Archeologische opgravingen in Oosterleek laten schatkamer zien van 17de eeuw

Van 24 tot 31 november zat archeoloog Bart ter Steegen voornamelijk op zijn knieën. Hij schepte voorzichtig en uitermate gefocust de laagjes aarde weg op het perceel in Oosterleek. Wat Ter Steegen die week opgroef, is hij erg te spreken over.

"Dankzij een opgetekende kadasterkaart wisten we al een tijdje dat er naast het Huisje van Balk ook een boerderij heeft gestaan. In 1970 is dat pand afgebroken, maar sommige delen van het gebouw stonden nog steeds bovengronds. We hadden grote verwachtingen om een middeleeuwse terp tegen te komen, maar die hebben we jammer genoeg niet gevonden."

Gelijkenissen met 'Huisje van Balk'

Inmiddels is de kuil alweer gedicht en worden de gevonden voorwerpen door specialisten onderzocht. Wat de archeoloog tot nu toe wel kan concluderen, is dat op het perceel in de 17de eeuw een langhuis stond dat een duidelijke gelijkenis had met het ‘Huisje van Balk’. 

"De woningen zijn even groot en ook de indeling komt sterk overeen met het Huisje van Balk." Van het langhuis zijn tijdens de opgravingen de gevels teruggevonden, evenals de schoorsteenfundering en de resten van de koeienstal. De archeologische resten wijzen er op dat het langhuis bestond uit een onverwarmd voorhuis, een verwarmde kamer daarachter en een koeienstal aan de achterzijde.

Vondsten

"Ook in dit boerderijtje heeft de familie Balk gewoond", legt hij uit. "Dankzij de opgravingen op het perceel naast het Huisje van Balk, hebben we drie boerderijen gevonden die dateren uit verschillende eeuwen. De oudste komt dus uit de 17de eeuw."

Verschillende bijzondere metaalvondsten van de opgraving maken duidelijk dat de inwoners van Oosterleek vroeger sterk betrokken waren bij de internationale scheepvaart. Naast een 17de-eeuwse scheepspasser werden er ook een 18de-eeuwse III pfennig uit het bisdom Münster (1754), een reais uit Portugal (1550-1557), een zilveren hvid geslagen in het Zweedse Malmö onder Deens bewind (1483-1513) en een Sint Lambertus goudgulden uit het prinsbisschop van Luik (1485-1505) gevonden. Deze munten zijn waarschijnlijk via de Sontvaart (vaart op de Oostzee) en de Straatvaart (vaart op de Middellandse Zee) in Oosterleek terechtgekomen.

Wandtegeltjes met kievitsbloem

Een 17de- of 18de-eeuws keldertje binnen de oude stolpboerderij was betegeld met witte wandtegeltjes. Tussen deze tegels bevond zich één versierd exemplaar, kleurrijk beschilderd met een kievitsbloem omgeven door blauwe patronen geïnspireerd op Chinees kraakporselein. Dit type tegel dateert uit het tweede kwart van de 17de eeuw en wordt vaker gevonden in West-Friesland.

Voor archeoloog Ter Steegen begint het echte werk nu pas. "We moeten gaan puzzelen hoe dit in der loop der tijd is gebouwd." En dat kan volgens hem nog wel even duren. "Daar kan soms jaren overheen gaan, maar wat we nu wel al weten is dat mensen uit Oosterleek vroeger de mogelijkheid hadden om aan luxere spullen te komen."