopen 12 jaar voor zo'n driehonderd klassen om voorlichting te geven over onder meer homoseksualiteit en diversiteit."Ik zie klasse als één van de belangrijkste factoren. Als een groot deel van de klas uit een witte achterstandswijk komt, hoor ik ook vaak negatieve sentimenten." En ook religie speelt volgens Horvers een rol. "Ik zie en hoor veel onwetendheid in christelijke en islamitische klassen. Wel zie ik vooruitgang, vooral als het om homo's en lesbiennes gaat. De haat over alles wat met gender te maken heeft, neemt juist toe."
Horvers is wel wat gewend. "Je werkt met jongeren; ondoordachte opmerkingen horen erbij." Maar één ding is in alle klassen hetzelfde. "Het maakt niet uit in wat voor klas je stelt, als ik vertel waar ik in mijn leven tegenaan ben gelopen, dan is het altijd stil. Onderzoek bevestigt dat: ervaringsverhalen werken het beste."
Vader Reijneveld is enorm geschrokken van de reacties van Laura's klasgenoten. "Waarom gebeurt dit in onze stad? Dit moet toch eigenlijk niet kunnen? Ik heb collega's met kinderen op school in Haarlem of Heemstede, en daar is dit geen probleem." Hij hoopt dat scholen in hun lesprogramma's nog meer nadruk kunnen leggen op diversiteit en acceptatie.
Hoe het sindsdien met zijn dochter gaat? Reijneveld is voorzichtig, maar optimistisch. "De tijd zal het leren, maar we zien nu al een heel ander kind dan vorig jaar."
💬 Wil je niets missen uit Amsterdam?
- Blijf op de hoogte via nhnieuws.nl/amsterdam
- Mail je tips naar [email protected]
- Praat mee en deel jouw nieuws in onze speciale Amsterdamse Facebookgroep!
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]