Ga naar Content
Noord-Holland

Steeds meer lokale regels: In Diemen mag je alleen bier drinken als je zit

24 juni 2022, 07.30 uur · Aangepast 24 juni 2022, 13.26 uur
Door: Jelle Dijkstra & Trix Pieterse · Foto: Achtergrond: AT5 / Luuk Koenen | Voorgrond: Adobe Stock | Bewerking: NH Nieuws

Het aantal regels waar je aan moet voldoen, neemt in veel gemeentes toe. Of het nu gaat om vogels voeren, lachgasgebruik of het organiseren van evenementen: gemeenten willen de boel tot in de puntjes regelen. Maar is dat wel allemaal nodig?

NH Nieuws legde de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), een soort gemeentelijk wetboek, van bijna alle Noord-Hollandse gemeenten uit 2010, 2015, 2020 en 2022 naast elkaar en concludeerde dat de APV’s van 34 van 43 onderzochte gemeenten zijn uitgebreid. Maar ook een aantal gemeentes besloot een groot deel te schrappen, zoals Hollands Kroon en Oostzaan.

De inwoners van Amsterdam kregen er de afgelopen jaren veel regels bij. Zo bestond de APV van Amsterdam in 2010 al uit 18.812 woorden. Sinds dit jaar telt deze maar liefst 21.895 woorden. Ook in kleinere gemeenten is de groei zichtbaar. Zo steeg het woordenaantal van de APV van Landsmeer van 14.172 (2015) zelfs naar 19.487 in 2022.

Bekijk hieronder hoe de APV in jouw gemeente groeide. De tekst gaat hierna door.

*De jaartallen 2010, 2015 en 2020 hierboven zijn bij benadering. Bij sommige gemeentes hebben we de APV gebruikt van een of twee jaar voor of na het gestelde jaartal.

Een van de gemeenten waar het aantal regels tot twee jaar geleden ook stevig toenam, is Alkmaar. De reden voor de groei heeft volgens woordvoerder van de gemeente te maken met 'de aanpak van ondermijning'. Zo is het verbod op het gebruik van lachgas opgenomen in de APV, net als dat het verboden is geworden om inbrekerswerktuigen te vervoeren.

Inbrekers

Alkmaar is niet de enige gemeente die op deze manier de APV heeft uitgebreid. Volgens Jan Brouwer, als hoogleraar gespecialiseerd in rechtspraak en de samenleving, komt dat omdat het Nederlandse strafrecht niet altijd genoeg handvatten geeft voor handhaving.

Tekst loopt door onder het kader.

Geen voorwerpen aan een boom 

In Amsterdam is het verboden om voorwerpen aan een boom vast te maken. Door deze regel kreeg een man vorig jaar 250 euro boete toen hij zijn hangmat ophing in het Vondelpark. De regel is volgens Halsema belangrijk omdat de bomen beschermd moeten worden.

Geen autoband in zee

Wie eerst langs het circuit gaat om een autoband op te pikken en daarmee de zee ingaat, riskeert in Zandvoort een boete. Het is daar verboden om met een autoband de zee in te gaan, als je deze gebruikt om te blijven drijven. Erachteraan zwemmen mag dus wel.

Uitzicht vóór fiets

Niet alleen met de zwemmers bemoeit de gemeente Zandvoort zich, ook de fietsers moeten goed opletten. Hier is het verboden om je fiets te parkeren als je daarmee het uitzicht van een medeburger belemmert. Wie de zon graag in zee ziet zakken kan hier dus onbelemmerd genieten.

Zittend borrelen

Slecht nieuws voor de staande borrelaars: in Diemen is met een biertje in de hand op het terras staan er niet bij. Daar mag je alleen wat drinken en eten als je op een stoel zit. 

Open haard

Het is ‘s winters kou lijden in Koggenland: hier mag de open haard alleen in de zomer aan. Als het geen overlast geeft voor de omgeving tenminste. Daarbij staat de gemeente ook niet toe dat zomaar al het hout wordt gebruikt voor de kachel. Wie een oude kast wil stoken, komt bedrogen uit. Gelakt hout, verlijmd hout en MDF mogen niet in de open haard. Het hout wat overblijft mag ook niet te nat zijn. De gemeente controleert of de houtblokken maximaal 20 procent vocht bevatten.  

Op tijd zijn

In de gemeente Langendijk moet je op tijd weten waar je op zaterdagavond naartoe wilt. Als je na 1 uur 's nachts nog het café binnen wilt stappen, heb je pech. Je mag misschien nog even naar je vrienden zwaaien maar de deur van het café moet om 1 uur dicht. 

Een voorbeeld: het strafrecht verbiedt inbraak, maar geeft onvoldoende handvatten om inbrekers in alle gevallen te veroordelen. Wanneer twee inbrekers in een auto met bivakmutsen en knipscharen betrapt werden, was er onvoldoende bewijs om hen te veroordelen voor inbraak. Om slagvaardiger op te kunnen treden, hebben veel gemeenten daarom een verbod op het vervoeren van inbraakspullen toegevoegd aan de APV.

