Bagage- en vrachtbedrijven op Schiphol laten personeel te zwaar werk uitvoeren, terwijl de arbeidsinspectie had geëist dat dat na 2009 niet meer zou gebeuren. Na 2010 heeft de inspectie ook niet meer gecontroleerd. Dat blijkt uit een onderzoek van de NOS en Nieuwsuur.
Een deel van de bagage- en vrachtsjouwers kampt met lichamelijke problemen als gevolg van het zware werk. Betrokken bedrijfsartsen waarschuwen dat de helft van het grondpersoneel een beroepsziekte krijgt als het werk langer op deze manier gedaan wordt.
Uit het onderzoek van de NOS en Nieuwsuur blijkt dat verschillende bagage- en cargobedrijven al jaren weten dat dit werk tot lichamelijke overbelasting kan leiden. De bedrijven doen onvoldoende om het zware til- en sjouwwerk te verlichten. De arbeidsinspectie constateerde in 2004 dat bij het tillen van bagage op Schiphol 'twee tot vier keer de gezondheidskundige grenswaarde' werd overschreden. In de bagagekelder werden daarom tilhulpen verplicht gesteld, maar die blijken slecht te werken en nauwelijks te worden gebruikt.
De inspectie verplichtte destijds ook om met rollenbanen te werken in kleine vliegtuigen, om het geknield stapelen van koffers te verlichten. Dit werk was volgens de inspectie namelijk 'zeer gezondheidsbedreigend'. Maar niet alle bagagebedrijven blijken genoeg rollenbanen te hebben en sommige hebben ze helemaal niet. Bij de cargo-afdeling werken de rolsystemen in vliegtuigen regelmatig niet, waardoor medewerkers moeten duwen tegen vrachtplaten van duizenden kilo's.
Tekst gaat door onder het kader.
De onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur sprak met zo'n dertig bagage- en cargomedewerkers die op Schiphol werken of kort geleden zijn vertrokken. Zestien van hen vertellen anoniem dat zij gezondheidsproblemen hebben gekregen vanwege het zware werk.
Ze vertellen door hun rug te zijn gegaan, of een spier te hebben gescheurd. Ze nemen tijdelijk rust, en hervatten het werk weer. Negen mensen zeggen blijvend letsel te hebben overgehouden. Zo kan een van hen niet meer bukken, kan een ander niet meer boven zijn schouders tillen en vertelt een derde medewerker dat zijn hand versleten is.
"Dit systeem moet veranderen"
Jurgens schat dat er in die periode in de bagagekelder zo'n 2.000 mensen in dienst waren bij KLM. Een deel van het personeel zag hij vaker, omdat ze vaker klachten kregen. "Ik heb me uiteindelijk afgevraagd wat ik hier eigenlijk aan het doen ben: mensen helpen herstellen en vervolgens weer terugplaatsen in een omgeving waar ze ziek werden." Volgens de arts ontwikkelt een deel van het personeel blijvend letsel of raakt zelfs arbeidsongeschikt.
Ook een andere bedrijfsarts op Schiphol maakt zich zorgen. Hij begeleidt vijftien tot twintig bagage- en vrachtmedewerkers die thuiszitten met 'direct werkgerelateerde klachten'. De afgelopen jaren was dat niet anders. Er werken zo'n 300 bagage- en vrachtmedewerkers bij zijn afhandelingsbedrijf. Hij luidt anoniem de noodklok: "Dit systeem moet veranderen."
Tekst gaat door onder het kader.
Wat zijn de normen?
Werknemers mogen volgens de arbonormen (gebaseerd op de zogeheten NIOSH-methode) niet meer tillen dan 23 kilo. Als ze dat frequent boven hun macht, gehurkt of draaiend moeten doen, mag dat niet meer dan 5 kilo zijn, omdat anders het risico op problemen met de lage rug te groot is. Werknemers op Schiphol overschrijden die normen soms meerdere uren per dag.
Het is geen wettelijke bepaling, maar een norm die aangeeft vanaf welk gewicht het risico op gezondheidsklachten te groot wordt. Werkgevers zijn in Nederland verplicht te voorkomen dat de gezondheid van hun personeel gevaar loopt (Arbobesluit artikel 5.2).
Schiphol werkt met zes verschillende afhandelingsbedrijven de luchthaven, die met elkaar concurreren wie de bagage en vracht van de luchtvaartmaatschappijen mag afhandelen. In een reactie erkennen verschillende afhandelaars dat het bagage- en vrachtwerk fysiek erg zwaar is en dat medewerkers een deel inderdaad nog altijd handmatig doen.
Ze zeggen het probleem op het platform te willen oplossen door in de toekomst vaker hulpmiddelen met elkaar te delen. Dit voornemen is er al jaren, maar is tot nu toe niet van de grond gekomen. KLM heeft nog het meest in automatisering geïnvesteerd, maar erkent desondanks 'niet genoeg' te hebben gedaan om beroepsziekten te voorkomen.
'Te veel concurrentie'
Bagagebedrijven Swissport, Viggo en Dnata wijzen naar luchthaven Schiphol, die verantwoordelijk is voor de aanschaf van tilhulpen in de kelder. Volgens Swissport en Viggo heeft Schiphol de tilhulpen voor aankomende vluchten zelfs helemaal uitgeschakeld, omdat ze niet goed werken. Schiphol ontkent dit en zegt dat de afhandelaars zelf verantwoordelijk zijn voor het gebruik van de tilmachines.
Swissport stelt dat Schiphol te veel verschillende afhandelaars heeft toegelaten wat zorgt voor onderlinge concurrentie. "Door zoveel concurrentie wil je steeds goedkoper kunnen afhandelen om daarmee contracten binnen te kunnen halen, wat nodig is voor het voortbestaan van je bedrijf", zegt directeur personeelszaken Michel van de Stolpe. "En dat heeft inderdaad invloed op de arbeidsomstandigheden."
Vakbond FNV zegt zo snel mogelijk om de tafel te willen met de afhandelaars en Schiphol om de tilhulpen razendsnel in te voeren. Ook eist de vakbond dat de arbeidsinspectie opnieuw gaat controleren op de luchthaven.
Meer nieuws over Schiphol
📰 Al het nieuws over Schiphol vind je op nhnieuws.nl/schiphol
💬 Tips over Schiphol- en luchtvaartverhalen zijn welkom op [email protected]
@ Volg luchtvaartverslaggever Doron Sajet op twitter
Tikfout gezien? Laat het ons weten via [email protected]