Rob ziet veel mooie dingen in Hilversums toekomstplaatje, maar niets concreet: "Crimineel gebrek aan leiderschap?"

Zijn eigen antwoord luidt volmondig 'ja'. Bij het maken en het vaststellen van het toekomstplaatje voor Hilversum, wat officieel de Omgevingsvisie 2040 heet, ervaart hij dat bestuurders en politiek geen durf laten zien. Ze kiezen voor veiligheid, terwijl zij juist nu leiderschap moeten tonen. In Roskes' optiek betekent dat keuzes maken die tot wrijving en uiteindelijk tot gedragsverandering leiden.

En ja, als hij het lijvige stuk leest dan wordt hij vrolijk van wat daar staat. "Duurzaamheid staat op één. Dan denk je: hé, dat gaat goed. Maar als je op de laatste pagina's komt, dan kom je erachter dat ze niets willen vastklikken. Een paar dingen willen ze stap voor stap doen en nu nog niets vastleggen, zoals energie, mobiliteit en groen. Ze schuiven zaken voor zich uit, omdat ze willen zien wat het betekent voor het ruimtebeslag", vertelt de Hilversummer. 

Greenwashing

Dat uitstelgedrag zorgt er volgens Roskes voor dat pijnlijke en moeilijke beslissingen op de lange baan worden geschoven, de klimaatdoelen van 2040 een utopie zijn en dat er in deze periode bijvoorbeeld helemaal niets gebeurt voor het groen en de fiets. Mede hierdoor vindt hij dat Hilversum zich schuldig maakt aan 'greenwashing'. Dat staat voor je duurzamer voordoen dan daadwerkelijk het geval is.

"Er is voor zover bekend geen enkele gemeente in Nederland die nu al voldoende en tot in detail uitgewerkte plannen heeft liggen om de klimaatdoelen in 2040 met zekerheid te halen. Hilversum dus ook niet. In de Omgevingsvisie staat duidelijk dat Hilversum die doelen wil halen, welke stevige maatregelen we nu al nemen", reageert de gemeente Hilversum op de kritiek.

Echte omslag

De Hilversummer vindt dat het klimaat een andere benadering hoort te krijgen. Er moet een echte omslag komen in het handelen en denken. Hoe dat exact moet, heeft hij twee jaar geleden opgetekend in het Klimaatmanifest Hilversum.

En nu vertegenwoordigt Roskes niet alleen zichzelf maar meer lokale organisaties. Deze boodschap uit hij ook namens Hilversum100, de Fietsersbond, Grootouders voor het Klimaat, Rover XR, Klimaatalarm Hilversum en de Milieudefensie. En eerder spraken de Hilversumse bewonersclubs zich ook al uit over een gebrek aan lef.

Verander de context, is zijn oproep. Als Hilversum bijvoorbeeld echt het centrum zo autoluw mogelijk wil hebben, dan horen daar keuzes bij die de automobilist gaat voelen. Zolang de kortste route nog altijd door het hart van Hilversum is en mensen geen ander gedrag moeten vertonen, blijft die helft van de weggebruikers, die niets te zoeken heeft in het centrum, dezelfde weg nemen. 

Verdampend autogebruik

"Bij iedere voordeur in Hilversum staat een auto. Dat zijn er iets minder dan 50.000. Een hele hoop, maar er zijn 120.000 fietsen in Hilversum. Uit het oog van sociale rechtvaardigheid zou er juist meer voor de fietser gedaan moeten worden. Als je het wegennet verandert, dan verdampt ook het autoverkeer. En ik snap dat er in de politiek niets moeilijker is dan de context veranderen, maar nu lopen ze er met een grote boog omheen. Dat is gebrek aan leiderschap", zijn de luid en duidelijke woorden van Roskes. 

Meer nadruk op fietspaden en minder op die voor de auto zou het uitgangspunt moeten zijn. Maar dat gaat al snel mis. Als voorbeeld geeft hij de gewenste herindeling van het winkelgedeelte van de Gijsbrecht van Amstelstraat. Volgens Roskes zegt de gemeente dat er aan de breedte van de rijbaan en het vasthouden aan tweerichtingsverkeer niet te morrelen valt. Dan doen ze al gelijk niet wat ze in hun toekomstvisie beloven: daar staan lopen en fietsen boven ruimte voor de auto.

Bij de herontwikkeling van de Gijsbrecht sorteert de gemeente naar eigen zeggen al voor op de nieuwe gebiedsgerichte aanpak. In samenspraak met inwoners en ondernemers kan het inderdaad goed zijn dat de prioriteitsvolgorde anders wordt, omdat er andere keuzes gemaakt kunnen worden. "Dat betekent niet dat met een andere keuze op één locatie de volgorde, uitgangspunten of doelen van de Omgevingsvisie overboord gaan."

Tevens mist de oud-ambtenaar een koers die wordt uitgezet op het gebied van duurzaamheid. Dan heeft hij het voornamelijk over zonnepanelen. Ondanks soepelere regels blijft het voor huiseigenaren in beschermd dorpsgezicht een hels karwei om panelen op hun dak te mogen leggen. Vaak is de argumentatie dat plaatsing 'aantasting van het daklandschap is'. "Ik heb er zelf flink voor moeten vechten en bij drie keer bij de welstandscommissie geweest."

Geen concreet uitvoeringsplan

Vanuit het Hilversumse raadhuis klinkt dat de toekomstvisie een vergezicht schetst en aanzet is voor maatregelen. "De omgevingsvisie is een visie en geen concreet uitvoeringsplan met locaties, geld en capaciteit. De visie wordt concreet gemaakt in programma's zoals voor energie of mobiliteit", is een deel van de reactie van de gemeente op de kritiek van Roskes.

Maar het is ook weer niet zo dat er helemaal geen concrete zaken in het toekomstplaatje staan, zo meent de gemeente. Zo staat er klip-en-klaar in dat er niet in de natuur wordt gebouwd, meervoudig ruimtegebruik vereist is, Hilversum op een gezonde manier groeit en gaat werken op een gebiedsgerichte manier.

Omkeerbare zonnepanelen

"Mijn motivatie zijn mijn kleinkinderen", zegt hij terwijl hij naar de foto's aan de muur kijkt. "Hoe kunnen we voor hen iets leefbaars achterlaten? Door in ieder geval niet te zeuren over het uitzicht. Daarnaast is het plaatsen van zonnepanelen omkeerbaar. Mochten we in de tussentijd andere oplossingen hebben gevonden om energie op te wekken dan zijn die panelen er ook snel weer af."

Hij verlangt terug naar de jaren '90, waarin Hilversum het beruchte Plan Wegen 1996 introduceerde. Roskes schreef mee aan dit verkeersplan, dat voor de nodige opschudding zorgde. Juist omdat dit tot wrijving, rumoer en gedragsverandering leidde, toonden de Hilversumse bestuurders toen lef. Hier zouden de huidige bestuurders een goede les uit kunnen trekken, meent de Hilversummer.