In het programma De Verdwenen Stad gaan we iedere keer naar een andere plek in Haarlem om te kijken hoe die in de loop van de tijd is veranderd. Deze keer zijn we op de voetbalvelden van de Koninklijke H.F.C. Tot 1974 stond hier een iconische houten tribune, tot een brand alles in de as legde.
Heilige grond
Met oud-voorzitter Hugo Bettink en tevens oud-speler van het eerste elftal, lopen we over het hoofdveld aan de Spanjaardslaan. "Heilige grond volgens velen van ons", zegt Bettink. "We bivakkeren hier al sinds 1899."
Hij wijst naar de goal. Achter die goal stond vijftig jaar geleden nog een houten tribune. Zo eentje die je alleen in Engeland nog wel eens langs een voetbalveld kan vinden. Het veld was toen nog een kwartslag gedraaid. De tribune stond dus niet achter de goal, maar aan de lange zijde, met een prachtig uitzicht op de Haarlemmer Hout.
Iconisch
Bettink: "Zo was het nog toen ik in het eerste speelde." Daar was ook het, eveneens iconische toegangshek, waardoor de toeschouwers uit Haarlem vanaf de Spanjaardslaan naar binnen kwamen.
"Dat was in de jaren 20, 30 en 40", vertelt de oud-voorzitter. "Op een gegeven moment is de Spanjaardslaan een vierbaansweg geworden. Toen kon er ook niet meer geparkeerd worden en is gaandeweg de ingang aan de Emauslaan meer in gebruik gekomen. Dat is nu de enige ingang. Via de Spanjaardslaan kom je het terrein niet meer op, dat is al ruim vijftig jaar zo."
Sigarenbandjes
De tribune van H.F.C. was helemaal van hout, met houten banken. Er konden ruim 800 mensen op. Comfortabel was het zeker niet. Alleen de notabelen van de club, het bestuur en de ereleden, hadden zitplaatsen met een rugleuning.
Erik van Muiswinkel was toen een jeugdspeler, maar hij heeft nog wel mooie herinneringen aan de tribune: "dat was een mijlpaal in mijn jeugd. Alle trainingen begonnen daar. Aan de achterkant schopten we ballen. Er waren kleedkamers onder de tribune. Daar mocht alleen het eerste in. Een soort heiligdom."
Voor de piepjonge Van Muiswinkel was de tribune "een immense kolos" waar hij in en onder speelde. Het was ook bij uitstek geschikt voor een van zijn andere hobby's: het sparen van sigarenbandjes.
"Mensen dropten daar van alles onder. Er werden toen nog heel veel sigaren gerookt en die lagen vaak onder de tribune. Die bandjes zagen er nog heel mooi uit als je ze inplakte."
"Er waren kleedkamers onder de tribune. Daar mocht alleen het eerste in. Dat was een soort heiligdom"
Brandweer in de fout
En dan is het 27 oktober 1974, de dag van de fatale brand. De meer dan zestig jaar oude iconische tribune wordt compleet verwoest. Het droge en deels rotte hout zorgde voor een grote vlammenzee. Iedere kleine kans om de tribune nog te redden was verkeken op het moment dat de brandweer naar de verkeerde locatie rijdt.
"Dat is altijd het grote misverstand geweest tussen de Koninklijke H.F.C. en H.F.C. Haarlem", zegt Hugo Bettink. "De brandweer werd gebeld dat de tribune bij H.F.C. in brand stond stond, maar die zijn naar Haarlem-Noord, naar de Jan Gijzenkade, gegaan. Daar was niks aan de hand en toen zijn ze vervolgens hier naartoe gereden. Maar dat heeft zeker twintig minuten geduurd. Toen ze hier kwamen, was er niks meer te redden en hebben ze het rustig uit laten branden."
Buste van Pim Mulier
De tribune was reddeloos verloren, maar dat gold niet voor een aantal zaken uit het kleine clubhuis dat ernaast stond. Van Muiswinkel heeft de brand niet zelf gezien, maar kent de verhalen wel van zijn vader, die toen voorzitter van de cricketclub was. In die tijd speelde ook cricketclub Rood en Wit nog aan de Spanjaardslaan.
"Mijn vader was gebeld door een cricketvriend die er toevallig langsreed, het was midden in de nacht. Die sprak de legendarische woorden: 'Freek, je moet nu naar het veld komen, het hele paleis staat in de fik'. Mijn vader is daar toen naartoe gegaan en naar het schijnt is hij het brandende clubhuis ingerend om de buste van oprichter Pim Mulier eruit te redden."
De brand is aangestoken, dat staat vast, maar hoe het allemaal precies is gegaan, blijft onduidelijk. Kort na de brand zijn er twee mensen gearresteerd, van wie er één ook een gedeeltelijke bekentenis heeft afgelegd. Maar uiteindelijk ontkende hij alles weer en was er geen aanvullend bewijs om hem alsnog te veroordelen. Hij werd tot tweemaal toe vrijgesproken.
Nostalgie
Na de brand kwam er een nieuw clubhuis en een nieuwe tribune. De club was gelukkig goed verzekerd. Maar vele oudere H.F.C.'ers zullen met nostalgie terugdenken aan dat veld met die oude houten tribune. "Het is binnen H.F.C. altijd de vraag: ben je van voor of van na de brand. Als je van voor de brand bent, dan heb je dat prachtige zicht op die oude tribune nog.
De tribune die we nu hebben is veel kleiner, daar kunnen driehonderd mensen op. Dan heb je nog slecht zicht, want er staan twee dug-outs voor. Dat haalt het niet bij dat nostalgische gebouw dat we toen hadden."
Kijk hier voor meer afleveringen van De Verdwenen Stad Haarlem.
Download de app
🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app.