Korte lijntjes, meer regels

Een andere reden voor de toegenomen regeldrift is volgens Brouwer de komst van meldingsapps. Bewoners kunnen makkelijker klagen of problemen aankaarten. De korte lijntjes tussen inwoners en de gemeente zorgen ervoor dat inwoners die overlast ervaren nu makkelijker naar de gemeenteraad stappen met de vraag hoe dat opgelost gaat worden.

"De burgemeester liet een heel pand sluiten omdat er drugs verkocht werden, terwijl daar ook gezinnen woonden"

Jan Brouwer, hoogleraar

De gemeente Purmerend liet zo'n app ontwikkelen en dat leidde direct tot meer regels. Zo waren er nieuwe afspraken nodig om de overlast van lachgas te bestrijden. In de zomer bleek ook het bootverkeer in de wijk Weidevenne een bron van irritatie te zijn. "Natuurlijk kijken wij ook of er iets geschrapt kan worden, maar toevoegen komt vaker voor", vertelt de woordvoerder van de gemeente. 

Maar die toename van het aantal regels is zeker niet zonder gevolgen. Burgemeesters met een dikke APV hebben veel meer macht, en daar gaan ze daar niet altijd even goed mee om. "Zij zijn van 'van dik hout zaagt men planken'", zegt Brouwer. "Zo zijn er gevallen bekend waar de burgemeester een heel pand liet sluiten omdat er drugs verkocht werden, terwijl in datzelfde gebouw ook nog gezinnen met kinderen woonden."

Minder initiatief

Daarnaast zorgen meer regels er ook voor dat inwoners minder snel geneigd zijn om zelf een initiatief te nemen, stelt Jon Schilder, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de VU. Wie een evenement organiseert, moet tegenwoordig aan allerlei regels voldoen, waaronder het inhuren van beveiligers. De gemeenten leggen volgens Schilder de verantwoordelijkheid veel vaker bij de organisaties.

De drempel om iets te organiseren kan daardoor te hoog worden waardoor mensen denken 'laat maar zitten', zegt Schilder.

"Je wordt fijn gemalen door alle beren op de weg"

Kees Bolten, initiatiefnemer HAL25

Wie dat aan den lijve ondervindt, is Kees Bolten. Twaalf jaar geleden kon hij nog vrij eenvoudig de inmiddels succesvolle culturele broedplaats HAL25 in Alkmaar beginnen. Maar nu hij een soortgelijk project wil starten, loopt hij op tegen een muur van regelgeving. "De gemeente heeft een hele andere werkwijze. Zij gaan van tevoren eindeloos praten over de onmogelijkheden. Je wordt fijngemalen door alle beren op de weg."

Lees hier het verhaal van Kees en andere Noord-Hollanders die vastlopen in gemeentelijke processen. Tekst loopt door onder de foto.

Hal25/Kees Bolten - Foto: NH Nieuws/Rick Akkerman

Ook bedrijven hebben last van burgemeesters die alles willen dichttimmeren. De burgemeester kan er bijvoorbeeld voor kiezen om een bepaalde bedrijfstak die gevoelig is voor criminaliteit, zoals een autoverhuur, vergunningsplichtig te maken. Elke ondernemer die een autoverhuurbedrijf wil beginnen moet dan een vergunning aanvragen. "Het is een zwaar middel", benadrukt Schilder.

Het kan ook anders

Toch is er ook een aantal gemeentes in Noord-Holland die het helemaal anders doet en juist veel regels loslaat. Een voorbeeld hiervan is Hollands Kroon. De APV werd daar niet uitgebreid. Sterker nog: in 2015 werd zo'n 70 procent van de APV geschrapt.

Tekst loopt door onder de grafiek.

Het aantal regels in Hollands Kroon nam juist veel af - Foto: NH Nieuws / Localfocus

De woordvoerder van de gemeente, Noortje Slot, vertelt dat de gemeente alleen de regels heeft behouden die nodig waren voor het handhaven van de veiligheid. De rest ging de prullenbak in. Volgens Slot 'weten inwoners zelf heel goed hoe ze dingen moet regelen en hoe zij elkaar moeten aanspreken'.

De gemeente koos bovendien voor een 'ja, tenzij principe'. "We hanteren weinig regels, denken mee en staan aan de kant van de inwoners. We waarderen initiatieven en kijken altijd eerst wat er wel kan."

Lees ook

De Radboud Universiteit deed onderzoek naar de situatie in Hollands Kroon en concludeerde na twee jaar onderzoek dat er eigenlijk niks was veranderd. Het afschaffen van de regels had geen invloed gehad op overlastgevend gedrag, maar mensen waren ook niet meer bereid om anderen daarop aan te spreken.

Inmiddels heeft de gemeente Hollands Kroon het afgeschafte verbod op wildplassen daarom toch weer aan de APV toegevoegd.

Tip ons!

💬 Stuur een Whatsapp-bericht met een tip, foto of video naar 06-30093003 (handig om op te slaan in je telefoon)!

📧 Contacteer de redactie of journalisten bij jou in de buurt via ons tipformulier.

Op de hoogte blijven?

🔔 Blijf op de hoogte van nieuws uit jouw regio, download de gratis NH Nieuws-app via de App Store of de Google Play Store.