Ga naar Content

Dit is de bijzondere schat van West-Friesland: "Het is de vondst van de eeuw"

Vier gouden oorbellen die dateren van 1000 tot 1050 na Christus, 39 zilveren munten uit de periode 1200 tot 1250 en twee gouden versieringen van kleding. Dat is de enorme schat die detectorzoeker Lorenzo Ruijter uit de West-Friese grond bij Hoogwoud heeft gehaald. Maar, wat maakt deze schat zo bijzonder?

De schatvondst van Hoogwoud - Foto: Foto © Archeologie West-Friesland/Fleur Schinning

Om die vraag te beantwoorden moeten de geschiedenisboeken open: terug naar twee mogelijke scenario's halverwege de dertiende eeuw, de tijd dat de schat in de bodem terecht is gekomen. Willem II, de graaf van Holland, was aan de macht. Naast graaf was hij ook koning en één van de machtigste vorsten in West-Europa. Hij regeerde al in Zeeland en het grootste stuk van wat nu Noord- en Zuid-Holland heet. Over één plaats regeerde hij nog niet: West-Friesland. Daar wilde hij verandering in brengen. 

Tussen Holland, West-Friesland en de kolonisten is dan al een 200 jaar durende ruzie aan de gang. Is de graaf eigenaar van West-Friesland, of zijn de West-Friezen dat zelf? De West-Friezen wisten het wel: dat waren zijzelf. Dat vochten ze niet met hun hooivorken uit, maar ze huurden legers in om de Hollanders te verdrijven. Die huurlegers moesten worden betaald. Deze schat zou het betaalmiddel kunnen zijn.

Volgens Michiel Bartels, archeoloog bij Archeologie West-Friesland, is er nog een scenario: om aan geld te komen hebben de West-Friezen tijdens één van hun aanvallen de adel beroofd en de buit verstopt.

De schat

De oorhangers - Foto: Foto © Archeologie West-Friesland/Fleur Schinning

De maansikkelvormige oorhangers
Het meest waardevolle van de schat zijn de twee paar oorbellen. In Nederland zijn maar drie keer eerder soortgelijke oorbellen gevonden. Deze oorbellen of oorhangers, werden alleen gedragen door de elite. Ze hingen niet door middel van een gaatje in het oor. Onderzoekers gaan uit van een bevestiging aan een kap of haarband bij de oren.

Opvallend is dat deze oorbellen helemaal niet uit dezelfde tijd komen als de tijd waarin de schat in het veld is beland. De oorbellen waren al ruim twee eeuwen ouder en al hartstikke uit de mode. Degene van wie deze oorhangers waren, had ze enkel in het bezit omdat het nog geld waard was. 

De zilveren muntjes - Foto: Foto © Archeologie West-Friesland/Fleur Schinning

Zilveren penningen
Er zijn 39 zilveren penningen gevonden. Stuk voor stuk zijn ze zeldzaam, omdat ze heel dun en klein zijn. Daardoor zijn ze lastig te vinden, zelfs met een metaaldetector. Eén munt is specifiek erg belangrijk: die heeft als uiterste datum 1248. Munten hebben een bepaalde omlooptijd, net zoals de euro dat nu ook heeft. Door deze munt hebben onderzoekers vast kunnen stellen dat de schat na 1248 is begraven. 

Ook zat er nog een klein stukje textiel om te munten heen. Dat duidt erop dat de schat in een doek gewikkeld zat. 

Gouden versieringen - Foto: Foto © Archeologie West-Friesland/Fleur Schinning

Gouden versieringen
Voor de onderzoekers van Archeologie West-Friesland zijn de gouden versieringen nog een raadsel. Er zijn eerder geen vergelijkbare voorwerpen gevonden. Ze denken dat de versieringen aan een kledingstuk of ceintuur hebben gezeten, maar zijn losgeknipt. 

Inmiddels is er contact geweest met andere onderzoekers, die zeggen dat het ook van een crucifix (kruisbeeld met daarop het lichaam van de gekruisigde Christus) zou kunnen zijn. Een andere optie is gouden strips van een draagbaar altaar. Hier is nog geen zekerheid van.

Het volledige onderzoek is terug te lezen op www.archeologiewestfriesland.nl 

Tip ons!

💬 Stuur een Whatsapp-bericht met een tip, foto of video naar 06-30093003 (handig om op te slaan in je telefoon)!

📧 Contacteer de redactie of journalisten bij jou in de buurt via ons tipformulier.

Op de hoogte blijven?

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.