Ga naar Content

Texelfan Maarten van Rossem: "Eiland deels verkloot door toerisme"

Heeft Texel de grenzen van het toerisme bereikt? "Al jaren", zegt Nederlands historicus en Texelkenner bij uitstek Maarten van Rossem. "Ik kwam als jochie van tien op Texel. Dat was in 1953. Maar toen was er niet veel te doen." Van Rossem heeft het karakter van het eiland zien veranderen en het toeristenverkeer zien groeien. En zeker niet in het voordeel van het eiland zelf, meent hij. "Vooral De Koog vind ik verkloot door het groeiende toerisme." 

Historicus Maarten van Rossum geeft uitleg over het oude lanschap van Texel. - Foto: NH Nieuws

Van Rossem kan het Texel uit zijn verleden nog goed herinneren. "Ik heb nog een foto met mijn moeder op het strand. En toen zag je nog geen andere badgasten", zegt hij. Zijn eerste vakantieadres was Hotel California tussen Den Burg en De Koog. "In relatie met de tekst uit de popmuziek is dat hotel natuurlijk wel bijzonder om daar gelogeerd te hebben." Daarna was pension Lida in De Koog het vaste vakantieadres. "In de jaren zestig zijn we nog regelmatig naar De Koog geweest, maar vonden het daar toen al veel te druk."

De familie Van Rossem heeft zelfs nog overwogen Texel in te wisselen voor een ander waddeneiland. "Uiteindelijk hebben we gekozen voor het rustige Den Hoorn. Decennia lang hebben we in appartementenboerderij De Gouden Reaal gezeten. Dat doen we nu niet meer om de doodeenvoudige reden dat op de bovenverdieping geen toilet is. En als je ouder wordt, is dat verdomd vervelend."

"Het is het klassieke rustige dorp dat verkloot is door het toeristenverkeer"

Historicus Maarten van Rossem

Nederlands bekendste historicus en nationale mopperkont komt nog regelmatig op het eiland. In het voor- en naseizoen. "Ja en zelfs twee weken in augustus", zegt hij. "Dan is het hoogseizoen op Texel. Dan kom ik er liever niet. Maar dan zijn nog de wandelroutes open." Hij is ook een liefhebber van de strandpaviljoens. Liefst een 'slordig' exemplaar, zoals hij dat noemt. "Bijvoorbeeld paal 12. Maar dat is ook al op weg om veel te modieus te worden met relaxbanken en dat soort rommel. Ik hang erg aan 'de jaren '50 familievakantie'."

Hij is uitgesproken over badplaats De Koog. "Het is verschrikkelijk. Het is er druk en ordinair. Het plaatsje bestaat uit winkels en cafés. Het is het klassieke rustige dorp dat verkloot is door het toeristenverkeer. Dat trekt goedkoop dagtoerisme aan. Het is het Marbella van de Noordzee. En een voorbeeld zoals het niet moet." Op de toeristische plekken komt hij ook niet graag. "Mijn aanwezigheid beperkt zich tot het zuidelijk deel van het eiland. Den Hoorn gaat, hoewel het op dat dorpspleintje ook steeds drukker wordt."

Nachtleven

"Ik heb Texel altijd gezien als het eiland voor een familievakantie. Kindertjes op het strand en een wandeling maken. Je gaat er zeker niet heen voor het nachtleven. Mijn zuster ging er een keer heen om te dansen. Daar spraken wij schande van. Elke avond dansen in de Buteriggel in De Koog. Je had destijds zelfs al een nachtleven op Texel. Maar daar heb ik nooit iets mee gehad."

"Vroeger ging je met een soort stoombootje naar het eiland."

Historicus Maarten van Rossem

De dorpen Oosterend en De Waal zijn ook favoriet bij Van Rossem. Met name om de authenticiteit. Het oostelijke deel van Texel is ongerept. "Laten we hopen dat het zo blijft. Dat heeft ook te maken met het feit dat de Waddenkust anders is dan de Noordzeekust. Het licht is er heel mooi." Texel kent volgens hem daardoor twee 'gezichten'. "Ik wil geen ruchtbaarheid geven aan deze mooie kant van Texel. Want voor je het weet wordt het daar ook heel druk. Dat moet je niet willen."

