Hoe een training voor de Elfstedentocht uitliep op een ultieme uitputtingsslag

"De eerste officiële editie was in 2004, maar het begon allemaal een paar jaar daarvoor", vertelt Grotenhuis. Hij zag de Elfstedentochten van 1985 en 1986 en dacht bij zichzelf: 'Dat moet Bert ook maar een keer gaan doen.' Maar ja, hoe kan je dan het beste trainen voor een tocht, waarvan je niet eens weet of die er überhaupt komt?

'Na eerste keer was ik helemaal kapot'

Grotenhuis maakt een plan. "Ik gaf mezelf de opdracht om iedere laatste vrijdag van het seizoen de hele dag op de ijsbaan van Haarlem te gaan schaatsen. Van opening tot sluiting. Om te voelen wat het met mijn lichaam deed, waar je goed op moet letten als je zo lang op de schaatsen staat." De eerste keer rijdt hij 263 rondjes. "Ik was helemaal kapot. Al die bochten. Het was zó zwaar."

Tekst loopt door na de foto.

En zo doet Grotenhuis dat een paar jaar achter elkaar. Helemaal in zijn eentje. Als eerste stapt hij de ijsbaan op en als laatste doet hij ook weer de deur achter zich dicht. Bij andere schaatsers begint het ook op te vallen. "Ze dachten, wat is Bert nou allemaal aan het doen? Toen haakte Willem van Vliet uit Leiden een keer aan en vervolgens kwamen er steeds meer schaatsers bij." 

De voorzitter van IJsclub Haarlem raakt ook langzaam op de hoogte van de bizar lange training van Grotenhuis en samen bespreken ze het plan om er voortaan een wedstrijd van te maken en er een bokaal aan te koppelen. Kortom, wie rijdt de meeste rondjes van openings- tot sluitingstijd? En zo begint de eerste editie in 2004, traditioneel op de laatste vrijdag van het schaatsseizoen. "Aan het begin deed alleen IJsclub Haarlem mee. Dat waren vooral mannen, later schreven ook steeds meer vrouwen zich in. En ook andere ijsclubs sloten zich langzamerhand aan."

Tekst loopt door na de video.

Kijk hieronder een reportage over de Bert Grotenhuis Bokaal van 2019:

Evenement wordt steeds populairder

De organisatie doet Grotenhuis de eerste jaren helemaal zelf. Later neemt de ijsclub dat van hem over. Steeds meer schaatsers, ook jongeren, sluiten zich aan. Het aantal rondjes werd, en wordt nog steeds, bijgehouden door een groot scorebord langs de baan. Dan hoeven de schaatsers zelf niet te tellen, want dat kan door uitputting wel eens moeilijk gaan worden. De geest wordt na een paar honderd rondjes toch wat minder scherp en het lichaam steeds stijver. "Er was zelfs iemand die na een paar uur het ijs afstapte en even naar de fysio ging om de rug te laten masseren. Daarna ging ze gewoon weer door", lacht Grotenhuis. 

Beroemde schaatsers gaven het startschot. "Yvonne van Gennip, Fausto Marreiros en de gebroeders Rykkje bijvoorbeeld. Ik hoop dat Bob de Jong, altijd kind van de ijsbaan hier geweest, volgend jaar het laatste startschot komt geven", aldus Grotenhuis. "Hij had hier een aparte status. Als het ijs gedweild moest worden, moest iedereen van het ijs, behalve de Olympisch kampioen. Die mocht achter de ijsmachine blijven rijden."

Teskt loopt door na de foto.

Volgend jaar is dus de twintigste en laatste editie. De reden is praktisch, legt Grotenhuis uit. "Ik ben van Haarlem naar Flevoland verhuisd en er zijn hier geen ijsbanen in de buurt. Dus ik kan niet trainen. Ik heb al die jaren meegedaan, maar heb nu bijvoorbeeld sinds november al niet meer geschaatst. En twintig is ook wel een mooi rond getal."

"Wedstrijd met jezelf"

Maar eerst is dus nog die negentiende editie, op vrijdag 17 maart. Er is een beker te winnen, maar dat moet niet het hoofddoel zijn. "Je moet het vooral 'voor de leuk' doen. Je bent ook van harte welkom als je één rondje schaatst. De sfeer is altijd goed en gezellig. Je probeert de uitdaging aan te gaan met jezelf, je oude record weer zien te verbreken." Zo reed Grotenhuis de eerste keer 263 rondjes, een paar jaar later waren dat er al 425.

"Veel deelnemers zijn trots aan het einde van de dag en verrassen zichzelf met hun prestatie. Maar uiteindelijk loopt iedereen toch een keer te vloeken en zich af te vragen waarom hij of zij zich ingeschreven heeft", lacht de Flevolander.

Tekst loopt door na de foto.

Ook dit jaar staan er weer jonge schaatsers aan de start. Maar de oud-Haarlemmer hoopt dat er nog meer inschrijvingen bijkomen. Hij heeft een paar tips ter voorbereiding. "Probeer een keer langer te schaatsen dan je normale trainingstijd en kijk wat dat met je voeten doet. Doe strakke sokken aan en neem een extra paar mee. Tape de kwetsbare plekken goed in, zodat je geen blaren krijgt en blijf vooral genoeg eten en drinken gedurende de dag. Ik ben niet van 'opgeven is geen optie.' Als het niet verantwoord meer is, dan moet je gewoon stoppen." 

Tot slot nog even terug naar waar het allemaal begon. Want uiteindelijk bleken die lange trainingen van Grotenhuis niet voor niets te zijn geweest. Hij schaatste de Elfstedentocht in 1997 helemaal uit. En later wandelde én fietste hij 'de tocht der tochten' ook nog een keer. "Daar heb ik nog een diploma voor gekregen. Er zijn maar 1300 mensen die zo'n diploma hebben."