Machteloosheid bij Syrische nieuwkomers na verwoestende aardbeving: "Iedere dag voel ik wanhoop"

Een van de Syrische nieuwkomers die zich machteloos voelt sinds de verwoestende aardbeving is Lobna Abdo uit Anna Paulowna. Zij kan er met haar verstand niet bij dat haar geboortegrond opnieuw door een grote ramp geraakt is. Directe familie heeft ze niet in het bevingsgebied, wel hebben haar vrienden en kennissen te maken met de gevolgen van de aardverschuiving. Een aantal van hen woont in Aleppo, een stad in Noord-Syrië.

"Ze vertellen mij dat ze altijd bang zijn en niet in hun appartement durven te slapen." Voor de ramp was de situatie in het land al behoorlijk heftig, vertelt ze, maar nu is het leven helemaal moeilijk. "Je moet je voorstellen dat er geen ondersteuning of hulp is. Er is er geen voedsel, geen elektra, geen beschutting voor de kou. Dit konden ze er echt niet bij hebben." 

Stemmen tussen het puin

Hoewel haar geliefden geen verwondingen hebben opgelopen na de aardbeving, krijgen ze wel te maken met heftige situaties. "Wat mijn vrienden me vertellen is dat ze tussen het puin van de ingestorte gebouwen stemmen horen die om hulp roepen. En dan kun je niet helpen, want er zijn geen graafmachines. Je hebt alleen je handen, maar dat is niet genoeg om zwaar materiaal te tillen." Dat Lobna niet direct kan helpen, frustreert haar enorm. "Ik heb elke dag contact met mijn vrienden in Syrië, maar ik kan niet veel voor ze betekenen", zegt ze geëmotioneerd. "Die wanhoop voel ik elke dag. Ik leef enorm met ze mee."

De angst die de Syrische voelt over de toekomst van haar geliefden, is vergelijkbaar met de angst tijdens de burgeroorlog, vertelt ze. "Alle slechte herinneringen over de oorlog komen terug. Ik dacht dat ik geen trauma's had, maar die heb ik wel." Als Lobna gevraagd wordt wat haar zou kunnen helpen om de situatie van zich af te schudden zegt ze: "Eigenlijk niets. Als ik aan het werk ben, merk ik wel dat het zorgt voor afleiding. Maar zodra de dag voorbij is en wil slapen, lukt dat eigenlijk niet."

Betrokkenheid

Angst hebben en niet kunnen slapen na zo'n grote gebeurtenis is een normale en menselijke reactie, zegt psychiater en trauma-expert Aram Hasan. De arts is zelf van Syrische afkomst en heeft veel mensen met dezelfde culturele achtergrond in zijn praktijk. Een van zijn cliënten die familie heeft in Syrië, belde hem onlangs volledig in paniek op.

"Ze belde me en vertelde over haar ouders in Syrië. Ze maakte zich enorm zorgen en omschreef haar gevoel alsof 'de dood om me heen sliep'. Die angst voor de dood is enorm, maar het is een logische reactie na zo'n grote gebeurtenis", vertelt de psychiater. Dat geliefden van aardbevingsslachtoffers niet in slaap komen, zoals Lobna ook omschrijft, hoort de psychiater vaker. "Soms schrijven we dan medicatie voor, dan komen ze wat tot rust."

Belangrijk voor deze groep is dat ze zich gehoord voelen, vertelt Hasan. Daarnaast is het van belang dat ze betrokken worden bij wat er gebeurt. "Voor hen is het belangrijk dat er iets gebeurt voor de slachtoffers. Dat deze groep betrokken wordt bij bijvoorbeeld een inzamelingsactie helpt ook om het gevoel van onmacht te verlichten."

Enorme ontlading

Die behoefte om iets te doen voor de slachtoffers merken ze ook bij het vluchtelingenontmoetingscentrum Boost in Amsterdam. Afgelopen week is daar een 'geweldig grote' actie opgezet voor de Syrische slachtoffers. Op locatie werden goederen ingezameld die naar het Arabische land worden vervoerd. "Dat was indrukwekkend om te zien", vertelt coördinator Karin Arendsen. "Het initiatief kwam vanuit de Syrische bezoekers, zij hebben in zeer korte tijd een gigantische hoeveelheid aan goederen ingezameld.

Donderdag zijn alle spullen weggebracht naar een distributiecentrum. "Daarna merkten we een enorme ontlading bij de deelnemers, maar ook dat het verdriet bij de Syriërs weer ruimte kreeg", zegt Karin. "Iets doen helpt mensen, meer zelfs dan erover praten. En het houdt ze bezig."

Extra knuffels

Of er bij Boost meer wordt gedaan om Syriërs mentaal te ondersteunen is nog onduidelijk, maar de coördinator sluit het niet uit. "Dat ligt echt aan de deelnemers. We zijn een ontmoetingscentrum en ze komen hier om met andere vluchtelingen en Amsterdammers op te trekken." Wel onderstreept ze dat er veel aandacht is voor familieleden van de aardbevingsslachtoffers. "We zijn veel bij elkaar en geven elkaar extra knuffels. Daarnaast zie ik dat bijvoorbeeld Iraniërs en Eritreeërs ook erg betrokken zijn. Dat helpt enorm."