Noord-Hollanders klaar met expats: "Ze halen de ziel uit de stad"

Uit de uitslag van een derde peiling, die van Omroep Flevoland, blijkt dat de oplossing zich misschien wel aandient aan de overkant van het IJmeer. Want in tegenstelling tot Noord-Hollanders (die geven de groei van het aantal expats een 4) zijn de Flevolanders juist enthousiast over de komst van meer expats. De ongeveer 600 deelnemers van dat Flevolandse panel geven in meerderheid een 7 of 8 aan de groei van deze buitenlandse inwoners. Een conclusie ligt voor de hand: expat, moven naar Flevoland.

De aversie tegen de internationale kenniswerkers in Amsterdam begint persoonlijke trekjes te krijgen. Dat valt af te leiden uit de reacties op de vraag aan het AT5-panel of de Metropoolregio Amsterdam (MRA) moet helpen met spreiding van de expats over de regio. Het samenwerkingsverband van dertig gemeenten in de twee provincies is juist in het leven geroepen om spreiding van bijvoorbeeld toeristen en expats gezamenlijk op te pakken.

Stad verlaten

Om een beeld te krijgen: op de 2,5 miljoen inwoners in de MRA zijn er 304.000 internationals. Daarvan is bijna 100.000 hoogopgeleid en die wonen vooral in Amsterdam en daarnaast Amstelveen, Haarlem en Almere. In de metropool leven ook 37.000 arbeidsmigranten en 16.300 vluchtelingen. De Rabobank publiceerde vorige week een onderzoek waaruit blijkt dat steeds meer Amsterdammers de stad verlaten en dat alleen expats de weg naar huizen in Amsterdam nog weten te vinden. 

Burgemeester Femke Halsema reageerde daarop in een uitzending van AT5. Ook zij wijst naar de expats en vindt dat ze hun gedrag moeten aanpassen. "Zit niet in je eigen bubbel en zet je in voor de buurt", zegt ze. En ze geeft aan dat de taal leren spreken 'een deugd' zou moeten zijn.

Wereldstad

Vanuit de ruim 1.700 Amsterdamse deelnemers aan het AT5-panel blijkt dat de inwoners van de wereldstad vaak met die nieuwkomers in de maag zitten. Het lijken er te veel te worden. Ruim 71 procent van de deelnemers aan het panel hoopt op hulp bij de spreiding over de regio en de emotionele bewoordingen liegen er soms niet om. Het zijn 'parasieten', zegt de één zelfs, 'ze zuigen het bloed uit de stad'. "Ze profiteren een paar jaar van de stad, drijven woningprijzen op en gaan weer weg."

'Het is een plaag', verzucht de ander: "Weg ermee, ze zijn de plaag van de stad, geef Amsterdam weer een volkse, sociale structuur terug in plaats van die Pokémon-zombies die verder niet deelnemen aan de maatschappij. Die met hun witte oortjes in druk op straat lopen te communiceren met klanten. Door hun aanwezigheid zie je alle goede winkels verdwijnen en plaatsmaken voor overgeprijsde yuppie-zaken. Laat die gasten lekker oprotten naar Hoofddorp en geef Amsterdam terug aan de Amsterdammers, die zich nu niets meer kunnen veroorloven."

Bezoekers aan de Albert Cuypmarkt in De Pijp afgelopen vrijdag reageren weliswaar minder fel, maar ook hier merk je dat expats een grote, en soms negatieve, rol spelen in het dagelijkse leven. "Naast me, beneden me, nog eentje verder naast me: ik ken ze niet. Ze stellen zich niet voor. I don't know, i don't know, als ik ze iets vraag." 

Tekst gaat verder onder de video.

Wat hebben die expats misdaan, denk je dan. Je zou zeggen dat het toch prima is dat hoogopgeleide en goedverdienende kenniswerkers de stad en de regio komen versterken. De meest genoemde en alom bekende wrevel is dat expats meer geld hebben te besteden om huizen te kopen en de markt verzieken.

