In de hoogtijdagen van de seksuele revolutie in de jaren zestig en zeventig ontstond in 1973 het eerste 'legale' naaktstrand van Nederland in Callantsoog. Het vijftigjarig bestaan wordt gevierd, maar is er een halve eeuw na dato nog steeds animo voor de naaktstranden van Noord-Holland? "Doe vooral wat je leuk vindt", is het vrije en blije devies van Johan Heijboer van naturistenvereniging De ALB in Amsterdam.
Na Callantsoog volgden er elf andere kustplaatsen in Noord-Holland die een naaktstrand kregen. Landinwaarts zijn er ook nog vijf stranden waar in de publieke ruimte naakt kan worden gerecreëerd.
"In de jaren tachtig en negentig hadden we zo'n vierhonderd leden", vertelt Heijboer. "Maar dat is daarna wel teruggelopen tot tweehonderd. Maar nu is het al jaren stabiel en lijkt het aantal leden zelfs weer voorzichtig toe te nemen."
Mobiele telefoons en social media
De Amsterdamse vereniging heeft een eigen terrein in Ankeveen. Verder bezoeken veel leden regelmatig het naaktstrand van Zandvoort, dat één van de grootste van Europa is. Heijboer: "Maar het zijn wel vooral ouderen bij ons die naakt recreëren. Dat is altijd zo geweest, maar tegenwoordig lijken jongeren nog voorzichtiger als het om naaktstranden gaat. Dat heeft toch wel met mobiele telefoons en social media te maken."
"Als er bij ons telefoons verdacht rechtop staan en lijken te filmen, dan staat er meteen vijf man omheen", zegt de beheerder van de Vrije Vogels in Midwoud. Leden van deze vereniging gaan ook naar het strand in Callantsoog en naar naaktstrand Groote Keeten bij Julianadorp. Maar het meeste zijn ze op het eigen campingterrein waar ze ook een buitenzwembad hebben.
'Veel veiligheid'
Die formule van een eigen afgesloten terrein voor naaktrecreatie lijkt goed te werken. Ze zijn de laatste jaren gegroeid en hebben zevenhonderd leden. "We hebben zelfs al twee jaar een ledenstop omdat de ruimte anders te klein wordt", vertelt de woordvoerder van de Vrije Vogels. "Wij bieden veel veiligheid. Iedereen moet door een slagboom en wij zien iedereen die binnenkomt. Dat vinden mensen prettig. En kinderen zijn hier niet verplicht om bloot te lopen. Dat maakt het ook gemakkelijker."
Het komt de toegankelijkheid ten goede volgens Heijboer als je niet te streng in de leer bent: "Vroeger was naakt een eis, nu is het steeds vaker een optie. Wij hebben leden die zwemmen graag in hun blote kont, maar lopen daarna niet graag de hele tijd helemaal naakt rond. Die trekken dan iets aan. Doe vooral wat je leuk vindt en heb een beetje begrip voor elkaar."
"Eén op de acht Nederlanders recreëert wel eens naakt"
Volgens belangenorganisatie NFN Open & Bloot is het aantal mensen dat naakt recreëert al jaren stabiel. Ze doen één keer in de drie à vier jaar onderzoek hiernaar. "Eén op de acht Nederlanders recreëert wel eens naakt", zegt Bernd Huijser, adviseur van de organisatie. "Een kleine veertig procent daarvan gaat ook naar het naaktstrand. Het is in de jaren '60 en '70 ooit ontstaan uit een behoefte aan vrijheid en dat is nog steeds zo."
De publieke ruimte moet tegenwoordig wel meer gedeeld worden met andere doelgroepen zoals ruiters, wandelaars en sporters. De druk op de stranden neemt daardoor toe. NFN probeert vooral de ruimte die er nu is voor naaktrecreatie in stand te houden en waar mogelijk uit te breiden. De ruimte voor naaktrecreatie is volgens Huijser in Noord-Holland sowieso heel behoorlijk: "Er zijn voldoende naaktstranden aan de kust en ook landinwaarts is er voldoende plek voor naaktrecreatie, meer dan in veel andere provincies."