Met zijn rijzige gestalte en Twentse tongval is hij een opvallende verschijning. In Wijk aan Zee kun je niet heen om Martin Poliste, de eigenaar van de SPAR-supermarkt, een belangrijke ontmoetingsplaats in het dorp. Met zijn vrouw Johanna en zijn kinderen viert Martin dat het precies twintig jaar geleden is dat ze de winkel overnamen. Dat doen ze met de uitgave van een lokaal Monopolyspel.
Martin en zijn dochter Manon loodsen hun gevolg naar een gangetje aan de achterkant van de winkel. Daar liggen de spellen hoog opgestapeld. 'Stratoly', heet de speciale editie waarbij vermaarde namen als Lange Poten, Coolsingel en Kalverstraat zijn vervangen door Zeecroft, Relweg en Paasdal. "Het mocht geen Monopoly heten", legt Manon, zijn dochter, uit. Op die naam zit patent."
Ze benadrukt dat er, anders dan in het echte spel, geen onderscheid is gemaakt tussen dure en goedkope straten. Manon legt uit dat Stratoly meer is dan een gezelschapsspel. Met de limited edition wil het gezin-Poliste een gebaar maken: iets blijvend teruggeven aan de mensen in Wijk aan Zee, als dank voor het warme bad dat het dorp al die jaren biedt.
"Ik had geen idee waar Wijk aan Zee lag, ik heb de landkaart erbij moeten pakken"
Martin Poliste (57) moest op de kaart kijken waar Wijk aan Zee lag toen hij begin deze eeuw de kans kreeg de SPAR-winkel van Jaap Durge over te nemen. Hij kende Corus (zoals Tata Steel toen heette) en had wel eens gehoord van de Zwarte Markt. "En ik begreep dat het aan de kust moest liggen", zegt hij met een lach. Maar verder was de badplaats een open boek, die wat hem betreft een ontdekkingsreis waard was.
Hij bestuurde op dat moment in zijn woonplaats Rijssen één van de laatste Nederlandse SRV-wagens, het inmiddels uitgestorven fenomeen waarbij de supermarkt aan huis kwam. "Een leuke job, maar toen ik de kans kreeg deze winkel over te nemen, heb ik 'm met beide handen aangegrepen."
"Mijn humor is anders dan die van de echte Wijk aan Zeeërs"
Een leven dus als 'grutter', terwijl hij was voorbestemd om technisch tekenaar te worden. Dat heeft hij na de MTS (Middelbare Technische School) een half jaar gedaan en toen wist hij genoeg. "Dat was niks voor mij."
Hij moest wennen in het begin in Wijk aan Zee. De enige overeenkomst met Rijssen was de omvang van het dorp. Alsof er een een buitenaards wezen was geland aan de Verlengde Voorstraat. "De humor in Twente is anders", zegt hij."Mijn vader is heel nuchter en nogal kort door de bocht. Daar kijken ze hier nog steeds wel een beetje vreemd van op", vult Manon aan.
De integratie verliep niettemin voortvarend, vooral vanwege de vlotte aanpassing van de kinderen op de basisschool. Manon: "Als puber was zo'n grote stap misschien lastig geweest, maar ik was een jaar of acht toen ik hier kwam. Soms moesten kinderen wel eens lachen om mijn uitspraak van bepaalde woorden, maar alles bij elkaar ging het allemaal heel soepel."
"Ik ben opgegroeid met vakkenvullen"
De hectiek van het middenstandsbestaan heeft Martin en Johanna nauwelijks de tijd gegund stil te staan bij het jubileum. Een supermarkt draaiende houden is hard werken, zes lage dagen per week buffelen in teamverband. Vroeger hielp het hele gezin mee. "Ik ben opgegroeid met vakken vullen", zegt Manon, ontwerper bij een architectenbureau in Amsterdam. "En nog steeds spring ik wel eens in."
Poliste merkt aan zijn inkomsten dat arbeidsmigranten uit Wijk aan Zee vertrekken
Martin Poliste zegt dat de inkomsten van zijn supermarkt de laatste maanden zijn teruggelopen. Dat komt volgens hem doordat steeds meer arbeidsmigranten uit Wijk aan Zee vertrekken. De bestedingen van vooral Polen zijn een belangrijke inkomstenbron voor hem. Veel van hen wonen/woonden in pensions die op dit moment gesloopt worden of op de nominatie staan tegen de grond te gaan.
Er komen luxe appartementen voor in de plaats. De huurprijzen daarvan zijn voor de arbeidsmigranten niet te betalen. Verantwoordelijk voor de metamorfose van het dorp, waar arbeidsmigranten altijd het straatbeeld hebben bepaald, is ontwikkelaar Jasper de Rooij (zie 'Lees ook' hieronder).
Poliste: "Ik weet het niet precies, maar mijn gevoel zegt dat er al een stuk of vierhonderd Polen uit Wijk aan Zee vertrokken. Dat scheelt 2.000 euro per dag."
Martin rekent uit dat ze, sinds ze in Wijk aan Zee wonen, een keer of vijf op vakantie zijn geweest. Helemaal niet erg, maar het zet hem soms wel eens aan het denken over de toekomst.
Er is even sprake van geweest dat zijn zoon Leon de winkel zou overnemen, maar die heeft een ander pad gekozen. Het weerhoudt Martin er niet van er voor zijn zestigste een punt achter te zetten. "Jarenlang weken van zeventig uur. Op een gegeven moment is het klaar. Nog hooguit drie jaar en dan stop ik ermee."
Toekomst
De banden met Twente zijn niet doorgesneden. Zijn moeder (86) woont er nog. Maar Poliste en zijn vrouw zien zichzelf niet meer terugkeren naar het Oosten van het land. "Onze toekomst ligt hier", zegt hij als hij op de Dorpsweide met zijn dochter het lokale Monopolyspel presenteert. "We hebben het goed in Wijk aan Zee." Met een lach: "Ondanks mijn vreemde accent zijn de mensen inmiddels aardig aan me gewend."
Meer nieuws uit de IJmond?
💬 Blijf op de hoogte via onze Facebookgroep Nieuws uit de IJmond. Reageer, discussieer en deel jouw nieuws
📰 Volg de laatste berichtgeving altijd via NHNieuws.nl/IJmond
🔔 Download de app en krijg een melding bij belangrijk nieuws uit jouw buurt
📧 Stuur ons jouw tips op [email protected]
✏️ Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]