Ze is inmiddels een bekende verschijning in Huizen: de kleine vrouw die overal in haar elektrische rolstoel naartoe gaat. Als ze hoort dat ze een lokale bekendheid is, moet de Oekraïense Oksana Kapishevska glimlachen. Dag in, dag uit gaat zij de opvang aan de Bovenmaatweg uit om de wereld te ontdekken. En dat is niet gek: het is vrijheid die ze in haar thuisland bijna niet had. "Liefde en vrijheid zijn de belangrijkste dingen in het leven", zegt ze.
Nu ze in Huizen is, kan Oksana gaan en staan waar ze wil. Haar elektrische rolstoel heeft haar letterlijk en figuurlijk vrijheid gegeven. En in het begin was dat voor haar zelf ook nog een beetje zoeken. Dat had vooral met haar accu te maken. Die was namelijk nogal snel leeg, waardoor de ritjes in eerste instantie beperkt bleven tot bezoekjes aan winkelcentrum Oostermeent.
Maar nadat de Oekraïense een nieuwe accu op internet had gekocht, kon ze Huizen en de omringende gemeenten beter ontdekken. Dat doet ze dan ook volop. Ze geniet van de Gooise natuur, waar ze vaak te vinden is. Met haar camera legt ze veel moois zeer gedetailleerd vast. Fotograferen is haar nieuwe hobby, zo vertelt ze.
De buurvrouw bellen
"Het grootste probleem is om terug te komen met mijn kar", vertelt Oksana met een ondeugende twinkeling in haar ogen. "Maar het meest belangrijke is om het telefoonnummer van Tamara bij de hand te hebben, zodat je om hulp kan vragen", voegt ze er grappend aan toe.
Want ja, het is inderdaad weleens gebeurd dat Oksana ergens in de buurt van Hilversum gestrand was met een lege accu. En dan? Een belletje naar buurvrouw Tamara, die vrijwilligster is in de opvang, was noodzakelijk. Na wat foto's geappt te hebben, wist de Huizense wel waar Oksana stond en moest een auto die kant op om haar te halen en terug te brengen naar de Bovenmaatweg.
In eerste instantie was de buurvrouw een beetje boos op Oksana, omdat ze beter had moeten nadenken. Maar dat gevoel verdween als sneeuw voor de zon toen zij hoorde over de situatie in Oekraïne, waar de vrouw niet of nauwelijks naar buiten kon.
Lang niet buiten
Oksana zat daar vooral in een oude kinderwagen en ze was daardoor afhankelijk van anderen. Soms kwam ze maar één keer in de week buiten. Haar moeder liep nog weleens een rondje met haar in de buurt en in het weekend kon ze mee met vrienden. Ze heeft meegemaakt dat ze door diverse gebroken armen en benen en rugproblemen een half jaar niet naar buiten kon.
De Oekraïense heeft een zeldzame, aangeboren aandoening die osteogenesis imperfecta heet. Dat betekent vooral dat de botten broos en heel breekbaar zijn en ook krom kunnen groeien. Hierdoor is zij rolstoelgebonden, in haar geval heel lang kinderwagengebonden.
Lang is haar wereld klein geweest. Ze was veel aan huis gekluisterd, omdat ze vaak ziek was en afhankelijk is van anderen. Dat maakte haar triest en zelfs depressief. Wat een goede en grote stap is geweest voor Oksana is om te gaan studeren. In 2002 startte ze met een rechtenstudie.
Hoewel ze niet vaak op de universiteit aanwezig kon zijn. Het openbaar vervoer in Oekraïne was niet berekend op haar kinderwagen en ook in het universiteitsgebouw moest hemel en aarde bewogen worden om Oksana bijvoorbeeld op de vierde etage te krijgen, want er was geen lift. Als zij op school moest zijn voor examens dan bood de dure taxi uitkomst. Met meer omwegen dan een ander en heel veel doorzettingsvermogen wist Oksana af te studeren.
Revalidatiecentrum
De komst van een revalidatiecentrum in 2016 op zo'n 15 kilometer van haar huis was eveneens een belangrijke gebeurtenis voor Oksana. Juist toen het fysiek slechter met haar ging, besloot ze toch een aantal keer per jaar voor een paar weken naar dit centrum te gaan. Daar kwam ze ook in aanraking met de elektrische rolstoel. Voor het eerst haar kon ze haar 'grote vriend' de kinderwagen verruilen voor deze 'kar' waarmee ze zelf de hort op kon.
