Al drie razzia-herdenkingstegels uit Velsen-Noord in korte tijd kapot (gemaakt?)

Op de tegels staan de namen van jonge mannen die op die datum bij een razzia werden weggevoerd door de bezetter en nooit meer terugkwamen. Op de in totaal 35 stenen door heel Velsen-Noord zit een messing naamplaatje vastgeplakt met de naam van één van de mannen, meestal dicht bij waar zijn huis was of waar hij opgepakt werd.

Maar trandelaar (troep-opruimende wandelaar) Herman van Beusekom vond afgelopen week een afgebroken naamplaatje van één van de tegels. 

Het lag in de bosjes bij buurtcentrum De Stek, 'alsof ie in de bosjes was gegooid'. Het plaatje hoort op een tegel ietsje verderop aan de Heirweg. Herman, afgelopen maandag in De Stek na een nieuwe trandelsessie: "Ik heb 'm opgeraapt en aan Mary gegeven. Ik weet dat zij met de stenen bezig is."

Losgewipt of -getrild

Dat is ze zeker, want het is niet de eerste steen in korte tijd die stuk is. Het is al nummer drie. Mary: "Twee anderen aan het 16 april 1944 pad zijn losgewipt of -getrild en in één zat een barst, alsof er met iets op geslagen is." Nu gaat voorzitter Horst Heydenreich ze herstellen 'en nog beter verlijmen', weet Mary.

Aan het 16 april 1944 pad zouden dertien herinneringsstenen eigenlijk veilig moeten liggen. Het tegendeel blijkt waar: fietsers en scooters gebruiken het pad en het olifantenpaadje ernaast om een flink stuk af te snijden naar de Concordiastraat.

Het gaat Mary aan het hart: ze heeft zich, samen met Stichting 16 april 1944, hard gemaakt voor de komst van de stenen. Haar vader werd op die datum samen met 485 andere jongens uit Beverwijk en Velsen-Noord afgevoerd naar werkkampen.

Hij kwam gelukkig terug, maar voor 35 van hen was het 16 april 1944 pad het laatste stukje Velsen-Noord dat zij onder hun voeten hebben gevoeld. Zij kwamen nooit meer terug.

De 450 jongens die wel terugkwamen hebben ongelofelijke verschrikkingen moeten doorstaan. Eerst in een werkkamp in Amersfoort en daarna, zoals de vader van Mary bijvoorbeeld, in het Oost-Duitse Zöschen.

Het is zo'n beetje het enige dat de vader van de Velsen-Noordse er ooit tegen haar over zei: "'Ik kan er wel over praten, maar alleen in het donker'", zei hij. "Omdat hij zijn emoties niet wilde laten zien, denk ik, maar ook omdat die herinneringen het daglicht niet kunnen velen."

Ze vertelt: "De mannen moesten bijvoorbeeld in een soort schapenkooi met slapen, en met hun blote handen gloeiend heet puin verplaatsen om een landingsbaan aan te leggen voor Duitse vliegtuigen." Niet dat hij dat ooit zelf verteld heeft: Mary heeft het pas een paar jaar geleden gelezen in oude papieren van haar vader. 

Nu wil ze dat de herdenkingstegels beter beschermd worden. "Er moet weer een heg komen waar die is platgereden. Dat zou de gemeente ook doen, maar dat is nog niet gebeurd." En daarna wil ze eigenlijk dat er ook QR-codes op de tegels komen. Zodat de verhalen van de oorlog gezien en gehoord blijven worden.