Wat daarbij woede oproept, is het belastingvoordeel dat buitenlandse werknemers hebben in Nederland. Dertig procent van hun loon is jarenlang onbelast. De landelijke overheid is overigens bezig deze regeling te versoberen of zelfs af te schaffen. En dat voedt het sentiment dat de overheid buitenlanders voortrekt. “Zolang de dikste portemonnee het voor het zeggen heeft, komen expats in onze huizen wonen”, reageert een paneldeelnemer.

Geen Nederlands spreken

Maar er is meer. Amsterdam gaat er prat op een internationale stad te zijn, maar veel panelleden zeggen opmerkelijk vaak dat ‘hunnie’ geen Nederlands spreken en dat ze met hun rug naar de samenleving leven. Ze integreren niet. "Er bestaan inmiddels hele expat-ghetto's in de binnenstad. Met alle respect, zij verdienen hun geld, maar voegen vaak ernstig weinig toe aan de stad, spreken geen Nederlands en verwachten van lokale bewoners om gewoon Engels te spreken. (…) Ze halen de ziel uit de stad. De gemeente moet zich schamen dit te laten gebeuren!"

De aanwezigheid van expats zit soms opmerkelijk hoog, maar mildere reacties zijn er ook bij de panelleden. "Ik werk met veel expats. Ze beginnen in Amsterdam, maar als ze langer blijven en kinderen krijgen verhuizen de meesten naar Zaandam, Almere, Haarlem. De jonge single expats ga je niet kunnen verleiden om de stad uit te gaan. Die komen hier niet alleen voor de baan, maar ook voor Amsterdam."

En een ander wijst erop dat expats onder voorwaarden best te porren zijn om naar Flevoland te verhuizen. Daar waar nog ruimte is. "Ik denk dat expats ook in Amsterdam willen wonen en zich niet laten verleiden, maar ik denk wel dat het meer kans zou hebben dan bij het spreiden van toeristen. Als je maar grote huizen bouwt rond Amsterdam, dan willen expats wellicht forensen."

Naar Flevoland

In Noord-Holland is er een haat/liefde-verhouding met expats, maar in Flevoland zwaait de deur voor ze open. 'Laat ze maar komen', luidt de conclusie uit de beantwoording van zo’n 600 deelnemers aan het panel. In tegenstelling tot de teneur van het Amsterdamse panel vallen hier de vele positieve reacties op. "De komst van expats verrijkt ons bestaan. Ook hier zijn veel expats en het bevalt ons goed." Een ander meldt: "We hebben die mensen nodig om het werk te doen. Fijn dat ze willen komen." De komst van expats geeft volgens een derde deelnemer ‘meer bekendheid aan onze regio’.

Maar ook hier leven zorgen. En de grootste zorg is de woningmarkt. "Zij pikken woningen in, betalen veel te hoge huren, spreken geen Nederlands. Dat is niet goed voor de onderlinge saamhorigheid." Het zijn dezelfde argumenten die Amsterdammers gebruiken.

Integratie

Opvallend is dat die integratie en het niet-Nederlands spreken ook in Almere en Lelystad onrust veroorzaken. "Ik heb zelf gewerkt bij expats als kraamverzorgende. Ze hebben nauwelijks binding met Nederland, hoeven de taal niet te leren. Hun kinderen leren de taal wel op de opvang. Niet echt een verrijking."

Bij een enkele deelnemer leeft wat dat betreft een somber beeld. "Onze eigen taal dreigt volkomen ondergeschikt te worden aan het Engels, vanwege de arrogantie van expats, die weigeren Nederlands te leren. Walgelijk dat we zo slordig met onze moedertaal omgaan en accepteren dat iedereen maar steenkolen-Engels praat."

Expat-coach én socioloog Michel Daenen legt in dit artikel uit waarom hij denkt dat Flevoland nu meer openstaat voor de buitenlandse krachten.