Na Tata nu strijd tegen Tennet: 'Waarom weer hier?'

Vorige maand schreef de Onderzoeksraad voor Veiligheid nog in een rapport dat burgers onvoldoende beschermd worden tegen de gezondheidsrisico's van grote industriële bedrijven zoals Tata Steel. Te lang lag de focus bij de overheid op wat er volgens de vergunningen mag en te weinig werd er geluisterd naar de burgers.

Volgens Wijk aan Zeeërs gaat deze kritiek niet alleen op voor Tata. Omwonenden zijn bang dat er met de bouw van het transformatorstation van Tennet in Wijk aan Zee straks een constante bromtoon door het dorp zal waaien. Ze protesteerden flink, maar ze kregen geen voet aan de grond, zeggen de Dorpsraad en actiegroep Ban de Brom. 

Het transformatorstation 

Toch is het transformatorstation niet vergelijkbaar met Tata Steel. De bouw van het transformatorstation is immers een belangrijke stap in de energietransitie. Voor de kust van Wijk aan Zee komen straks drie windmolenparken die samen 2,1 gigawatt stroom energie produceren.

Tekst gaat verder.

Om al die energie aan land te krijgen, trok Tennet vier enorme kabels onder de zeebodem het land in. In het transformatorstation wordt die energie vervolgens aangesloten op het hoogspanningsnetwerk, en vanaf daar stroomt het straks naar woningen en fabrieken.

Locatie

De keuze voor de locatie is het grootste probleem, zegt Antoinette Verbrugge van actiegroep Ban de Brom. Tennet kocht het terrein van Tata Steel, onder de voorwaarde dat Tata Steel het recht heeft om als eerste groene stroom af te nemen. Volgens de actievoerders zijn er om die reden geen andere locaties overwogen, terwijl die volgens de actievoerders minder overlast zouden veroorzaken.

Eigenlijk is het absurd, zegt Hans Dellevoet, de voorzitter van de Dorpsraad. "Als dorpsraad zouden wij ons druk moeten maken over stoeptegels en schommels. Nu houden we ons al jaren bezig met enorme bedrijven als Tata Steel en Tennet."

Groene stroom

Die energietransitie is hard nodig, vinden ook actiegroep Ban de Brom en de dorpsraad van Wijk aan Zee. Je hoeft hen het belang van schone lucht niet uit te leggen. Maar die lucht in de IJmond lijkt steeds vaker het eigendom van grote bedrijven, zeggen de actievoerders. 

Tekst gaat door onder de foto. 

Natuurlijk, het moet nog blijken of de geluidsoverlast echt zo erg wordt. Tennet zegt zelf dat ze zich aan de geluidsnormen zullen houden. Om precies te zijn: uit hun berekeningen bleek dat ze een duizendste decibel onder de norm blijven.

Hans Dellevoet, voorzitter van de Dorpsraad van Wijk aan Zee, gelooft er niks. Hij vroeg een expert om de cijfers door te rekenen en ‘hij fileerde het rapport’. De IJmonder heeft het vaker meegemaakt. "Het is hier heel normaal dat bedrijven cijfers verstrekken die in hun eigen voordeel zijn."

Toch heeft de gemeente Beverwijk wel een aantal geluidbeperkende maatregelen afgedwongen. Zo is het transformatorstation extra 'ingepakt' en wordt er straks op verschillende plekken gemeten. Ook richtte de gemeente de werkgroep 'Geluid' op, waar inwoners en Tennet samen de uitkomsten van die metingen bespreken.

Hoe is dit besluit genomen?

Het besluit voor de bouw van het station is in 2017 voorgelegd aan de gemeenteraad. Uit onderzoek van het Noordhollands Dagblad bleek toen dat Tennet de raad onjuist inlichtte. Tennet zei telkens dat het transformatorstation zeven hectare zou beslaan. In werkelijkheid bleek dat 11,5.

Tekst gaat door onder de foto. 

Nadat de raad instemde in 2017, werd het project in 2018 ook voorgesteld aan het college. Maar, meldt wethouder Ali Bal, het transformatorstation is een rijksinpassingsproject. Dat betekent 'dat wij als gemeente daar alleen een reactie op kunnen geven'. In een brief aan het ministerie van Economische Zaken schreef de burgemeester van Beverwijk dat de keuze voor het Tata-terrein inderdaad 'de minst problematische keuze' zou zijn.  

Volgens gemeenteraadslid Kelly Uiterwijk (VRIJ) lag het besluit voor 11,5 hectare aan station toen als een voldongen feit bij de gemeenteraad. "Het proces is ons overvallen: je wordt als lokale overheid buitenspel gezet."

Raadsleden zouden volledig geïnformeerd moeten worden, bepleit Uiterwijk. "Dus ook over de nadelen, want nu moeten ze daar zelf naar zoeken." Hoewel Uiterwijk zich stuk beet op het dossier, merkte ze dat collega's het niet altijd konden bijhouden. "Je hebt ontzettend veel technische kennis nodig om dit soort onderwerpen te kunnen begrijpen."

Wassen neus

Dat het dit keer om groene stroom gaat, en niet om kankerverwekkende stoffen, maakt het verzet volgens Dellevoet soms lastiger. "Je voelt je sneller bezwaard om tegen te zijn." Maar, zijn grootste vraag blijft: 'waarom weer hier?' 

Tekst gaat door onder de foto. 

Het punt is, zegt Dellevoet, dat je als burger niks te zeggen hebt. "Je mag een keer een zienswijze inbrengen en daarna naar de Raad van State. Dat wordt terzijde geschoven, want Tata moet aan het station dus het komt gewoon daar. Het is een wassen neus."

Toch is het afwachten hoeveel geluid het transformatorstation gaat produceren. De werkgroep 'Geluid' zit er in ieder geval bovenop: een door hen gekozen onderzoeksbureau heeft inmiddels vier nulmetingen verricht. Als straks alles op volle toeren draait, zegt de woordvoerder van Tennet, gaan ze opnieuw meten. En als blijkt dat ze boven die geluidswaarden uitkomen, 'gaan we weer in gesprek met de klankbordgroep'.