Na 50 jaar bij de Museumstoomtram gaat Cees Pols fluitend verder: "Tot ik niet meer kan"

Pols is ruim 50 jaar vrijwilliger. Een waanzinnige periode die hij niet zomaar in een half uurtje kan samenvatten. Als 17-jarige jongen, woonachtig in Uithoorn, krijgt hij de liefde voor treinen mee van zijn oom, seinhuiswachter op station Hoorn destijds. "'Als 4-jarige stond je al met open mond naar de tram te kijken', zei mijn moeder altijd tegen mij. Dus ik weet niet beter." 

Nachtjes logeren bij zijn oom waren voor hem geen uitzondering. "Dan liep ik op het station rond te scharrelen. Toen ik een boekje onder ogen kreeg van de Museumstoomtram - dat heette toen nog anders - zei mijn moeder: 'Ga er eens kijken'. Die vond het wel tijd dat ik als tiener buitenshuis wat ging doen."

En zo ging het. Met 6,50 gulden zakgeld, reisde hij van Uithoorn met de bus naar Amsterdam, om daar weer de trein te nemen naar Hoorn. Weg was het zakgeld. Maar dat deerde niet voor wat er tegenover stond. "In november 1971, op een zaterdag, kwam ik daar. Ik kwam een bekende van mijn oom tegen, die reageerde enthousiast waarna ik een overall in mijn handen kreeg gedrukt."

Van stoker naar hoofdconducteur

Elke zaterdag reist hij van Uithoorn naar Hoorn. In de zomermaanden wordt hij stoker op de stoomtram. 's Winters was het voornamelijk klussen geblazen in de werkloods. "Het was toen nog heel amateuristisch, maar we wisten niet beter."

Toen Pols trouwde in 1979 kwam hij in Nibbixwoud te wonen. Dat is nog steeds zijn dorp. "Op een gegeven moment waren er hoofdconducteuren tekort. Toen ben ik een cursus gaan volgen bij de NS. Beëdigd door de kantonrechter in Hoorn, werd ik toen hoofdconducteur."

Parallel daaraan loopt Pols's carrière bij de douane op Schiphol. Waar hij 42 jaar in trouwe dienst is geweest. "Ik werkte 7 nachten achter elkaar, dat mag nu niet eens meer maar gebeurde toen wel. Als ik dan donderdag uit de nachtdienst vandaan kwam, ging ik niet naar bed maar naar de stoomtram om te rijden. Zo kwam ik weer in mijn slaapritme. Het is altijd een rode draad geweest in mijn leven."

Niet alleen het traject Hoorn-Medemblik heeft hij ontelbare ritten gemaakt. Ook naar Alkmaar voor het Alkmaars Ontzet, Utrecht, Amsterdam en zelfs het thuishonk Uithoorn ging hij in de jaren '80 met Bello naartoe. "Ik heb nooit bijgehouden hoeveel ritten het zijn geweest", zegt hij lachend.

Jubileum binnen een jubileum

Zo komt hij ook op stations waar de stoomtram normaal niet stopt. "In Abbekerk hebben we een familie opgehaald die ging trouwen. In de tram sneden we de bruidstaart aan. Dat was een prachtige dag. Toen zij 25 jaar getrouwd waren, hebben ze dat opnieuw gedaan. En opnieuw was ik erbij."

Door al die ritten belandt hij op menig kiekje van de stoomtramreizigers. "Ik sta op veel Japanse schoorsteenmantels", grapt Pols.  Voor corona kwamen veel groepen Aziaten naar de stroomtram. "Japan, Korea en later ook wel China. Die kwamen in grote getalen ieder jaar."

Niet alleen de tulpenvelden waren in het voorjaar dé attractie. "Ik ben zelf 1.96 meter en met een finke snor. Dat vonden ze maar heel bijzonder allemaal. Op zo'n dag werd ik zeker honderd keer gefotografeerd", zegt hij lachend. Er valt zelfs een Japanse ansichtkaart op de deurmat. "Daar stond ik hoor, op de foto met een collega. Ik heb de kaart alleen nooit kunnen lezen, alleen het adres stond in het Nederlands."

Bol.com van de jaren '30

Hoe blijf je 50 jaar gemotiveerd als vrijwilliger? "De verwondering van mensen", zegt Pols. "Je komt met mensen in aanraking die het voor het eerst meemaken. Die kijken je aan van: wat gebeurt hier nu? Als voorbeeld noemt hij de stop in Wognum. "Dat station is helemaal aangekleed anno 1926 . Dan sta je in de goederenloods en dan vertel ik het verhaal dat dit de bol.com van die tijd was. Van een kruidenier die een vat stro nodig heeft, die kwam dan met de trein ergens uit Brabant van een suikerfabriek, een vat stro in Wognum afleveren. Zo ging dat toen ook."

Doorvertellen hoe het vroeger ging - en dat dat niet zo vanzelfsprekend is - hecht Pols veel waarde aan. "Verhalen doorvertellen aan de jeugd. Maar je praat ook met mensen die het zelf nog mee hebben gemaakt, ook die erkenning kan ik erg waarderen."

Vorig weekend werd Pols met anderen jubilarissen in het zonnetje gezet. Zij kregen een speciale jubileumtour en reisden, uiteraard, met de stoomtram naar Medemblik. "We hebben bij het Bakkerijmuseum geluncht en een rondleiding achter de schermen gehad. In een extra tram reden we met een borrel terug naar Hoorn", vertel directeur René van den Broeke. Trots is hij dat er velen al voor tientallen jaren werkzaam zijn. "En het aantal gouden jubilea neemt nog steeds toe."

Of ook het diamenten jubileum voor Cees is weggelegd? "Er zijn mensen in de tachtig geweest die nog op de tram zaten. Ik heb gezegd: denk erom, als jullie zien dat ik niet meer veilig kan werken moet je het zeggen."

Een verplichte leeftijd om te stoppen, is er niet. "Als er iets gebeurt, een aanrijding, of iemand die valt in de tram, dan moet je handelend kunnen optreden." Maar diep van binnen weet Pols het wel. "Ik zou doorgaan tot het niet meer lukt, totdat ik met een rollator naar de stoomtram zou moeten gaan."