Een goede ontwikkeling, maar wel erg laat. Zo omschrijft Lony van der Kleij het aangekondigde bodemonderzoek op de plek van de Bijlmerramp. Van der Kleij strijdt al ruim dertig jaar voor duidelijkheid over de vliegramp. "We kregen altijd maar te horen dat het allemaal wel meeviel."
De komende weken wordt er rondom de plek van de Bijlmerramp bekeken of er te veel PFOS in de bodem is terechtgekomen tijdens de bluswerkzaamheden na de vliegtuigcrash. PFOS werd namelijk vroeger gebruikt in blusschuim. Al sinds 2017 is duidelijk dat er op de plek PFOS in de bodem zit.
"Eerst was er heel veel onbekend", vertelt Fred Woudenberg van GGD Amsterdam. "Inmiddels zijn de normen aangescherpt. We weten nu dat die stoffen riskanter zijn dan we vroeger dachten. En op het moment dat je het weet ga je gelijk iets doen als er heel veel directe risico's zijn. Maar omdat het afgedekt is, het zit onder de grond, zijn er ook nauwelijks risico's."
"Het is onwaarschijnlijk, maar zeker weten doe je het niet want we zijn er niet bij geweest"
Van der Kleij was de laatste dertig jaar als oud-secretaris van de eerder dit jaar opgeheven bewonersgroep Werkgroep Vliegverkeer Bijlmermeer betrokken bij de vliegramp. "Ik was wel verbaasd dat er na bijna 31 jaar opeens een onderzoek gaat komen, terwijl we de eerste jaren na de ramp er zo bovenop hebben gezeten omdat iedereen hier dacht dat er giftige stoffen waren vrijgekomen."
Hoewel PFOS, dat valt onder de groep per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS), schadelijk is voor mens en milieu, is er volgens de GGD geen direct gevaar voor omwonenden. Maar hoe zit dat met de mensen die er 31 jaar geleden woonden? Honderden mensen werden na de ramp onverklaarbaar ziek. De GGD noemt het 'onwaarschijnlijk' dat PFOS in het bluswater daar de oorzaak van is geweest.
Woudenberg: "Als je kijkt naar die PFAS, dan moet je heel lang dat inslikken jarenlang voordat zich gaat openbaren. De ziektes die mensen noemen als gevolg van wat er in de Bijlmer is gebeurd, dat past niet zo goed bij die PFAS. Dus het is onwaarschijnlijk, maar zeker weten doe je het niet want we zijn er niet bij geweest. We weten niet wat die mensen toen hebben binnengekregen."
Bodemonderzoek
Het bodemonderzoek op de rampplek vindt de komende weken plaats. Op basis van de uitkomsten wordt door de gemeente bekeken of er maatregelen moeten worden genomen. Hoewel Van der Kleij liever had gezien dat het onderzoek eerder was ingesteld, is ze blij dat de gemeente het na al die tijd alsnog laat doen.
"De eerste jaren na de ramp werd er geen enkel verband gelegd door de overheid dat er gevaarlijke stoffen zouden zijn die de gezondheid zou kunnen aantasten", aldus Van der Kleij. "Dus daarom is het gewoon goed dat nu door de gemeente het initiatief is genomen, met de kennis die er nu is, om die stoffen nog eens goed na te kijken. En de resultaten aan de bewoners mee te delen."