Toen Oksana moest vluchten, omdat de oorlog uitbrak, zat ze toevallig net in het revalidatiecentrum. Dat was een geluk bij een ongeluk, want dat is nu de reden dat ze over het elektrische karretje beschikt in Huizen. Dat is informatie die zelfs bij menigeen in de opvang niet eens bekend was.
Oksana's boodschap namens de hele groep
Oksana is één van de 61 vluchtelingen uit Oekraïne die wordt opgevangen in het pand aan de Bovenmaatweg-Oostkade. Het gaat om een zeer kwetsbare groep mensen. De meesten verblijven sinds 14 maart op deze locatie. Maar is er onrust ontstaan in de groep, omdat zij er waarschijnlijk per oktober uit moeten. Er liggen namelijk langer plannen klaar om in het gebouw zorgappartementen voor ouderen te realiseren.
De angst is vooral dat de groep uiteenvalt en niet meer in Huizen kan blijven, terwijl ze hier net gesetteld zijn en iedereen eindelijk de juiste zorg heeft. Kinderen gaan hier naar school en een aantal werk heeft gevonden in de buurt. "Wij zijn hier één grote familie", stelt Oksana. "Iedereen hier kent en helpt elkaar. Gaat iemand naar de winkel dan neemt ie iets mee voor een ander. Moet iemand werken dan kijkt een ander om naar de kinderen. Als we uit elkaar gaan en naar een andere plek moeten dan is dat geen goede situatie. Dit hier is een fijne plek."
Eerder lieten de gemeente Huizen, woningcorporatie de Alliantie en Sherpa weten er alles aan te doen om de groep bij elkaar te laten blijven en te kijken of een alternatieve locatie in Huizen te vinden is.
Inmiddels is Oksana al meer dan een jaar in Huizen. Volgende week viert ze voor de tweede keer haar verjaardag hier. Ze baalt ervan dat het niet in Oekraïne kan, maar er komt wel een mooi 'cadeau' aan. Daar moet ze nog wel een maand op wachten. Als alles goed gaat, dan komt met hulp van haar zus Yula, die met haar man en zoon in Polen verblijft, haar moeder op bezoek. Oksana kijkt zichtbaar uit naar die hereniging in Nederland. Het gemis van haar familie is groot.
Taalkloof
Want hoe erg ze ook van het leven hier houdt, is haar vurige wens terug te keren naar haar thuisland. Terug naar haar familie, vrienden en vertrouwde omgeving, ook al betekent dat misschien wel weer dat ze minder mobiel en dus meer afhankelijk zal zijn. In Oekraïne is de kans groter dat ze een baan vindt, stelt ze. De taalbarrière is (nu) nog een te groot obstakel.
Want financieel was zij van niemand afhankelijk in Oekraïne. Oksana werkte voor de onlineshop van een bloemenzaak, waar zij het contact met de klant onderhield. Dat is voor haar eveneens een belangrijke vorm van vrijheid en liefde.
Engels en Nederlands
Hoewel ze hard werkt aan haar Engels en zelfs Nederlands gebiedt de eerlijkheid haar te zeggen dat ze het moeilijker vindt dan gedacht. Inmiddels begint ze het Engels goed te begrijpen en komen er een paar Nederlandse woorden uit, maar ze had gehoopt het sneller onder de knie te krijgen, zodat zij makkelijker met de mensen hier kan communiceren.
Het zich goed verstaanbaar maken mag dan nog een dingetje zijn, het houdt Oksana zeker niet tegen om de wijde wereld in te trekken. De kleine vrouw met grote levensvreugde is naar eigen zeggen 'happy'. Ze blijft de vrijheid zoeken en heeft bijvoorbeeld nog de wens om naar Naarden te gaan. De grote vraag is of ze dat redt op die accu.
Deze week bezoeken wij de opvanglocatie aan de Bovenmaatweg iedere dag. NH gaat in gesprek met de bewoners en de mensen die er werken om zo de bijzondere verhalen op te tekenen. Het verhaal van Oksana is de eerste uit deze serie.