Alweer kleine basisschool na de zomer dicht: "Droevig, maar helpt wel tegen lerarentekort"

"Het is voor ons allemaal heel moeilijk geweest om de beslissing te nemen", begint interim-directeur Philippe de Kort op De Springplank. Hij benadrukt de keuze uiteindelijk niet helemaal zelf te hebben gemaakt, maar de reden is heel duidelijk: "We zijn gewoon te klein en daarmee zijn we financieel en kwalitatief te kwetsbaar."

Groep 8 van meester Peter heeft 21 leerlingen, "maar we zijn een grote klas." Hij werkte 25 jaar op De Springplank. Afgelopen jaar huurde de school twee tot drie externe leerkrachten in, omdat de leerkrachten van de school zelf de bezetting niet konden vullen. Op die manier wordt het volgens de directeur en stichting KBA Nw West te riskant om te blijven bestaan.

Minimum aan leerlingen per school

In de stad geldt een opheffingsnorm van 196 leerlingen. Dat wil zeggen dat scholen met minder leerlingen dan dat aantal te weinig geld van de gemeente krijgen om te kunnen blijven bestaan. Ongeveer twintig procent van de Amsterdamse scholen is kleiner dan de opheffingsnorm. Waar in februari 2022 nog 43 basisscholen onder de opheffingsnorm zaten, zijn dat er na telling van AT5 nu in totaal 52.

"Dit wil niet zeggen dat kleine scholen per definitie niet goed zijn natuurlijk", zegt onderwijswethouder Marjolein Moorman. "Er zijn bijvoorbeeld redenen als geloofsovertuiging om een kleine school te laten bestaan."

Ook de Barbaraschool in Oost, die onder dezelfde stichting als De Springplank valt, sluit komend jaar. Vorige zomer sloot ook al een school van de stichting, de Ark. Daarmee is dit de derde op rij die sluit. KBA Nw West laat weten het verdriet goed te begrijpen bij leerlingen en ouders. Bij de eerste school die sloot was het stichtingsgemiddelde de grootste reden van sluiting was: "Het aantal kinderen was niet voldoende om voor al onze kinderen de bekostiging van het ministerie te krijgen." De Barbaraschool moest verhuizen en zou daarmee leerlingen verliezen en de zekerheid van onderwijscontinuïteit verliezen, en bij De Springplank speelt het lerarentekort een grote rol.

Wanneer een nieuwe school wordt opgericht, geldt er een termijn van acht jaar om boven deze grens uit te komen. Als een school drie jaar op rij een leerlingaantal onder de opheffingsnorm heeft, verliest de school het daaropvolgende jaar zijn bekostiging als het bestuur geen aanspraak maakt op een van de uitzonderingsregelingen. Een stichting met meerdere scholen moet een stichtingsgemiddelde hebben, dus daar mogen enkele scholen dan ook onder vallen.

De leerlingen en leraren die nu op De Springplank werken, worden op andere scholen in de buurt geplaatst. "Er moeten nog zo'n vier leraren een nieuwe plek vinden, maar alle kinderen hebben al een nieuwe plek", vertelt de directeur. Peter Bienemann: "De vrolijke kinderen in de ochtend en de band met de ouders ga ik enorm missen. Ik weet dat dat daar ook wel komt, maar dat gaat wel echt lang duren denk ik."

Scholen weg, leraren erbij

De kinderen en leerkrachten die nu op De Springplank en op de Barbaraschool zitten worden op scholen in de buurt geplaatst. "Er moet voor nog ongeveer vier leraren een plek gevonden worden, de leerlingen weten allemaal al waar ze heen gaan", zegt de directeur. Ook leerkracht Peter Bienemann weet al waar hij straks terecht komt. "Het is een grotere school, maar wel met eenzelfde karakter." 

BBO, het Breed Bestuurlijk Overleg Amsterdam, kan niet zeggen hoeveel scholen er na deze zomer sluiten. "Dat is iets wat aan besturen zelf is, daar hebben wij nu geen zicht op en in sommige gevallen weten zelfs de ouders dit nog niet." Het sluiten van kleine scholen staat al langer ter discussie, en met een lerarentekort van ongeveer 706 fte wordt die gedachte alleen maar groter.

Dat beseft ook directeur De Kort. "Na lang nadenken sta ik er echt achter. Als je het vanuit het tekort bekijkt is het misschien nog helemaal geen slecht idee." Na een eigen ronde door de buurt ziet hij dat er in anderhalve kilometer zo'n twintig basisscholen zitten, waarvan er vijf onder de norm zitten. "Dat is gewoon niet haalbaar, er zijn eigenlijk te veel scholen in de buurt."

Ook wethouder Moorman blijft de optie om scholen te sluiten of fuseren benadrukken. "Elk kind heeft recht op goed onderwijs, dat staat best wel onder druk door het flinke lerarentekort. We willen niet dat onderwijsgeld naar lege klaslokalen gaat en dus moet je goed blijven nadenken." Kleine scholen zijn nog kwetsbaarder voor het lerarentekort, zegt ze. "Samen met schoolbesturen hebben we afgesproken om goed te kijken of kleine scholen op termijn eventueel moeten sluiten of laten fuseren." Het zal het lerarentekort niet helemaal oplossen, maar het helpt in ieder geval.