'Vergeten' Olympisch gewichtheffer Guus Scheffer krijgt eerbetoon in Haarlem

De 'herontdekking' van Guus Scheffer vindt plaats in 2021. Westermann mag dat jaar de mooiste objecten uit zijn Olympische verzameling tentoonstellen in Museum Haarlem, tegenwoordig het Verwey Museum. De museumdirecteur vraagt dan of Westermann eens kan gaan snuffelen in het depot, op de zolder van het museum. "Daar lagen nogal wat spulletjes met een onduidelijke afkomst en een onzekere toekomst", aldus de Heemstedenaar.

Westermann kijkt goed rond en zijn oog valt op een kistje met de naam 'Scheffer' erop geschreven. Als hij het opent, ziet hij tot zijn grote verbazing dat het kistje veel sportonderscheidingen bevat. "Waaronder een bronzen medaille van de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam."

Tekst loopt door na de foto.

"Ik kreeg daarmee een enorme vondst in de schoot geworpen", vervolgt Westermann. Wie het kistje ooit aan het museum heeft geschonken, is onbekend. De Heemsteedse verzamelaar, die ook journalist is, gaat zelf op onderzoek uit en graaft in de archieven naar het leven van Guus Scheffer, met een verbluffend resultaat. 

Talent voor krachtsporten

August Scheffer wordt op 4 januari 1898 geboren in Haarlem, hij is de zoon van Abraham Hendrik Scheffer en Petronella Smits. In zijn jeugd valt al snel op dat hij erg sterk en lenig is. Zijn oom  vertelt bijvoorbeeld dat Guus op zijn dertiende 'veel aanleg heeft voor acrobatiek en dat doet in een mooie stijl', zo vertelt hij in een lokale krant.

De kleine krachtpatser probeert zich in meerdere sporten te ontwikkelen, waaronder in het wielrennen, zwemmen en vervolgens ook in worstelen en gewichtheffen. Ondertussen runt hij in de Kleine Houtstraat het café Sport-Lust, waar ook worstel- en gewichthefwedstrijden worden georganiseerd. 

Tekst loopt door na de foto.

Scheffer wordt al snel Nederlands Kampioen in het gewichtheffen en mag daarom naar de Olympische Spelen van 1924 in Parijs. In de categorie 'lichtgewicht' wordt hij zevende in het eindklassement. "Hij had zich er veel meer van voorgesteld, maar het was er niet eerlijk aan toegegaan", legt Westermann uit.

Vals spel

Scheffer beklaagde zich in de krant over het feit dat de Franse deelnemers vals speelden. Ze hadden, tegen de regels in, gordels om hun middel en polsbanden om. Daarmee konden ze makkelijker de gewichten omhoog krijgen en had Scheffer dus het nakijken. Toch krijgt hij een medaille mee naar Haarlem. "Ook deze zat in het kistje", vertelt Westermann. 

Tekst loopt door na de foto.

Guus Scheffer wordt na de Spelen in Parijs door vrienden gehuldigd in zijn eigen café en gaat vervolgens door met het winnen van vele wedstrijden. Hij wordt nog een paar keer Nederlands kampioen. En daarom mag hij ook in 1928 naar de Olympische Spelen, die in Amsterdam worden gehouden.

Revanche 

Het is dan 28 juli 1928. Voor het Olympisch stadion in Amsterdam is het gebouw voor de krachtsport gebouwd, waar Scheffer in de klasse 'middengewicht tot 75 kilo' opnieuw een gooi gaat doen naar een medaille bij het gewichtheffen. Het bestaat uit drie onderdelen: drukken, trekken en stoten. Tussen 15.00 uur en 23.00 uur moeten de gewichtheffers voor een volle zaal hun krachten tonen.

Tekst loopt door na de foto.

Brons!

Scheffer drukt 97.5 kilo, trekt 105 kilo en stoot 125 kilo. Samen is het goed voor een derde plaats en dus een bronzen medaille. Hij deelt het podium met de Fransman Roger Francois (goud) en de Italiaan Carlo Galimberti, die zilver wint. Scheffer is tijdens de Spelen in Amsterdam de eerste Nederlander die een medaille verovert.