Waar vroeger de kleine veerboten van Texel nog aanmeerden in Oudeschild, komen deze nu aan in de veerhaven op 't Horntje. "Dat is het breekpunt geweest voor Texel", is de mening van de historicus. "Vroeger ging je met een soort stoombootje naar het eiland. Toen was je een uur onderweg en bovendien konden er maar drie of vier auto's op." Geen uitnodiging in ieder geval om met de auto naar het eiland te gaan. "Of je kwam op de fiets of helemaal niet."

De veerboten zijn in de loop der jaren groter geworden en ook dubbeldeks. Zo kunnen er nu per uur een paar honderd auto's op vervoerd worden. "Tenslotte zullen ze zo'n grote boot kopen dat je er in Den Helder oploopt en op Texel er weer af kan. Precies zo lang als het Marsdiep", grapt hij. 

Beleid

Het is volgens Van Rossem belangrijk dat er goed beleid wordt gemaakt op het eiland. Het gemeentebestuur heeft het toeristisch toekomstplan vastgesteld, dat nu ter inzage ligt. Hij vindt het goed dat Texel een maximum heeft gesteld aan het aantal toeristische slaapplaatsen. "Maar ik weet niet of dat ook wordt gehandhaafd", zegt hij.  "Het moet niet uit de hand lopen. Dat het eiland bijvoorbeeld ten prooi valt aan het massatoerisme, zoals De Koog dat is overkomen."

Hij waarschuwt om niet in het 'Schipholproces' terecht te komen. "Dat er jaarlijks duizenden slaapplaatsen bij gesmokkeld worden. En dat je niet volledig wordt bestuurd door de belangen van de middenstand. Ik zal u ook verklappen dat ik niet graag winkel in Den Burg. Ik heb daar niets te zoeken."

"Weet u wie de ergste vijanden zijn van het eiland, dat zijn de Texelaars zelf"

Historicus Maarten van Rossem

Ook over de bed and breakfasts heeft Van Rossem uiteraard een mening. "Allerlei plaatsen zijn ten prooi gevallen aan deze sector. Denk aan Amsterdam, waar het meest dominante geluid die van het rolkoffertje is. Je moet oppassen dat driekwart van de bevolking niet iedere kamer verhuurt aan toeristen. Daar moet je paal en perk aan stellen. In Amsterdam zitten ze nu met de gebakken peren."

Van Rossem houdt soms lezingen op het eiland. Zo hield hij ook een lezing voor Natuurmonumenten. Na afloop sprak hij met iemand van deze organisatie: "Ach mijnheer van Rossem. Weet u wie de ergste vijanden van het eiland zijn, dat zijn de Texelaars zelf, zei deze meneer."

"Een piepklein vervallen vakantiehuisje is nu een kapitale villa dat lijkt op een crematorium"

Historicus Maarten van Rossem

De historicus kan dat beamen. Hij noemt als voorbeeld het oudste gedeelte van Texel: het gebied rondom De Hoge Berg. "Er stond een piepklein vervallen vakantiehuisje, niet groter dan een kippenhok. Daar staat nu een kapitale villa dat lijkt op een crematorium." 

Ook noemt hij het voorbeeld van voormalig jeugdherberg Panorama dat op het hoogste puntje stond. "Door een raadselachtige ontwikkeling zijn daar twee luxueuze villa's neergezet. En dat is een beetje mijn probleem met Texel. Elke keer als ik op het eiland ben, is er ergens weer iets bijgebouwd." Het zou volgens hem een slechte zaak zijn als Texel nog verder wordt volgebouwd. "Texel moet ophouden om ongeremd bouwvergunningen te verlenen. Want dan wordt de kip met de gouden eieren geslacht. En dat niemand meer naar Texel komt."

NH360 over toerisme op Texel

Heeft Texel de grens van het toerisme bereikt? Hierop hoopt NH antwoord te krijgen. De verhalen komen vanuit alle kanten: 360 graden.

Van 28 februari tot en met 3 maart verplaatst NH een deel van de redactie naar Den Burg. Deze week zijn we dagelijks te vinden in het Glazen Paleis. 

Wil je meepraten? Iedereen is welkom om langs te komen en zijn/haar verhaal met ons te delen. Gewoon een kijkje nemen mag ook. Onze redactie is vanaf morgen te vinden in het Glazen Paleis, gelegen in het park de Wezentuin in Den Burg. 

Alle verhalen die vanaf Texel worden gemaakt, zijn te herkennen aan de NH 360º vormgeving boven de artikelen. Een bundeling van de verhalen is te vinden op nhnieuws.nl/360texel.

Lees ook