Ga naar Content

Aardappels flink in prijs gestegen, maar meeste aardappelboeren merken daar weinig van

De prijzen van frietaardappelen zijn de laatste anderhalf jaar verdubbeld. In 2021 kostte een kilo aardappelen ongeveer 15 cent, dit jaar is dat 30 cent. Een flinke toename, maar de meeste aardappelboeren merken daar niets van en dat heeft meerdere oorzaken. 

Foto:

Een van de redenen voor de stijging van de aardappelprijs is de droge zomer. Aardappelen waar friet van wordt gemaakt zijn door de matige oogst van afgelopen seizoen schaars. "Hier in Nederland viel het mee, maar in België en Frankrijk was de oogst echt matig", zegt Jasper Roubos, akkerbouwer en voorzitter van Producenten Organisatie Consumptieaardappelen. "Door die droogte van afgelopen zomer was er dan ook veel minder import naar Nederland." 

Daarbij hebben boeren last van een probleem dat al langer speelt: de gestegen energiekosten en dieselprijzen. "Gemiddeld gezien is de prijs net boven de kostprijs", vertelt Roubos. "Eigenlijk zou die prijs nog veel hoger moeten liggen, bijvoorbeeld 40 cent per kilo aardappelen, maar dat is nog nooit eerder gebeurd." 

"Het ligt aan de hele keten dat je meer betaalt voor friet"

Jasper Roubos, akkerbouwer en voorzitter van Producenten Organisatie Consumptieaardappelen

Dat een patatje een stuk duurder is voor de consument ten opzichte van vorig jaar, heeft dan ook maar gedeeltelijk te maken met de prijs van de piepers. "Patatverkopers zeggen vaak wel dat het aan de prijs van de aardappelen ligt, maar er is meer aan de hand", legt Roubos uit. "Als je nu een patatje koopt voor 3,5 euro, dan gaat 7,5 cent daarvan naar de boer. In 2021 was dat nog 5 cent. Het ligt aan de hele keten dat je meer betaalt voor de prijs van een portie friet."

Het overgrote deel van de aardappelboeren (zo'n 75 procent) heeft een contract met een fabrikant, hierdoor ligt de prijs van zo'n 90 procent van de verkoopbare aardappelen al vast. De overige 10 procent die al een deel van de oogst heeft verkocht profiteert van de hogere prijzen, maar Roubos onderstreept dat het om een klein aantal gaat. 

Tekst gaat door onder de foto. 

Foto:

Landelijk zijn er drieduizend professionele aardappelboeren. De overige 25 procent van deze groep heeft geen contract of een gedeeltelijk contract met fabrikanten, maar die zijn afhankelijk van het aantal afnemers. "Ze hebben lef door niet van tevoren afspraken te maken met afnemers, maar hoeveel ze verkopen en voor welke prijs is onzeker", legt de akkerbouwer uit. "Zij maken ongeveer 10 tot 15 procent meer winst."

Om te voorkomen dat aardappelboeren hun samenwerking met fabrikanten opzeggen, hebben zij de contractprijzen met 40 procent opgekrikt. Dit om ervoor te zorgen dat aardappeltelers winstgevend blijven, maar ook om te voorkomen dat ze niet over zouden stappen naar het verbouwen van bijvoorbeeld tarwe. "Dat is een stuk makkelijker om te doen", zegt Jan van Hoogen, directeur van Agrico. "Voorheen moest je hetzelfde gewas verbouwen, maar dat is niet meer zo." Daar komt bij dat de hoge kosten voor het bewaren van aardappelen niet geldt voor andere gewassen. Waar aardappelen na een jaar niet meer te bewaren zijn in de koelcel, kunnen graansoorten langer worden opgeslagen. Daarbij zijn de energiekosten lager.

De Belgische fabrikanten begonnen als eerste met het verhogen van de contractprijzen. "Daarna moesten de Nederlandse fabrikanten wel volgen, ook om te voorkomen dat telers niet weg zouden lopen bij fabrikanten."

Toename in vraag naar friet

Verwacht wordt dat de vraag naar frietaardappelen blijft toenemen. De markt groeit jaarlijks met zo'n 4 tot 5 procent en een einde lijkt niet in zicht. Die trend is alleen in de periode van de coronapandemie gestopt. "Op dat moment zat de horeca natuurlijk helemaal op slot", zegt Van Hoogen. "Maar dat is inmiddels ingehaald. Hier, maar zeker ook in het buitenland, is de vraag naar patat groot. Landen als China, Japan en Saudi-Arabië hebben een toenemende vraag naar onze patat. We verwachten dat dit alleen maar toe zal nemen."

Lees ook

Download de app

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app.

Download on the App StoreOntdek het op Google Play