Melanomen komen in Noord-Holland veel vaker voor: hoe komt dat?

In de Kankeratlas van het IKNL kun je per kankersoort zien waar in Nederland deze het vaakst voorkomt. Hoe roder de kleur, hoe vaker die soort in dat specifieke postcodegebied wordt geconstateerd. Als je huidkanker - melanoom opgeeft als soort, zie je direct dat onze provincie op veel plekken dieprood kleurt. Wat opvalt, is dat in geen enkele andere provincie zo vaak deze vorm van huidkanker voorkomt. In de interactieve kaart hieronder zie je meteen hoe veel procent boven het gemiddelde van Nederland jouw postcodegebied zit. Tekst gaat door onder de kaart.

Vooral het gebied rondom Bergen valt, in negatieve zin, op. Niet alleen wordt hier het vaakst in Noord-Holland een melanoom vastgesteld, dit is zelfs het hoogste van heel Nederland: maar liefst 63 procent hoger dan het gemiddelde in de rest van het land. Maar eigenlijk liggen alle uitschieters in onze provincie. Ook in Egmond aan Zee (57 procent) Heiloo (54 procent), Schagen (54 procent) en Medemblik (52 procent) ligt de verwachting van een melanoom boven de vijftig procent in vergelijking met het gemiddelde in Nederland.

Dat viel ook Valery Lemmens, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit en hoofdonderzoeker bij IKNL, meteen op. "Wat me nog meer verraste, was toen ik het vergeleek met de andere vorm van huidkanker (plaveiselcelcarcinoom, red.). Daarbij kleurt Noord-Holland helemaal niet rood."

Risico's

Lemmens legt uit hoe het kan dat melanomen zo veel voorkomen in Noord-Holland. "Dat heeft te maken met de blootstelling aan de zon. Je ziet het vooral bij de kustgemeenten." Mensen die in de buurt van het strand leven, komen daar ook vaker als kind, zegt hij. "Als je vaker bent verbrand als kind, loop je een verhoogd risico op een melanoom." Het hoge aantal zonuren in onze provincie in vergelijking met andere provincies speelt daarbij ook een rol.

In het Antoni van Leeuwenhoek is een speciaal huid- en melanoomcentrum opgericht. Yannick Elshot is daar dermatoloog en bevestigt het beeld. "Het klopt dat er vaker mensen met een melanoom uit Noord-Holland in ons ziekenhuis terecht komen. Dat is ook te verwachten, omdat mensen meestal naar een plek dicht bij worden verwezen en het AVL staat in Amsterdam. Maar we krijgen mensen uit het hele land, niet alleen uit Noord-Holland."

Op de interactieve kaart is te zien dat melanomen vaker voorkomen in de kustgebieden. Maar in Zuid-Holland ligt het wel een stuk dichter bij het gemiddelde. Dat heeft volgens Lemmens te maken met het gemiddelde huidtype in de twee provincies. Zo hebben Noord-Hollanders over het algemeen een lichter huidtype. Daardoor verbrandt de huid sneller en zo lopen ze meer kans op een melanoom. "In het gebied rond de grote steden, waar relatief veel mensen met een donkere huidskleur wonen, zie je dat het aantal vastgestelde melanomen veel lager ligt. Dat is ook in Zuid-Holland het geval."

Toch is er voor het argument van het huidtype nog geen harde data. "We vermoeden dat de inwoners van Noord-Holland gewoon meer aanleg hebben om te verbranden door het gemiddelde huidtype. Maar dat kunnen we nog niet bewijzen. Er is nog meer onderzoek nodig in de provincie."

Ook opvallend verschil met Zeeland

Dermatoloog Elshot vindt vooral het verschil tussen Noord-Holland en Zeeland opvallend. In Zeeland komt plaveiselcelcarcinoom juist veel vaker voor dan in de rest van Nederland. Dat heeft waarschijnlijk te maken met een andere soort van zonblootstelling. "Mensen in Noord-Holland zijn blijkbaar, op jongere leeftijd, vaker verbrand, terwijl de dominante vorm van huidkanker in Zeeland wijst op chronische zonblootstelling. Het kan ook te maken hebben met het beroep van mensen, zoals het werk op zee waarbij je snel verbrandt, of de gevoeligheid van de huid voor zonverbranding bij een lichter huidtype."

De dermatoloog vindt deze atlas een mooie aanleiding om meer onderzoek te doen naar waarom melanomen zo veel vaker voorkomen in onze provincie dan in de rest van Nederland. "Dit is natuurlijk heel opvallend. Nu moeten we uitzoeken waarom het zo is."