Politie ging vaker in de fout bij preventief fouilleren: acht wapencontroles buiten de gebieden

Dat schrijft Halsema in een brief aan de gemeenteraad. Op 10 november, de dag dat er ook werd gecontroleerd in het jongerencentrum, werd er nog zes keer buiten de aangewezen gebieden gefouilleerd. Ook werd er diezelfde dag tien keer 'inpandig gecontroleerd', wat volgens de regels niet mocht. Zo werden bijvoorbeeld alle inzittenden van een GVB-bus gefouilleerd. Een dag later ging het nog een keer mis: toen controleerden agenten buiten de gebieden in West. 

Volgens Halsema is het misgegaan vanwege een briefing waar niet de juiste dingen werden vermeld. "Als gevolg van een menselijke fout werden er enkele locaties genoemd die buiten de aangewezen gebieden lagen", aldus de burgemeester. Ook zou er een onjuist voorbeeld zijn toegevoegd waarin te zien was dat iedereen in een horecagelegenheid werd gecontroleerd. "Hiermee is bij de uitvoerders logischerwijs de suggestie gewekt dat controles in voor publiek toegankelijke gebouwen, mits iedereen gecontroleerd wordt, tot de mogelijkheden behoorde." Als laatste ging het volgens Halsema mis dat de agenten zouden hebben gedacht dat de proef vooral op jongeren zou zijn gericht. 

"Tot onze grote spijt moeten wij concluderen dat in de praktijk is gebleken dat de vooraf gestelde waarborgen niet goed zijn geland bij de uitvoering", reageert Halsema op het onderzoek naar de proef. "De onderzoeken hebben aanleiding gegeven om kritisch te reflecteren op het verloop van de proef en geven de politie tevens organisatorische en operationele verbeterpunten." Met de agenten in kwestie is ondertussen een bijeenkomst geweest hierover. 

Niet etnisch profileren

Aan de start van de proef besloot het college om tijdens fouilleeracties een externe onderzoekspartij mee te laten kijken of de agenten etnisch profileren bij de keuze wie zij controleren. Bij iedereen die aanwezig was in de aangewezen gebieden tijdens de controles werd er door de onderzoekspartij bijgehouden wat hun leeftijdscategorie, gender en etniciteit was. Vervolgens werd er bijgehouden wie van hen door de politie daadwerkelijk werd gecontroleerd. 

Uit dat onderzoek kwam naar voren dat vooral jongeren van ongeveer 25 tot 30 jaar 'onevenredig vaak werden geselecteerd' voor een wapencontrole. Volgens de onderzoekers kan dat niet worden verklaard omdat er vele jongeren aanwezig waren, aangezien de groep die gecontroleerd werd is afgezet tegenover iedereen die op de locatie was. Er kwam niet naar voren dat de politie etnisch heeft geprofileerd.

23 wapens

Naast de controles op 10 november werden er ook fouilleeracties gehouden op 7, 13, 27 en 30 oktober, een controle op 11 november werd vroegtijdig afgebroken vanwege de keuze om te stoppen met de proef. Uit het onderzoek komt naar voren dat deze fouilleeracties wel volgens de afspraken zijn verlopen. 

In totaal zijn er bij de proef tien fouilleeracties uitgevoerd in de vijf veiligheidsrisicogebieden. Hierbij zijn 1211 personen gefouilleerd, waarbij er in totaal 23 wapens zijn aangetroffen. 20 daarvan waren messen zoals zakmessen en drie waren wapens die zijn verboden volgens de Wet wapens en munitie. 

"De politie en de gemeente hebben meermaals contact gehad met mensen die tijdens controles onbevoegd zijn gefouilleerd of hier anderszins bij betrokken waren. Hierbij zijn constructieve gesprekken gevoerd en heeft de politie excuses aangeboden", sluit Halsema de brief mee af.