Politici in het gebied van de Metropoolregio Amsterdam (MRA) moeten veel meer zeggenschap hebben in dit informeel samenwerkingsverband. Dat vindt bestuurskundige Marcel Boogers. Ook is het volgens hem beter als de ongeveer 2,5 miljoen inwoners van de metropoolregio beter betrokken worden. “Burgers kunnen nu niet meebepalen, terwijl ze wel meebetalen.”
Boogers geldt in het land der bestuurskundigen als dé expert op het gebied van regionale samenwerkingen. Hij is hoogleraar Regionaal Bestuur aan de universiteit van Twente. Ook werkte hij mee aan een groot aantal onderzoeken naar onder meer regionale samenwerking.
Dus is hij zeer geschikt om de Metropoolregio Amsterdam tegen het licht te houden. Dat het informele samenwerkingsverband van 30 gemeenten, twee provincies en de Vervoerregio Amsterdam bestaat, is alleen maar toe te juichen volgens hem. “Er zijn veel voordelen: een krachtige lobby in Europa en bij het Rijk, gezamenlijke plannen maken voor de hele regio en elkaar niet gaan tegenwerken, dat is de grote winst van zo’n samenwerking.”
Goede democratische afweging
Maar de MRA is ook ‘licht georganiseerd’. “Het is een soort netwerksamenwerking met gesprekstafels. Maar er worden uiteindelijk wel belangrijke knopen doorgehakt, waar gemeenten zich min of meer aan hebben te conformeren. Hiervoor moeten ze soms geld ophoesten. De Metropoolregio gaat over belangrijke zaken en toch moet je vaststellen dat de gemeenteraden er niet al te veel over hebben te vertellen. En de inwoners nog minder. De goede democratische afweging van verschillende belangen, en goede democratische betrokkenheid van gemeenteraden laat wel wat te wensen over.”
"Je wil graag dat je iets meer te vertellen hebt als raadslid”
Boogers vergelijkt het met andere regionale samenwerkingsverbanden in Nederland waar gekozen politici soms meer te zeggen hebben. “Gemeenteraden in de Metropoolregio kunnen alleen reageren en niet agenderen. Dat is een probleem. Er zijn regio’s waar raadsleden formeel bij elkaar komen en regionale aangelegenheden bespreken. Die ook moties in kunnen dienen. In de MRA worden raadsleden alleen bijgepraat. Dat is de meest lichte vorm van meedoen. Je wil graag dat je iets meer te vertellen hebt als raadslid.”
Gesloten deuren
Vergaderingen van Metropoolregio Amsterdam vinden achter gesloten deuren plaats. Wat de aanwezige ambtenaren, wethouders, gedeputeerden, commissarissen van de Koning of burgemeesters zeggen, is niet terug te lezen. Boogers: “Het is allemaal informeel. Formeel is de Metropoolregio helemaal niks. Maar ook weer wel. Dat maakt het lastig. Ik snap wel waarom ze daarvoor hebben gekozen. Zo’n lichte vorm geeft meer vrijheid om te opereren. Maar je moet toch ook willen dat je af en toe eens hinderlijk gevolgd kan worden door raadsleden. Dat is ook democratie en dat schiet er nu erg bij in.”
Boogers omschrijft het als achterkamertjespolitiek. ”Het is wel wat schimmig. Het gebeurt in achterkamertjes. Dat komt wel weer terug in de voorkamer van de gemeenteraad, maar dan is het besluit al genomen. Dan zijn er met elkaar in de achterkamertjes al knopen doorgehakt. Dat zijn serieuze democratische problemen. Als een gemeenteraad zegt: beste wethouder, we fluiten je terug. Dan heeft de wethouder in huis een probleem, maar ook in de Metropoolregio, want de volgende keer neemt niemand je meer serieus.”
"Er zijn allerlei manieren om inwoners meer bij de besluitvorming te betrekken"
De hoogleraar zegt dat er bij wijze van spreken wel honderden manieren zijn om het samenwerkingsverband transparanter te maken. En dat is volgens hem nodig om ook de inwoners erbij te betrekken. Inwoners die, ongevraagd, via de gemeentelijke belastingen meebetalen aan de MRA. “Ik denk dat je die inwoners veel meer en uitgebreider bij de Metropoolregio kan betrekken. Die voelen het regionaal belang heus wel, en die willen er ook best over meepraten. Er is wel eens gepleit om van een MRA een rechtstreeks gekozen regiobestuur te maken, met verkiezingen. Er zijn allerlei manieren om inwoners meer bij de besluitvorming te betrekken. Burgerberaden, burgerfora. Doe het in ieder geval meer dan dat je nu doet.”
Democratisch belang
Ook schetst de bestuurskundige dat zijn adviezen lastig in een samenwerkingsverband als de Metropoolregio is in te voeren. “Meer democratie erin verweven zou goed zijn, maar ik weet ook dat het ingewikkeld is. Dan ga je de samenwerking meer formaliseren en dan gaat het over de verdeling van taken en bevoegdheden en dat is in bestuurlijk Nederland altijd ingewikkeld.”
Toch wijst hij erop dat het democratisch belang groot is. “De grote onderwerpen, woningbouw, infrastructuur, worden allemaal bij de Metropoolregio besproken. Het gaat er wel over hoe jouw regio er over twintig jaar uitziet. Dan wil je dat de afwegingen in een open en transparant traject worden besproken.”
Dit artikel is gemaakt door de Metropoolredactie. De redactie is een samenwerking van NH Nieuws, Omroep Flevoland en AT5 en is journalistiek onafhankelijk. De omroepen ontvangen hiervoor een financiële bijdrage van de Metropoolregio Amsterdam (MRA).
Suggesties, tips of vragen kun je mailen naar [email protected]