Even later wint Jan Verheyen uit Den Haag ook een bronzen plak, maar dan in een andere gewichtsklasse. Bokser Bep van Klaveren wint tijdens dezelfde Spelen een gouden medaille en zijn naam gonst tot op de dag van vandaag rond. Hoe anders verloopt het Haarlemmer Guus Scheffer. 

Tekst loopt door na de foto.

Weer wordt Scheffer in een volgelopen café Sport-Lust gehuldigd. Hij krijgt zelfs nog een gouden ring aangeboden, met de Olympische ringen erop afgebeeld. Een jaar later doet hij nog mee aan een wereldkampioenschap. "Maar daarna was de koek kennelijk op", aldus Westermann. "Hij verdween van de sportpagina's en de enige gewichten die hij nog zou heffen, waren de biervaten in zijn café."

54 jaar geworden

In 1933 organiseert Scheffer nog wel een grootse huldiging voor zijn sportvriend Jacques van Egmond, die wereld- en Olympisch kampioen wielrennen was geworden. Soms duikt de naam 'Guus Scheffer' nog wel eens op, bijvoorbeeld als hij meedoet bij acrobatenact 'De Dolly's' in de rust van een lokale amateurvoetbalwedstrijd. Uit zijn overlijdensadvertentie blijkt dat hij ook een vrouw had, Hendrikje Janneke Smits. Scheffer is op 54-jarige leeftijd, na een ziekbed, overleden.

Wielervereniging HSV De Kampioen, waar Scheffer goede contacten mee had, heeft nog jarenlang een kampioenschap om de 'Guus Schefferbeker' georganiseerd. Die beker is overigens nog spoorloos. 

Tekst loopt door na de afbeelding.

En zo kreeg Maarten Westermann uiteindelijk een goed beeld van de Haarlemse 'local hero' Guus Scheffer. Via zijn contacten gooide de Heemstedenaar een balletje op bij de Haarlemse Société Pim Mulier. Want zou het niet mooi zijn als Scheffer alsnog een mooi eerbetoon zou kunnen krijgen? Aan de buitenkant van de Kennemer Sporthal hangen immers alle Haarlemse sporthelden en wat zou het mooi zijn als Scheffer daar ook tussen zou komen te hangen. En dat is uiteindelijk gelukt.

Tekst loopt door na de foto.

Dinsdagavond is het doek met de foto van Scheffer, in bijzijn van Maarten Westermann, onthuld in het café van de Kennemer Sporthal. Voor het oog van de leden van de Société Pim Mulier en enkele Haarlemse sporthelden, zoals Yvonne van Gennip. 

Tekst loopt door na de video.

Bekijk hieronder beelden van de onthulling van de foto van Guus Scheffer in de Kennemer Sporthal. 

De foto komt later nog aan de buitenkant van de sporthal te hangen. Maarten Westermann is uiteraard heel blij dat Guus Scheffer eindelijk een eerbetoon krijgt in de stad. "Dat maakt een mens toch wel een beetje trots. Het heeft wel wat voeten in de aarde gehad, maar het is een heel leuk moment. Het is terecht dat deze vergeten gewichtheffer een mooi eerbetoon krijgt. Gewichtheffers moet je nooit vergeten", aldus de Heemstedenaar. 

Familie van Scheffer

"Het vinden van familieleden van Scheffer is niet gelukt. Het zou leuk zijn als er iemand is, familie bijvoorbeeld, die hier plezier aan gaat beleven. Dat er een familielid is opgehangen. Maar dat is een beetje ongelukkig gezegd", lacht de verzamelaar. De medailles van Scheffer zijn overigens bij het museum ondergebracht. 

Tekst loopt door de de foto.

Voor de onthulling waren er ook twee Haarlemse sporthelden actief in de sporthal. Oud-judoka's Claudia Zwiers en Cor van der Geest gaven een judo-clinic.

Ook de Haarlemse band het Ampzing Genootschap droeg een lied op ter ere van Guus Scheffer, zoals je hieronder kunt zien: