Texel loopt niet warm voor de verkiezingen van de Provinciale Staten. Dat bleek tijdens het slotdebat op vakantiepark De Krim waar tien lijsttrekkers met elkaar de strijd aan gingen over veelal Texelse onderwerpen. In de theaterzaal zaten voornamelijk aanhangers van de provinciale en Texelse politiek. De organisatie probeerde nog om scholieren erbij te betrekken door een gratis busreis te organiseren, maar die poging liep op niets uit.
Het is een traditie dat de Texelse VVD het slotdebat organiseert voor de verkiezingen. Voor de kiezers hoeven de politici niet naar het eiland te komen, omdat de Texelaars niet de moeite nemen om het evenement bij te wonen. Dat bleek ook weer bij dit debat maandagavond.
De lijsttrekkers maken wel graag de oversteek vanwege het dagprogramma, want dat is net een gezellig schoolreisje, na wekenlang campagne voeren. Zo brachten zij een bezoek aan de versterking van de Prins Hendrik Zanddijk. Ook in museum Kaap Skil kregen de politici een uitgebreide rondleiding van museumdirecteur Corina Hordijk. En werd ook de jurk uit het Palmhoutwrak in museum Kaap Skil bewonderd. Vervolgens werd er stil gestaan bij de kaalslag onder de vissers in de haven van Oudeschild.
De lijsttrekkers worden op zo'n dag op Texel in de watten gelegd. "Het is misschien wel belangrijk dat de politici nu ook in alle rust met elkaar in contact komen", zegt organisator Arnold Langeveld. Want na het debat overnachten ze ook gezamenlijk in hotel Texel. Naar verluidt worden dan achter de schermen al de eerste gesprekken voor een coalitievorming gevoerd. "Na de vergadering worden meestal de beste besluiten genomen", zegt Langeveld met een knipoog.
'Om boeren te beschermen moet de Provincie zich verzetten tegen het stikstofbeleid', was één van de stellingen waar de lijsttrekkers voor of tegen konden zijn. Een belangrijk onderwerp voor 'De Vrije Republiek Tessel'. De partijleiders van JA21, CDA en BBB kozen de rechterkant van het podium, omdat zij het met deze stelling eens waren.
Daniel van den Berg van JA21 zag de leegloop van de haven van Oudeschild met lede ogen aan. Met name de stikstof zorgt ervoor dat het voor deze beroepsgroep moeilijk wordt om verder te gaan, meent hij.
Ook Willemien Koning (CDA) zei dat bij de boeren al 70 procent op de stikstofuitstoot is gereduceerd. "We moeten met elkaar kijken hoe we de natuur kunnen versterken." Zij kreeg het zwaar te verduren, omdat ook het CDA de handtekening heeft gezet achter de stikstofaanpak in het regeerakkoord.
Gedeputeerde en lijsttrekker van de VVD Esther Rommel gaf aan dat het verspilde energie is om nog hier tegen te verzetten. "We zijn al met de boeren op Texel in gesprek. We moeten kijken waar we maatwerk kunnen leveren, dus wat er mogelijk is op het eiland."
"De woningen worden weggekocht door overkanters, dat is het grote probleem"
De jonge Texelaars Thomas van de Vlerk en Rodny Stolk kregen het podium om de politici het vuur aan de schenen te leggen. Ze vroegen aan de lijsttrekkers wat zij dachten wat er speelt onder de Texelse jongeren. Het antwoord was snel duidelijk: wonen.
Bouwen in het groen, moet volgens Daniel van den Berg (JA21) mogelijk zijn. Zelfs op de erven van boeren. Remine Albert (SP) vond dat het aantal tweede (recreatieve) woningen weer voor de Texelaars teruggevorderd moest worden. "De woningen worden weggekocht door overkanters, dat is het grote probleem." Op de vraag hoe zij de schadeclaims die daaruit vloeien wil betalen, bleef zij het antwoord schuldig.
Ook het CDA vond dat aan de rand van de dorpskernen op kleine stukjes gebouwd kan worden. "We hebben 450 hectare landbouwgrond omgezet in natuur. Voor woningbouw zul je ongeveer op 2 hectare nodig hebben", aldus Koning.
"Niemand durft iets te zeggen over hoeveel van deze woningen naar statushouders gaan"
Robert Frido Boom was één van de weinige Texelaars die wél het debat bijwoonde. "Diverse zaken op deze avond zijn niet benoemd", zegt hij. "Ze hebben vanavond gesproken over woningbouw. Maar niemand durft iets te zeggen over hoeveel van deze woningen naar de statushouders gaan. Ik snap wel dat het een heikel onderwerp is, maar je moet het wel benoemen."
Boom was ook kritisch over het windmolenbeleid. Hij vroeg zich openlijk in de zaal af wat het milieuvoordeel was van windmolens op zee. "Niemand die hier een concreet antwoord op kon geven. Behalve Jeroen Olthof van de PvdA. Die zei eerlijk dat hij hier geen antwoord op had."
Dat geldt volgens Boom ook voor leegloop van de visserij. "Ze staan allemaal met krokodillentranen vanmiddag op de haven. Ze steunen volledig de visserij. Maar ze gaan wel de Noordzee vol zetten met windmolens. Dat is niet te rijmen."
Hij luisterde naar de discussie over hoe Texel samen met Den Helder de 'mainport' kan worden voor de windmolenindustrie en waterstof. "De haven van Oudeschild is nu uitgestorven. En er gebeurt nu niets. Dit wordt ook allemaal weer doorgeschoven. De haven draait nu een verlies van bijna 1 miljoen per jaar, dat is best pittig. Ik heb nu weinig concrete oplossingen gehoord. Ze moeten nu een keertje hakken met de botte bijl. En niet oeverloos praten over punten en komma's."
"We hadden misschien meer vragen over stikstof verwacht"
Ondanks de matige belangstelling van de Texelaars vond Langeveld het wel 'een leuke avond'. "We hadden misschien meer vragen over stikstof verwacht. Dan had je ook meer discussie kunnen krijgen."
Volgens de organisator is iedereen het er wel over eens dat er iets moet gebeuren. "De stip op de horizon is voor iedereen gelijk. Alleen het tijdspad daarheen is voor iedereen wel verschillend. Ik vergelijk het met een knoop in je zakdoek die je eruit moet halen. Je kunt de zakdoek kapot snijden of de tijd nemen om de knoop eruit te halen. In het laatste geval blijft de zakdoek ook heel."
Langeveld kijkt ondanks de tegenvallende belangstelling met voldoening terug. "Het lijsttrekkersdebat is een traditie." Dat ze in de watten worden gelegd, vind hij vanzelfsprekend. "We zijn een gastvrij eiland. Op Texel hebben we altijd wat moois te laten zien. Het is goed om zowel de kansen als de bedreigingen voor het eiland aan ze voor te leggen. Ja daarvoor zou ik ook niet thuis blijven."